هیدروپس جنین: تشخیص و درمان در بارداری

هیدروپس جنینی چیست

هیدروپس جنینی: تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری دردناک بارداری 

هیدروپس جنینی یا خیز جنینی یک بیماری نادر ولی بسیار جدی و تهدید کننده جان جنین است که در اثر جمع شدن مایع غیر طبیعی در بدن جنین رخ می دهد و خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد. در این مطلب از شما را با این مشکل آشنا می کنیم.

هیدروپس جنینی ( به انگلیسی : Hydrops fetalis ) یا هیدروپس فتالیس که به نام خیز  جنینی هم شناخته می شود  یک بیماری جدی ولی نادر است که به صورت بالقوه زندگی جنین را تهدید میکند. 

هیدروپس جنینی یا خیز جنینی به صورت تورم شدید در جنین یا نوزاد در اثر تجمع غیر طبیعی مایعات در حداقل دو اندام جنین است. در برخی موارد در صورت تشخیص سریع علت زمینه ای هیدروپس ، میتوان آن را درمان کرد و در مواردی که قابل درمان نباشد صرفا برای تسکین علایم اقدام می شود. 

انواع هیدروپس جنینی

انواع هیدروپس جنینی

هیدروپس جنین یا خیز جنین دو نوع ایمنی و غیر ایمنی دارد. 

نوع ایمنی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن مادر باعث از بین رفتن گلبولهای قرمز جنین شود ، این عارضه غیر معمول است چرا که در مادران باردار با Rh منفی از درمانی ایمونوگلوبولین استفاده می شود. 

نوع غیر ایمنی هیدروپسی جنین بیشتر رخ میدهد و بیماریهایی مثل کم خونی شدید ، عفونت بدو تولد ، نقص عملکرد قلب و ریه ، ناهنجاری های کروموزومی و بیماری های کبدی یا عوارض بیماریها مانع از کنترل و مدیریت مایعات در بدن جنین می شود. 

علایم هیدروپس جنینی یا خیز جنینی

علایم هیدروپس جنینی یا خیز جنینی با معاینه سونوگرافی دیده می شود که شامل تجمع غیر طبیعی مایعات در اندام های مختلف جنین ازجمله اطراف قلب و ریه ها ، ورم عمومی یا حفره شکم است.

سایر علایم هیدروپس مایع آمنیوتیک اضافی و ضخیم شدن جفت است.

راههای تشخیص هیدروپس جنینی

تشخیص هیدروپس جنینی

هیدروپس جنینی قبل از تولد با سونوگرافی قابل تشخیص است با تجمع غیر طبیعی مایعات در حداقل دو ناحیه بدن جنین مشخص می شود. 

این بیماری در بیش از 90 درصد موارد قبل از تولد تشخیص داده می شود و بعد از آن خون مادر ، خون جنین یا آمینوسنتز مورد آزمایش قرار می گیرد.

بعد از تشخیص خیز جنینی ، علت اصلی بیماری باید تشخیص داده شود که برای آن از آزمایشاتی مثل اکوکاردیوگرام جنینی ، آزمایش عفونت یا مشکلات بدو تولد یا آزمایش ژنتیک انجام می شود. 

درمان هیدروپس جنینی یا خیز جنینی

نرخ  مرگ و میر در این بیماری بالاست ولی 100 درصد نیست و درمان هیدروپس جنینی به علت اصلی بیماری بستگی دارد. 

در صورتی که علت اصلی  بیماری تشخیص داده نشود یا درمانی برای علت بیماری وجود نداشته باشد برای تسکین علایم به صورت موقت اقدام می شود. 

عوارض کم خونی را میتواند با تزریق خون به جنین  از طریق بند ناف درمان کرد. 

درمان هیدروپس غیر ایمنی بر اساس علت بیماری انجام می شود. میزان مرگ و میر هیدروپس جنینی غیر ایمنی بین 60 – 90 درصد است.

هر چه هیدروپسدر بارداری زودتر رخ دهد ، خطر جدی تر است. 

جنین با مشکل هیدروپس جنینی

هیدروپس بعد از تولد

در برخی از موارد هیدروپس جنینی ، زایمان سزارین توصیه می شود و نوزاد به محض تولد به خدمات مختلف از جمله احیای تهاجمی ، قرار دادن لوله تنفسی ، لوله های قفسه سینه و تزریق داخل وریدی نیاز پیدا خواهد کرد. 

نوزاد مبتلا به هیدروپس ممکن است از بدو تولد بسیار بیمار باشد و نیاز به درمان های بسیار تهاجمی داشته باشد. 

عوارض هیدروپس جنینی یا خیز جنینی

این بیماری بسیار جدی است و روند درمان باید به سرعت شروع شود . هیدروپس جنینی در صورت عدم درمان بسیار سریع پیشرفت میکند و جان نوزاد را می گیرد. 

برخی عوارض هیدروپس جنین و نوزاد عبارتند از :

• فشار مایعات اطراف قلب و ریه ها بر عملکرد قلب و تنفس

• ازدیاد مایع آمنیوتیک و زایمان زودرس

• مشکلات تنفسی یا دسترس تنفسی

• کاهش شدید قند خون که نوزاد را در معرض خطر تشنج و آسیب احتمالی مغز قرار می دهد. 

• رشد ناکافی ریه ها به دلیل کمبود فضای اندام های متورم یا مایعات اضافی در قفسه سینه

گردآوری : بخش زناشویی