احادیث درباره نصیحت و اندرز

احادیث درمورد نصیحت و اندرز

احادیث درباره نصیحت و اندرز، در این مقاله از ، به بررسی اقوال و آموزه های پیامبران و ائمه در خصوص ارزش نصیحت و اندرز به یکدیگر می پردازیم. این احادیث نه تنها نشان از اهمیت مشاوره و راهنمایی در زندگی دارند، بلکه راه هایی نیز را به ما نشان می دهند تا چگونه با مهارت بهتری از نصیحت ها و اندرزها بهره برداری کنیم.

احادیث درباره نصیحت و اندرز :

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : مَن يَضمَن لی خَمسا أضمَن لَهُ الجَنَّةَ : النَّصیحَةُ للّه ِ عَزَّ و جلَّ ، و النَّصیحَةُ لرَسولِهِ ، و النَّصیحَةُ لكِتابِ اللّه ِ ، و النَّصیحَةُ لدِینِ اللّه ِ ، و النَّصیحَةُ لجَماعَةِ المُسلِمینَ .

چه كسى پنج چیز را به من تضمین مى دهد تا من بهشت را براى او ضمانت كنم؟ : خیرخواهى براى خداوند عزّ و جلّ، خیرخواهى براى رسول او، خیرخواهى براى كتاب خدا، خیرخواهى براى دین خدا و خیرخواهى براى جامعه مسلمانان. (مشكاة الأنوار : ۵۳۳/۱۷۸۶)

*******

حضرت محمد صلی الله علیه و آله : لا واعِظَ أبلَغُ مِن النُّصحِ؛

هيچ واعظى مؤثرتر از نصيحت نيست. (تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 226 ، ح 4598)

*******

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم : علامةُ النّاصِحِ اَربعةٌ: يَقضی بِالحَقِّ، وَ يُعطيِ الحَقَّ مِن نَفسِه، وَ یرضی لِلنّاسِ ما يَرضاهُ لِنَفسِه و لا يَعتَديِ عَلی أَحَدٍ.

آدم اندرزگوی (واقعی) چهار علامت دارد: در داوری، به حق قضاوت می کند، درباره دیگران نسبت به خود منصفانه عمل می کند، برای خود آنچه می پسندد برای دیگران نیز می پسندد و به احدی تعدّی و تجاوز نمی نماید. (تحف العقول، ص ٢١)

*******

امام علی علیه السلام فرمودند : العاقِلُ مَنِ اِتَّعَظَ بِغَیره.

آدم عاقل كسی است كه از دیگران پند و موعظه می گیرد. (فهرست غرر، ص ٤٠٧)

*******

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند : اِقبَلوُا النَّصیحةَ مِمَّن أهداها اِليَكُم.

كسی كه شما را خالصانه اندرز می دهد شما نصحیت او را بپذیرید. (شرح حدیدی، ج ٧، ص ٢٩٢).

*******

امام على علیه السلام : امحَضْ أخاكَ النَّصیحَةَ، حَسَنةً كانَت أو قَبیحَةً .

برادرت را خالصانه نصیحت (راهنمایى) كن، خواه آن نصیحت خوشایند باشد یا ناخوشایند. (نهج البلاغة : الكتاب ۳۱.)

*******

امام على عليه السلام : النُّصحُ بَينَ المَلأِ تَقريعٌ؛

نصيحت كردن در حضور ديگران، خُرد كردن شخصيت است. (شرح نهج البلاغه(ابن ابی الحدید) ج 20، ص 341، ح 908)

*******

امام على علیه السلام : اِسمَعوا النَّصيحَةَ مِمَّن أهداها إلَيكُم ، و اعقِلوها على أنفُسِكُم .

نصيحت (ارشاد) را از كسى كه آن را به شما هديه مى كند بشنويد و آن را با جان و دل بپذيريد. (غرر الحكم : ۲۴۹۴)

*******

امام على عليه السلام : اِتّعِظوا بمَواعِظِ اللّه ِ ، و اقبَلوا نَصيحَةَ اللّه ِ ... و اعلَموا أنّ هذا القرآنَ هُو النّاصِحُ الّذي لا يَغُشُّ ... و استَنصِحوهُ على أنفُسِكُم ، و اتَّهِموا علَيهِ آراءكُم ، و استَغِشُّوا فيهِ أهواءكُم. 

