زدن کودک یکی از رفتارهای آزاردهندهای است که والدین را ناراحت میکند. احتمالا اگر ببینید کودکتان کسی را میزند بسیار ناراحت میشوید و فکر میکنید این خشونت همیشگی است.. اما نگران نباشید، رفتار مناسب با کودکی که کتک میزند مشکل را حل میکند. در ضمن زدن در کودکان نوپای یک تا دوساله رفتاری رایج است و قرار نیست همیشگی باشد. در این مقاله، درباره دلایل زدن کودک و راهکارهایی برای جلوگیری از این رفتار میگوییم. با ما همراه باشید.
کودکان نوپا متوجه نیستند که زدن میتواند به دیگران آسیب برساند، چون تا حدود ۳سالگی احساس شفقت و دلسوزی آنها کاملا پرورش نمییابد و درکی از این موضوع ندارند. حتی اگر کودک تأثیر زدن را درک کند، ممکن است نتواند خودش را کنترل کند و در هنگام بازی با کودکان دیگر یا برخورد با بزرگسالان دیگران را بزند. مهمترین چیزی که باید به یاد داشته باشید این است که هرگز کودکان به قصد ناراحتکردن دیگران، کسی را نمیزنند. و این رفتاری همیشگی نیست. در ادامه مقاله دلایل زدن کودکان را میگوییم.
کودکان نوپا هم مانند بزرگسالان خسته، گرسنه و بیحوصله میشوند، با این تفاوت که مهارتهای کلامی لازم برای شناسایی و انتقال این احساسات را ندارند و مجبورند از طریق رفتارهای آزاردهندهای مانند زدن با دیگران ارتباط برقرار کنند.
محققان هم این موضوع را تأیید میکنند و معتقدند کودکان بهخاطر دایره لغات محدود، از واکنشهای اینچنینی برای نشاندادن احساسات یا مخالفت خود استفاده میکنند.
احتمالا متوجه شدهاید کودک بیشتر زمانی دیگران را میزد که در حال بازیکردن است. ممکن است دلیل این رفتار در مواقع بازی نوعی واکنش دفاعی برای محافظتکردن از خود و اسباببازیهایش باشد. در این شرایط مهار خشم و عصبانیت برای کودک سخت است و اولین چیزی که به ذهنش میرسد این است که با زدن دیگران این خشم را ابراز کند.
کودکان هم مانند ما بزرگسالان گاهی بهخاطر روز بدی که داشتهاند، کلافه میشوند و ازآنجاکه توان شناسایی و صحبتکردن درباره این احساسات را ندارند، بداخلاقیشان را با زدن دیگران نشان میدهند. گاهی هم استرس علت زدن و گازگرفتن کودکان است و کودک بهخاطر نداشتن مهارتهای مقابلهای لازم، به این شکل واکنش نشان میدهد.
گاهی کودکان ناخوداگاه از رفتارهای دیگران تقلید میکنند. ممکن است دلیل اینکه کودکتان دیگران را میزند، این باشد که خواهر یا برادر بزرگترش را حین دعوا با دوستش دیده است و حالا میخواهد این کار را تقلید کند. محققان میگویند وقتی کودک نظارهگر دعوای دیگران است، با خودش میگوید: «بذار منم بزنم ببینم چه حسی داره!»
کودکان نوپا مدام از خود میپرسند: «اگه این کار رو انجام بدم، چه اتفاقی میافته؟» دکتر تئودور دیکس، میگوید: «کودکان نوپا توانایی بهدستآوردن خواستههایشان به شیوه معقول را ندارند، بنابراین با رفتارهایی مانند نافرمانی یا زدن دیگران به خواستههایشان میرسند.» گاهی زدن دیگران برای کودکان نوعی آزمون و خطاست.
کودکان بهتدریج با محیطها و افراد جدید آشنا میشوند. در کنار تمام فواید این گسترش روابط، ممکن است گاهی کودک احساس ناامنی کند و با زدن یا گازگرفتن دیگران این احساسش را نشان دهد.
