ترکیه در یورو ۲۰۲۰؛ تیمی که روح نداشت

نگاهی به دلایل ناکامی؛ ترکیه در یورو ۲۰۲۰؛ تیمی که روح نداشت!؛ تیم ملی فوتبال ترکیه بر خلاف تصورات اهالی فوتبال، نتوانست حماسه ۱۸ سال پیش در جام جهانی ۲۰۰۲ را به همراه شنول گونش سرمربی کهنه کار خود در یک تورنمنت بزرگ دیگر یعنی یورو ۲۰۲۰ تکرار کند.

به گزارش ورزش، تحذف زود هنگام از مرحله گروهی مسابقات جام ملت های اروپا با ۳ باخت پیاپی، یک اتفاق دردناک و غیر قابل هضم برای هوداران فوتبال ترکیه محسوب می شود. تیمی که در مرحله انتخابی همین مسابقات با دریافت تنها ۳ گل، عنوان بهترین خط دفاعی را به طور مشترک با بلژیک کسب کرده بود، دچار مشکلات عدیده ای در خط دفاعی گردید. شاگردان گونش طی ۳ بازی در یورو ۲۰۲۰ مجموعا ۸ گل دریافت کرده و فقط یک بار دروازه حریفان را گشودند. 

وقتی که ترکیه برای اولین بار در سال ۱۹۹۶ در یک تورنمنت بزرگ حضور یافت، کمتر کسی توقع درخشش از این تیم را داشت و حضور آبرومندانه در یورو ۱۹۹۶، بزرگ ترین آرزوی مردم این کشور بود اما با قهرمانی گالاتاسرای در جام یوفا و سپس درخشش خیره کننده تیم ملی ترکیه در جام جهانی ۲۰۰۲ و کسب عنوان سوم این مسابقات، سطح توقع از فوتبال این کشور افزایش یافت.

اگر چه سوپر لیگ ترکیه طی چند دهه اخیر بسیار پویا و با کیفیت بوده اما تیم های ترکیه ای چه در رده باشگاهی و چه رده ملی هرگز نتوانستند آن دو افتخار بزرگ توسط گالاتاسرای و تیم ملی را تکرار کنند. به عبارت دیگر، تیم ملی ترکیه پس از کسب عنوان سوم در جام جهانی ۲۰۰۲ دچار افت محسوسی شد و در حد تیم های متوسط اروپایی باقی ماند.

یکی از بزرگ ترین مشکلات فوتبال این کشور، عدم پرورش نسل جدیدی از مربیان بزرگ است. طی دو دهه اخیر، باشگاه های بزرگی همچون گالاتاسرای، فنرباغچه و بشیکتاش دلخوش به مربیان مطرح نسل قدیم فوتبال ترکیه از جمله فاتح تریم، مصطفی دنیزلی، شنول گونش بوده و البته تیم ملی ترکیه نیز از این قاعده مستثنا نیست.

اگر چه ترکیه در بازی نخست خویش توانست یک نیمه را مقابل ایتالیا در افتتاحیه یورو ۲۰۲۰ مقاومت نماید اما در نیمه دوم کاملا کنترل بازی را از دست داده و شیرازه اش فرو پاشید. ترک ها یک تیم دست و پا بسته مقابل آتزوری بودند و از همان ابتدا، انتقادات زیادی راجع به عملکرد شاگردان شنول گونش مطرح گردید. 

احساسات ناسیونالیستی و یا اعتماد بیش از حد به مربیان وطنی باعث شده تا تیم ملی این کشور در یک چرخه از مربیان تکراری و سنتی اسیر شده و به رغم وجود بازیکن های مطرح در لیگ های سطح بالای اروپایی، هیچ پیشرفتی را از فوتبال ترکیه طی این دو دهه شاهد نباشیم. در دهه گذشته، فقط دو مربی خارجی یعنی گاس هیدینک و میرچیا لوچسکیو روی نیمکت ترکیه نشسته اند اما به هیچ کدام فرصت کافی داده نشد و یا آنها نتوانستند خود را با جو موجود وفق دهند. مربیان جوان تر همچون ارسون ینال، اوغوز چتین و عبدالله آوچی نیز کارنامه موفقی را روی نیمکت تیم ملی ترکیه به جای نگذاشته و با هر ناکامی، جای خود را به مربیان با تجربه دادند تا بدین ترتیب، راه رشد نسل جدید مربیان وطنی روی نیمکت تیم ملی بسته شود.

