پیسی نوعی بیماری پوستی است که بهسبب آن رنگدانه پوست از بین میرود. این بیماری معمولا روی دستها، پیشانی، پاها و صورت شروع میشود. هرچند پیسی به درمان نیاز ندارد، اگر نمیخواهید رنگ پوستتان تغییر کند، میتوانید از روشهای درمانی استفاده کنید. میدانید پیسی چرا اتفاق میافتد و علائم و روش درمان آن چیست؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
ملانوسیتها سلولهای پوستی هستند که ملانین یا همان رنگدانه پوست را تولید میکند. پیسی، برص یا ویتیلگو (vitiligo) نوعی بیماری پوستی است و زمانی اتفاق میافتد که سیستم ایمنی ملانوسیتها را تخریب میکند. به عبارت سادهتر، پیسی موجب میشود پوست رنگ یا رنگدانه خود را از دست بدهد. بهسبب این بیماری، پوست روشنتر از رنگ طبیعیاش میشود یا به رنگ سفید درمیآید. اگر ناحیه بیرنگشده کمتر از ۱ سانتیمتر باشد ماکول و اگر بیشتر از ۱ سانتیمتر باشد، لکه نامیده میشود. همچنین اگر نواحی مودار بدن دچار پیسی شوند، موی آن قسمتها به رنگ سفید یا نقرهای درمیآیند. ۱درصد افراد در سراسر دنیا بیماری پیسی دارند.
پیسی در هر نژاد و جنسی ایجاد میشود، اما در افرادی با رنگ پوست تیره واضحتر است. هرچند پیسی در هر سنی ایجاد میشود، ماکولها و لکهها معمولا قبل از ۳۰سالگی ظاهر میشوند. همچنین افراد مبتلا به بیماریهای خاص مربوط به سیستم ایمنی بیشتر در معرض ابتلا به پیسی هستند، از جمله:
پیسی پوست معمولا با ماکولها یا لکههای سفید کوچک شروع میشود که بهتدریج در تمام بدن گسترش مییابند. این بیماری معمولا از دستها، پیشانی، پاها و صورت شروع میشود، اما ممکن است به هر بخشی از بدن از جمله غشای مخاطی (لایه مرطوب دهان، بینی، دستگاه تناسلی و مقعد)، چشمها و گوش داخلی گسترش پیدا کند.
گاهی لکههای بزرگ به رشدشان ادامه میدهند، اما معمولا این لکهها سالها در یک محل باقی میمانند. محل ماکولهای کوچکتر با گذشت زمان تغییر میکند، زیرا نواحی خاصی از پوست رنگدانه خود را از دست میدهند و دوباره به دست میآورند.
در کل پیسی به ۲ نوع قطعهای (سگمنتال) و غیرقطعهای (نانسگمنتال) تقسیم میشود.
لکهها در هر دو طرف بدن وجود دارند و سرعت گسترش آنها آهستهتر از حالت دیگر است. این لکهها معمولا مساوی و متقارن در هر دو طرف بدن ظاهر میشود و بیشتر در بخشهای در معرض آفتاب بدن مثل دستها، صورت و گردن وجود دارند. این نوع از پیسی به انواع مختلفی تقسیم میشود:
فقط در یک طرف بدن یا یک ناحیه مثل دستها یا صورت ظاهر میشود. بعد از ۶ تا ۱۲ ماه پایدارتر میشود و بینظمی آن کمتر است. این نوع از پیسی در افراد جوانتر شیوع بیشتری دارد. روشهای سنتی درمان پیسی مثل نوردرمانی و استروئید موضعی برای این نوع از پیسی مؤثر نیستند.
نبود رنگدانه پوست (ملانین) موجب بیماری پیسی میشود. علت این اتفاق ناشناخته است. بر اساس تحقیقات، بیماری پیسی ممکن است نتیجه این اتفاقها باشد:
علائم ممکن است خفیف باشند و تنها ناحیه کوچکی از بدن را درگیر کنند یا شدید باشند و ناحیه بزرگی از پوست را در بر بگیرند. بعضی افراد مبتلا به پیسی قبل از شروع بیرنگشدن پوست، دچار خارش پوستی میشوند.
علائم بیماری ممکن است در هر جایی از بدن ظاهر شود، از جمله:
هرچند پیسی بیشتر وضعیتی ظاهری است، شاید عوارضی در پی داشته باشد، از جمله:
معمولا پزشک با دیدن ظاهر فرد بیماری پیسی را بهراحتی تشخیص میدهد. ممکن است پزشک از لامپی مخصوص برای معاینه پوست استفاده کند. این لامپ نور فرابنفش (UV) دارد و سطح پوست را درخشان میکند تا پزشک تفاوت پیسی با سایر بیماریها را تشخیص دهد. علاوهبر این، ممکن است پزشک از سابقه بیماری و سابقه خانوادگی شما بپرسد و برای ارزیابی بیشتر از لکهها نمونهبرداری کند. آزمایش خون هم برای تشخیص بیماریها مرتبط مثل دیابت و کمخونی استفاده میشود.