گرچه کودک نوپا تأثیر این رفتار آزاردهنده را درک نمیکنند، مهم است که او را از زدن دیگران منع کنید. در این قسمت از مقاله راهکارهای مفید برای مقابله با زدن کودک میگوییم.
به محض مشاهده زدن کودک باید وارد ماجرا شوید و به موضوع رسیدگی کنید. کنارش بنشینید و همقدش شوید، به چشمهایش نگاه کنید و با ملایمت بگویید: «عزیزم اشکالی نداره که ناراحت یا عصبانی باشی، اما نباید دیگران رو بزنی.» همین! فقط لازم است احساساتش را تایید و او را از این کار خطا منع کنید. هیچ توضیح اضافهای لازم نیست، چون کودک بیشتر سردرگم میشود و ممکن است حتی نتاسج معکوس داشته باشد و فکر کند خشونت بهترین راه برای جلب توجه شماست.
سعی کنید بفهمید چه چیزی کودک نوپایتان را آنقدر ناراحت کرده که او اقدام به زدن دیگران کرده است. از اینکه نمیتواند اسباببازی موردعلاقهاش را پیدا کند، ناراحت است؟ آیا از بودن در جمع کلافه است؟ گرسنه یا خسته است؟ اگر این رفتار ناشی از گرسنگی و خستگی است، قبل از اینکه گرسنه، تشنه و یا خسته شود، نیازهایش را برآورده کنید.
کمی رفتار کودک را زیر نظر بگیرید و ببینید بیشتر چه وقتهایی دیگران را میزند و سپس سعی کنید برای حل مشکل برنامهریزی کنید. برخی از کودکان با بودن در محیطهای شلوغ کلافه میشوند و این آزردگی را با زدن دیگران نشان میدهند و برخی فقط برای جلب توجه بیشتر والدین این کار را میکنند. دلیل پشت پردهای را که باعث میشود کودک اقدام به زدن دیگران کند، پیدا کنید و برای رفع آن تلاش کنید.
اگر در واکنش به زدن کودک عصبانی شوید و دادوبیداد راه بیندازید، احتمالا نتیجه معکوس میگیرید. چرا؟ چون کودکان بهدنبال توجهاند و حتی همین واکنش خشونتآمیز شما هم باعث میشود برای جلب توجه شما رفتار آزاردهنده زدن را تکرار کنند.
سعی کنید بهجای برچسبزدن به خود کودک، به احساساتش برچسب بزنید. «به نظر میاد که از رفتار دوستت عصبانی هستی، درسته؟» «از اینکه اجازه ندادم از روی میز بپری، ناراحتی؟» همدلی کردن و شناسایی و تأیید احساسات کودک باعث میشود در دفعات بعدی رفتار بهتری داشته باشد و لجبازی نکند. همدلی یکی از مهمترین بخشهای رفتار مناسب با کودکی که کتک میزند است.
کودکان نوپا نمیتوانند تأثیر رفتارشان بر دیگران را بهخوبی درک کنند. فرزندتان باید بفهمد که وقتی دوستش را زده، چه احساسی در وجودش ایجاد کرده است. درباره عواقب رفتارش با لحنی آرام به کودک تذکر بدهید. مثلا بگویید «این کار تو باعث شد که دوستت الان از دستت ناراحت باشه. درسته تو هم عصبانی بودی، اما زدن دیگران اصلا کار درستی نیست.»
زدن کودکان یکی از رفتارهای آزاردهنده است که والدین را بسیار ناراحت میکند. شناسایی دلیل این رفتار و تلاش برای رفع آن بهترین راهکار است. یادتان باشد رفتار مناسب با کودکی که کتک میزند ضروری است.
کودک شما هم خودتان و یا دیگران را میزند؟ فکر میکنید علت این رفتار چیست؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان به اشتراک بگذارید.
پاسخ ها