از موعظه هاى خداوند پند بگيريد و نصيحت خدا را بپذيريد... و بدانيد كه اين قرآن نصيحت كننده و مشاورى است كه خيانت روا نمى دارد... در برابر نفْس هايتان از آن راهنمايى بخواهيد، و افكارى را كه برخلاف قرآن داريد متّهم سازيد [نه قرآن را] و خواهش هاى مخالف آن را كه در وجود شماست خيانتكار بدانيد. (نهج البلاغة : الخطبة ۱۷۶)

*******

حضرت علی (ع) فرمودند : اِمحَضْ اخاكَ النصيحَةَ، حَسنةً كانَت اَو قبيحةً.

برادر خود را به راستی و خالصانه نصيحت كن خواه برای او خوشايند باشد يا نباشد. (فهرست غرر، ص ٣٨١)

سخنان ائمه درباره نصیحت و اندرز

امام على علیه السلام : مَن قَبِلَ النَّصیحَةَ سَلِمَ مِنَ الفَضیحَةِ؛

هر كس نصیحت را بپذیرد، از رسوایى به سلامت مى ماند. (عیون الحکم و المواعظ (لیثی) ص 447 ، ح 7911)

*******

امام على عليه السلام : الْمَوَاعِظُ صِقَالُ النُّفُوسِ وَ جِلَاءُ الْقُلُوب‏.

اندرزها صيقل بخش جان ها، و جلا دهنده دل هاست. (تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 224 ، ح 4524)

*******

امام حسن (ع) : اسمع الاسماع ما وعی التذکیر و انتفع به.

شنواترین گوش ها آن است که تذکرها را بشنود و از آنها نفع ببرد. (بحارالانوار: ج 78، ص 109، ح 17)

*******

امام حسن مجتبی (ع) : بَینَكُم و بَینَ المَوعِظَةِ حِجابُ العِزَّةِ!

میان شما و اندرز دیگران، پردة غرور و خودخواهی فاصله انداخته است! (بحار، ج ٧٨، ص ١٠٩)

*******

امام حسن عليه السلام : لا یَغشُّ العاقِلُ مَن استَنصَحَه؛

خردمند به کسى که از او نصیحت مى خواهد، خیانت نمى کند. (تحف العقول ص 236)

*******

امام حسین (ع) : من دلائل العالم انتقاده لحدیثه.

از نشانه های عالم این است که گفتار خود را قبل از بیان کردن نقد و بررسی می کند. (تحف العقول: ص 248)

*******

امام حسین علیه السلام : اشرفُ النّاسِ مَنِ اتَّعَظَ قَبلَ أَنْ يُوعَظَ وَ استَیقَظَ قَبلَ أَنْ يُوقَظ.

شریف ترین مردم آن كسی است که پیش از آنکه او را موعظه کنند خود مُتّعظ شود و پیش از آنکه وی را متنبّه سازند خود متنبّه گردد. (احقاق الحق، ج ١١، ص ٥٩٠)

*******

امام محمدباقر علیه السلام : مَن لَم يَجعلْ لَهُ مِن نفسِهِ واعظاً فَاِنَّ مَواعِظَ النّاسِ لَن تُغِنيَ عَنهُ شَیئاً.

کسی که برای خود پنددهنده ای از خود نداشته باشد پند و اندرز دیگران برای او سودی نخواهد داشت. (بحار، ٧٨، ص ١٧٣)

*******

امام صادق علیه السلام : اَلنَّصيحَةُ مِنَ الحاسِدِ مُحالٌ؛

نصيحت و خيرخواهى از حسود محال است. (من لایحضره الفقیه ج 4 ، ص 54 ، ح 5092 - خصال ص 269)

*******

امام جعفرصادق(ع) : يَجِبُ لِلمؤمِنِ علَی المُؤمنِ أنْ يُناصِحَه.

بر مؤمنان واجب است که همواره خیرخواه و پنددهندة یکدیگر باشند. (اصول کافی، ج ٣، ص ٢٩٦)

*******

امام موسی کاظم علیه السلام : مَا مِنْ شَيْ‏ءٍ تَرَاهُ عَيْنُكَ إِلَّا وَ فِیهِ مَوْعِظَةٌ.

چیزی نیست که چشمانت آن را بنگرد، مگر آن که در آن پند و اندرزی است. (امالی(صدوق) ص 509).

گردآوری: بخش مذهبی