۱۴ بازیکن فهرست ترکیه در یورو ۲۰۲۰ در ۵ لیگ معتبر اروپایی بازی می کنند. از ۱۱ بازیکن شاغل در لیگ ترکیه نیز ۱۰ بازیکن عضو باشگاه های گالاتاسرای، فنرباغچه، بشیکتاش و ترابوزان هستند که همواره ۴ قدرت سنتی فوتبال ترکیه محسوب می شوند. بر خلاف گذشته که معمولا شاکله اصلی تیم ملی ترکیه بر اساس یکی از دو تیم گالاتاسرای یا فنرباغچه بنا گذاشته می شد، این بار تعداد بازیکن های ملی پوش این دو تیم از عدد ۳ تجاوز نمی کرد. شاید بتوان همین مورد را نیز یکی از دلایل ناکامی ترکیه در یورو ۲۰۲۰ دانست.

گر چه شکست مقابل ایتالیا قابل هضم است اما نمایش غیر قابل دفاع شاگردان گونش مقابل ولز و سوئیس را نمی توان توجیه کرد. ولز پس از ۴۰ سال توانست این حریف را شکست دهد. ترکیه از لحاظ مهره هیچ چیز کمتر از ولز و ترکیه نداشت. چهره های مطرحی مانند ساغلار سویونچو، هاکان چالهان اوعلو، بوراک ییلماز، اِنِس اونال و چنگیز اوندر دست کمی از یاران مطرح ولز و سوئیس نداشتند. لازم به ذکر است که چالهان اوعلو در این تورنمنت عملکرد ضعیفی داشت و دو بازیکن مطرح یعنی اوزان کاباک و انس اونال نیز به بازی گرفته نشدند. اوندر نشان داد که در آینده ای نه چندان دور، یک ستاره تاثیر گذار برای تیم ملی کشورش خواهد شد.

البته نباید از این نکته مهم غافل شد که در فهرست بازیکن های ترکیه، فقط ۸ بازیکن بالای ۲۵ سال و ۲ بازیکن بالای ۳۰ سال حضور داشتند و از این حیث باید شجاعت شنول گونش در جوان گرایی را ستود. چه بسا این مربی با فدا کردن یورو ۲۰۲۰، قصد داشت که یک تیم پخته و قدرت مند را برای جام جهانی ۲۰۲۲ قطر بسازد. ترکیه از شانس خوبی برای صعود به جام جهانی برخوردار بوده و در این مسیر با هلند رقابت می کند.

بازیکن های کهنه کار و پا به سن گذاشته ای همچون جانر ارکین، حسن علی کالدیریم، محموت تکدمیر و چنک توسون را در این تورنمنت ندیدیم و همین امر باعث کاهش قابل ملاحظه میانگین سنی ترکیه شده است.

گونش پس از باخت به سوئیس اعتراف کرد که تیمش در این تورنمنت به اندازه کافی خوب نبود ولی این تیم جوان به زعم وی، آینده درخشانی خواهد داشت. حال باید منتظر ماند و واکنش فدراسیون فوتبال ترکیه به نتایج بسیار ضعیف این تیم در یورو ۲۰۲۰ را دید، فدراسیونی که ثابت کرده صبر و تحمل چندانی ندارد و حتی مربیان با تجربه و بزرگی همچون تریم، هیدینک و لوچسکیو را نیز از دم تیغ گذرانده است. آیا این بار فدراسیون فوتبال ترکیه به یک پروژه بلند مدت و پیشرفت تدریجی توام با جوان گرایی دل می بندد یا باز هم قصد دارد یک واکنش چکشی و محکم به سرمربی بازنده تیم ملی داشته باشد؟

محمد رضا شعاعی