پیشرفت بزرگ در پیوند عضو؛ تبدیل تمام گروه‌های خونی A به O برای اولین بار در یک انسان

در این روش از آنزیم‌های ویژه‌ای استفاده شده که در آزمایشگاه توسعه پیدا کرده‌اند و مانند «قیچی‌های مولکولی» عمل می‌کنند.

تیمی از پژوهشگران دانشگاه بریتیش کلمبیا (UBC) موفق شده‌اند برای اولین بار یک کلیه انسانی را که از گروه خونی A به نوع جهانی O تبدیل شده بود، در بدن یک بیمار مرگ‌مغزی پیوند بزنند. این موفقیت می‌تواند مسیر درمان بیمارانی که نیاز به پیوند عضو دارند را دگرگون کند و به‌طور چشمگیری زمان انتظار را کاهش می‌دهد.

روش جدید دانشمندان بر پایه استفاده از آنزیم‌های ویژه‌ای است که در دانشگاه بریتیش کلمبیا توسعه پیدا کرده‌اند. این آنزیم‌ها مانند «قیچی‌های مولکولی» قندهایی که گروه خونی فرد را تعیین می‌کنند را از سطح رگ‌های خونی جدا می‌کنند. در نتیجه، کلیه از حالت اختصاصی نوع A به نوع جهانی O تبدیل می‌شود؛ یعنی می‌تواند با هر گروه خونی سازگار باشد.

دانشمندان برای ارزیابی ایمنی و کارایی این روش، کلیه تبدیل‌شده را در بدن یک فرد مرگ‌مغزی پیوند زده‌اند. نتایج اولیه نشان داده که کلیه به مدت دو روز به‌خوبی کار کرده و هیچ نشانه‌ای از رد آن (که معمولاً چند دقیقه تا چند ساعت پس از پیوند رخ می‌دهد و عضو را به سرعت نابود می‌کند) دیده نشده است. در روز سوم، بخشی از نشانگرهای گروه خونی بازگشته‌اند و واکنش ایمنی خفیفی ایجاد شده، اما این واکنش بسیار ضعیف‌تر از رد معمولی عضو بود. همچنین نشانه‌هایی مشاهده شده که بدن درحال سازگاری با کلیه جدید است.

دکتر «استیون ویدرز»، استاد برجسته شیمی در UBC و از توسعه‌دهندگان این آنزیم‌ها، درباره اهمیت این مرحله گفت:

«این نخستین باری است که چنین فرایندی را در مدل انسانی مشاهده می‌کنیم. اطلاعات به‌دست‌آمده می‌تواند راه ما را برای بهبود نتایج بلندمدت پیوندها روشن‌تر کند.»

اهمیت این تحقیق زمانی مشخص می‌شود که بدانیم طبق مطالعات، بیماران گروه O به‌طور متوسط 85 ماه در صف انتظار می‌مانند، درحالی‌که بیماران دیگر حدود 59 ماه منتظر می‌مانند. بااین‌وجود یعنی بیماران گروه O باید سال‌ها بیشتر منتظر دریافت عضو بمانند و متأسفانه بسیاری از آنها پیش از رسیدن نوبت پیوند جان خود را از دست می‌دهند.

در مرحله بعدی، پژوهشگران به‌دنبال دریافت مجوزهای قانونی برای آغاز آزمایش‌های بالینی روی بیماران زنده خواهند رفت. شرکت Avivo Biomedical، یکی از استارتاپ‌های زیرمجموعه دانشگاه UBC، مأموریت توسعه این آنزیم‌ها را برعهده گرفته تا علاوه‌بر پیوند اعضا، امکان تولید خون اهداکننده جهانی نیز فراهم شود.