دستاورد محققان آمریکایی: توسعه قطره بینی که تومورهای کشنده مغز را هدف قرار می‌دهد

پس از ورود از مجاری بینی، دارو در امتداد عصب اصلی صورت به سمت مغز حرکت می‌کند و واکنش ایمنی را فعال می‌کند.

پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه واشینگتن با همکاری محققان دانشگاه نورث‌وسترن به دستاوردی تازه در درمان یکی از مرگبارترین تومورهای مغز دست یافتند. آنها قطره بینی جدیدی برای درمان سرطان تولید کرده‌اند که با استفاده از ساختارهای مهندسی‌شده در ابعاد نانو، داروی تقویت‌کننده سیستم ایمنی را به مغز منتقل می‌کند. این روش در آزمایش‌های انجام‌شده روی موش‌ها توانسته تومور گلیوبلاستوما را با فعال کردن واکنش ایمنی مغز به‌طور مؤثر هدف قرار دهد.

در این تحقیق، محققان نسل جدیدی از نانوساختارهای موسوم به «اسیدهای نوکلئیک کروی» را توسعه داده‌اند که دارای هسته طلا و رشته‌های کوتاه DNA هستند و مسیر STING را در سلول‌های ایمنی هدف فعال می‌کنند. نکته مهم این پژوهش، استفاده از مسیر بینی برای رساندن دارو به مغز است.

نحوه عملکرد و تأثیرگذاری قطره بینی درمان سرطان

بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که این دارو پس از ورود از مجاری بینی، در امتداد عصب اصلی صورت به سمت مغز حرکت می‌کند و واکنش ایمنی را فقط در سلول‌های مرتبط با تومور فعال می‌کند. همچنین طبق گزارش‌های منتشر شده، دارو به سایر اندام‌ها منتقل نشده و احتمال عوارض جانبی ناخواسته کاهش یافته است.

بررسی سلول‌های ایمنی اطراف تومور نیز نشان داده که مسیر STING با موفقیت فعال شده و ترکیب این روش با داروهای تقویت‌کننده عملکرد لنفوسیت‌های تی (یک سلول ایمنی دیگر)، تنها با یک یا دو دوز توانسته تومورها را از بین ببرد و ایمنی بلندمدتی در برابر سرطان ایجاد کند.

گلیوبلاستوما که منشاء آن سلول‌هایی به نام آستروسیت‌ها است، شایع‌ترین نوع سرطان بدخیم مغز محسوب می‌شود. این سرطان پیشرفت بسیار سریعی دارد و تقریباً همیشه مرگبار است. دلیل عدم وجود درمان قطعی برای این بیماری تا حد زیادی دشواری انتقال دارو به بافت مغز بوده است. به گفته «الکساندر اچ. استگ»، استاد و نایب رئیس پژوهشی دپارتمان جراحی مغز و اعصاب دانشگاه واشینگتن، هدف این پروژه ایجاد یک روش غیرتهاجمی برای فعال کردن سیستم ایمنی و مقابله با گلیوبلاستوما است.

گلیوبلاستوما در دسته تومورهای «سرد» قرار می‌گیرد؛ تومورهایی که برخلاف تومورهای «داغ»، توان تحریک سیستم ایمنی را ندارند و در نتیجه به درمان‌های ایمنی‌درمانی پاسخ خوبی نمی‌دهند. پژوهشگران پیش از این تلاش کرده بودند با فعال‌سازی مسیر سلولی STING، سیستم ایمنی را علیه این تومورها تحریک کنند، اما داروهای موجود برای فعال‌سازی این مسیر ناپایدار بوده و تنها با تزریق مستقیم به تومور اثر می‌گذاشتند.

با وجود نتایج امیدوارکننده این تحقیق، استگ تأکید کرده که فعال‌سازی STING به تنهایی برای درمان قطعی گلیوبلاستوما کافی نیست، زیرا این تومور سازوکارهای پیچیده‌ای برای سرکوب سیستم ایمنی دارد. او و همکارانش اکنون در تلاش هستند تا قابلیت‌های بیشتری به این نانوساختارها اضافه کنند تا بتوانند چند مسیر ایمنی را به‌طور هم‌زمان فعال کنند.

به گفته پژوهشگران، این دستاورد می‌تواند مسیر جدیدی برای درمان ایمن‌تر و مؤثرتر گلیوبلاستوما و شاید دیگر سرطان‌های مقاوم به ایمنی‌درمانی فراهم کند. نتایج این تحقیق در نشریه علمی PNAS منتشر شده است.