در شرایطی که تورم هر روز قدرت خرید ما را کمتر میکند و هزینهها سریعتر از درآمدها رشد میکنند، صحبت از «پولدار شدن» شاید کمی دور از واقعیت به نظر برسد. وقتی دغدغه اصلی بسیاری از ما، رساندن دخل و خرج به انتهای ماه است، چطور میتوانیم به پسانداز یا اهداف بزرگ فکر کنیم؟
این مقاله برای ارائه راهکارهای جادویی نیست؛ بلکه یک راهنمای واقعبینانه برای ایجاد کمی ثبات و کنترل در این اوضاع اقتصادی آشفته است. هدف، پولدار شدن نیست؛ هدف، به دست گرفتن فرمان امور مالی، کاهش استرس و مدیریت بهتر منابع محدودی است که در اختیار داریم.
جمله معروفی هست که میگوید: «چیزی را که نمیتوانید اندازه بگیرید، نمیتوانید مدیریت کنید.» ثبت هزینهها، اولین و مهمترین قدم برای هر نوع برنامه ریزی مالی ماهانه است، زیرا به شما آگاهی میدهد. شما دقیقاً متوجه میشوید که پولتان صرف چه چیزهایی میشود. این آگاهی به شما قدرت میدهد تا هزینههای غیرضروری را شناسایی کرده و آنها را به سمت اهداف مهمتری مانند پسانداز، سرمایهگذاری یا یک سفر رؤیایی هدایت کنید.
در شرایط اقتصادی سخت، احساس میکنیم که هیچ کنترلی بر پول خود نداریم. اما با برداشتن چند قدم ساده میتوانیم این حس کنترل را به خود بازگردانیم.
لازم نیست چیزی را تغییر دهید یا خودتان را محدود کنید. فقط برای یک ماه، تمام خرجهای خود را، هرچقدر هم که کوچک باشند، یادداشت کنید. میتوانید از یک دفترچه یا اپلیکیشن یادداشت گوشی استفاده کنید. هدف این است که در پایان ماه، یک تصویر واقعی و بدون سانسور از جایی که پولتان میرود، داشته باشید.
در پایان ماه، لیست هزینههایتان را بررسی کرده و آنها را در دستههای مشخصی قرار دهید. یک لیست ساده میتواند به این شکل باشد:
هزینهها:
بر اساس هزینههای واقعی ماه گذشته، برای ماه جدید یک بودجه و سقف هزینه برای هر دسته مشخص کنید. با خودتان صادق باشید. اگر میدانید که نمیتوانید با ۵۰۰ هزار تومان هزینه رستوران ماه را بگذرانید، عدد واقعیتری را در نظر بگیرید. هدف، نوشتن یک بودجه ایدهآل نیست، بلکه نوشتن یک بودجه قابل اجراست.
قبل از هر تغییری باید بدانیم در چه جایگاهی هستیم. احتمالاً بخشهایی در زندگی شما وجود دارد که در آنها احساس رضایت کامل نمیکنید. با خودتان صادق باشید و از خود بپرسید:
حتی در شرایط سخت، زندگی کردن بر اساس ارزشهایتان به شما احساس هدفمندی میدهد. برای کشف ارزشهای خود، بررسی کنید که چه چیزهایی (فراتر از پول) شما را خوشحال میکند.
ارزشهای اصلی میتوانند مواردی مانند: خانواده، امنیت، آرامش، رشد شخصی و کمک به دیگران باشند. مشخص کردن این ارزشها به شما کمک میکند تا در تصمیمگیریهای مالی، اولویتهای درستی داشته باشید.
زمان و پول، دو دارایی محدود شما هستند. برای اینکه بفهمید کجا هدر میروند، به مدت یک هفته، تمام فعالیتها و هزینههای روزانه خود، هرچقدر هم که کوچک باشند، را یادداشت کنید. در پایان هفته، لیست خود را مرور کنید. ممکن است شگفتزده شوید که چه مقدار از پولتان صرف خریدهای غیرضروری یا هزینههای پنهان میشود. این آگاهی، قدرتمندترین انگیزه برای شروع مدیریت هزینه های روزانه است.