بیماریهای دیگری هم هستند که موجب تغییر پوست و ازدسترفتن رنگدانه میشوند، از جمله:
از آنجایی که این بیماری به بدن آسیب نمیزند و تنها جنبه زیبایی دارد، درمانی برای بیماری پیسی نیاز نیست. اگر پیسی منتشر دارید یا علائم آن بر روحیه شما اثر منفی میگذارد، میتوانید از روشی درمانی برای یکدستکردن رنگ پوست یا ازبینبردن رنگدانههای باقیمانده استفاده کنید. روشهای مختلفی برای بهبود علائم پیسی وجود دارند، از جمله:
داروی خاصی برای توقف بیماری پیسی وجود ندارد، اما داروهای خاصی هستند که میتوانند روند ازدستدادن رنگدانه را آهسته کنند و سبب رشد مجدد ملانوسیت و برگشتن رنگ پوست شوند، از جمله:
نودرمانی یا فوتوتراپی روشی است که برگشت رنگ پوست را تسهیل میکند. پزشک از جعبههای نوری فرابنفش نوع بی (B) یا لیزرهای پزشکی استفاده میکند و آن را مدت کوتاهی مستقیم روی پوست شما قرار میدهد. برای رسیدن به نتیجه مدنظر باید چندین جلسه نوردرمانی داشته باشید.
ترکیب داروهای پسورالن خوراکی و نور فرابنفش آ (A) نواحی بزرگ پیسی را درمان میکند. این درمان برای افرادی مؤثر است که سر، گردن، تنه، بالای بازو و ران آنها درگیر است.
این روش رنگ طبیعی پوست را از بین میبرد تا با نواحی دچار پیسی هماهنگ شود. در این روش از داروی مونوبنزن استفاده میشود. میتوان دارو را به لکههای رنگدار پوست زد تا همرنگ نواحی دچار پیسی شوند.
جراحی هم یکی از گزینههای درمانی است، از جمله:
در بعضی شرایط پزشک جراحی را پیشنهاد نمیدهد، از جمله:
مراجعه به مشاور یا روانشناس برای بهبود عزتنفس و غلبه بر اضطراب یا افسردگی ناشی از تغییرات پوست بعضی افراد مبتلا به پیسی مناسب است. پیسی شاید موجب پریشانی روانی شود و روی ظاهر افراد و روابط اجتماعی آنها اثر بگذارد. در این صورت ممکن است پزشک از شما بخواهد به مشاور مراجعه کنید.
از آنجایی که پیسی علتهای مختلفی دارد، روشی برای جلوگیری از پیشرفت پیسی وجود ندارد. البته میتوانید با چند روش احتمال انتشار پیسی را کاهش دهید، از جمله:
بله. ۳۰درصد از موارد پیسی ژنتیکیاند و ممکن است این بیماری را از والدینتان به ارث ببرید.
خیر. پیسی دردناک نیست، اما ممکن است سبب آفتابسوختگی دردناک در نواحی روشنتر پوست شود. به همین دلیل بهتر است از ضدآفتاب قویتر و لباسهای مناسب استفاده کنید.
بله. رنگ پوست طبیعی در ۱۰ تا ۲۰درصد افراد مبتلا به پیسی برمیگردد. این اتفاق چند شرط دارد، از جمله:
در بعضی شرایط احتمال برگشت رنگدانه کمتر است، از جمله:
اگر لکههای روی پوستتان برای شما ناخوشایندند، با چند روش میتوانید آنها را پنهان کنید از جمله:
خیر. پیسی مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود.
خیر. هر دو بیماری مربوط به لکههای سفید یا روشن روی پوست یا مو هستند، اما پیبالدیسم زمانی است که بخشی از پوست ملانوسیت یا سلولهای تولیدکننده ملانین را ندارد و فرد با این بیماری به دنیا میآید. پیسی زمانی اتفاق میافتد که بدن شما ملانوسیت دارد، اما این ملانوسیت تخریب میشود. پیسی در طول زندگی اتفاق میافتد.
شما چقدر با پیسی آشنایی دارید؟ آیا در اطرافتان کسی به این عارضه مبتلا شده است؟ در صورت تمایل میتوانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکههای اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
پاسخ ها