در شرایط سخت، اهداف ما نیز باید تغییر کنند. اهداف واقعبینانه در این دوران عبارتند از:
داشتن هدف بزرگ میتواند ترسناک باشد. آن را به مراحل کوچکتری تقسیم کنید که انجامشان آسانتر است.
مثال: هدف شما «ایجاد صندوق اضطراری ۵ میلیون تومانی» است. مراحل کوچکتر میتواند این باشد: «افتتاح یک حساب پسانداز جداگانه»، «شناسایی ۲۰۰ هزار تومان هزینه قابل حذف در ماه»، «واریز ماهانه ۲۰۰ هزار تومان به حساب جدید».
همه در مسیر خود با موانع روبرو میشوند. از قبل فکر کنید که چه چیزهایی ممکن است سد راه شما شوند (مثلاً خرجهای غیرمنتظره، درخواست کمک مالی از طرف دوستان) و برای هر کدام یک راهحل جایگزین در نظر بگیرید.
این جدول، ابزار اصلی شماست. نیازی به نرمافزارهای پیچیده نیست. میتوانید از یک دفترچه یادداشت ساده یا فایل اکسل استفاده کنید. در این جدول، ابتدا درآمد خود را بنویسید، سپس هزینههای ضروری و ثابت (اجاره، قسط) را از آن کم کنید. مبلغ باقیمانده، بودجه شما برای هزینههای متغیر (برای مثال خوراک، حمل و نقل) در طول ماه است.
دستهبندی | شرح هزینه / درآمد | مبلغ (تومان) |
---|---|---|
درآمد | حقوق ماهانه | ۱۸,۰۰۰,۰۰۰ |
پسانداز اضطراری | (حتی اگر فقط ۵۰۰ هزار تومان باشد) | -۵۰۰,۰۰۰ |
هزینههای ضروری | اجاره و شارژ | -۹,۵۰۰,۰۰۰ |
قسط وام | -۳,۰۰۰,۰۰۰ | |
هزینههای متغیر | خوراک (با تمرکز بر خرید از فروشگاه) | -۴,۰۰۰,۰۰۰ |
حمل و نقل | -۶۰۰,۰۰۰ | |
قبوض | -۴۰۰,۰۰۰ | |
مانده نهایی | (برای سایر هزینهها و موارد پیشبینی نشده) | ۰ |
به جای تلاش برای کاهش ناگهانی و شدید هزینهها، با قدمهای کوچک شروع کنید. مثلاً این هفته، یک وعده کمتر از بیرون غذا سفارش دهید یا یک خرید غیرضروری را به تعویق بیندازید. این تغییرات کوچک به مرور زمان به عادت تبدیل شده و تأثیر بزرگی خواهند داشت.
محیط باید مشوق شما باشد، نه مانعتان. پس:
هر روز یا هر هفته، هزینههای خود را در جدولتان وارد کنید. دیدن اینکه توانستهاید به بودجه خود پایبند بمانید، بهترین انگیزه برای ادامه دادن است.
ممکن است یک ماه، هزینه غیرمنتظرهای تمام برنامه شما را به هم بریزد. این شکست نیست، یک درس است. از این تجربه برای کاملتر کردن بودجه ماه بعد و در نظر گرفتن یک ردیف هزینه برای «موارد پیشبینینشده» استفاده کنید.
برنامه ریزی مالی ماهانه در شرایط اقتصادی افتضاح، یک ابزار برای بقاست، نه ثروتمند شدن. هدف از این کار، ایجاد حس کنترل، کاهش استرس ناشی از عدم قطعیت و گرفتن بهترین تصمیمهای ممکن با منابع محدود است. با ردیابی هزینهها و تمرکز بر نیازهای ضروری میتوانید کمی از فشار روانی خود بکاهید و با ثبات بیشتری از این دوران سخت عبور کنید.
پاسخ ها