چندین سناریوی احتمالی در مورد ورود ایالات متحده به جنگ ایران و اسرائیل

حمله نظامی اخیر اسرائیل به ایران اقدامی بسیار پرریسک برای این رژیم وحامیان ان خصوصا آمریکا و اروپا و نظام بین المللی به شمار می اید. اقدامی که درصورت نداشتن سناریوهای قابل کنترل و مدیریت روندهای پیشرو، پیامدهای بسیار سنگین برای دوطرف منازعه، امریکا، منطقه و جهان در پی خواهد داشت.

علیرضا سلطانی در عصر ایران نوشت: حمله نظامی اخیر اسرائیل به ایران اقدامی بسیار پرریسک برای این رژیم وحامیان آن خصوصا آمریکا و اروپا و نظام بین المللی به شمار می اید. اقدامی که درصورت نداشتن سناریوهای قابل کنترل و مدیریت روندهای پیشرو، پیامدهای بسیار سنگین برای دوطرف منازعه، امریکا، منطقه و جهان در پی خواهد داشت.

به نظر میرسد با وجود پذیرش حق واکنش ایران به اسراییل حتی بیش از حد انتظار، اما تلاشها و سازوکارها دیپلماتیک برای توقف تحرکات نظامی در سطوح منطقه ای و بین المللی تشدید گشته و زمینه ساز توقف حملات دوطرف گردد. چراکه هرگونه تعلل در توقف حملات نظامی دوطرف، گستره جنگ و تلفات نظانی و غیرنظامی انرا را گسترش خواهد داد. شرایطی که می تواند آغازکننده روندی جدید از تحولات سیاسی و امنیتی در منطقه خاورمیانه باشد. 

در این شرایط ایران طبق قواعد بین المللی حق قانونی و مشروع اقدام متقابل را قاعدتا در دستور کار قرار میدهد. اقدامی که در راستای راهبرد ایجاد بازدارندگی و مهار رژیم اسرائیل نه تنها برای ایران بلکه برای کل منطقه و تک تک کشورهای منطقه ارزیابی میشود.

از این منظر کشورهای خاورمیانه، کشورهای عربی و اسلامی با توجه به سابقه خصومت با اسراییل وعلی رغم عدم اسنقبال از افزایش تنش های نظامی در منطقه، از واکنش نطامی به اسرائیل با هدف متوقف ساختن رویکرد تهاجمی و زیاده خواهی این رژیم بعد از حاثه 7 اکتبر استقبال میکنند و اشکار و پنهان بر ان تاکید دارند.

در این رابطه اما نقش آمریکا در حمله اسرائیل بیشتر قابل تامل است. دولت آمریکا علنا اعلام کرده که در حمله اسرائیل به ایران دخالتی نداشته و ندارد اما واقعیت این است که آغاز حمله اسرائیل به ایران بدون اطلاع و به طور دقیق تر چراغ سبز آمریکا صورت نگرفته است و تحلیل  بسیار بدبینانه این است که زمان و انجام اقدام نظامی اسرائیل علیه ایران ، بخشی از سناریوی برنامه ریزی شده آمریکا و اسرائیل بعد از روی کار آمدن ترامپ در آمریکا بوده که قبلا توسط ترامپ و در قالب فرصت 2 ماهه به ایران برای رسیدن به یک توافق سیاسی با این کشور بر سر برنامه هسته ای آن بوده است.

بر این اساس ترامپ با اعلام ضرب الاجلی 2 ماهه برای رسیدن به توافق با ایران بر سر غنی سازی ، این هدف را دنبال می کرد که اگر توانست ایران را به برچیدن کامل برنامه هسته ای و غنی سازی صفر قانع کند، از بروز حمله نظامی اسرائیل به ایران جلوگیری می کند . به نظر می رسد این ضرب العجل بیش از آنکه خطابش ایران بوده باشد ، بیشتر مهار اسرائیل در حمله به تاسیسات هسته ای ایران در یک بازه زمانی 2 ماهه بوده است .

حمله اسرائیل به ایران یک روز بعد از گذشت ضرب العجل 2ماهه ترامپ در این راستا قابل تحلیل است.

انچه در این زمینه قابل اشاره است ارسال پیام مکتوب آخر ترامپ به ایران و پاسخ منفی ایران به پیشنهاد آمریکا مبنی بر پذیرش غنی سازی صرف بود که با وجود تعیین زمانی برای دور ششم مذاکرات در یکشنبه ، اسرائیل از جایگاه آمریکا، برای انجام حمله صاحب اختیار بوده است .

حال سوال این است که اگر ایران و آمریکا قبل از پایان فرصت 2 ماهه ترامپ به توافق می رسیدند آیا این توافق مانع از حمله اسرائیل می گردید .

پاسخ منفی است. توافقی می توانست مانع از حمله اسرائیل گردد که مبتنی بر غنی سازی صفر در ایران باشد اما هر نتیجه ای جز غنی سازی الزاما مانع از حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات نمی شد.

نکته دیگر در این خصوص ، مشارکت آمریکا در جنگ اسرائیل علیه ایران در دوره مذاکرات است. به نظر می رسد این سناریو توسط کاخ سفید برنامه ریزی شده که اگر مذاکرات ایران و آمریکا در بازه زمانی 2 ماهه به نتیجه نرسید و طرفین همچنان مایل به مذاکره باشند ، در صورت حمله نظامی اسرائیل ، آمریکا هیچ مداخله ای در جنگ به نفع اسرائیل و تا زمانیکه منافع اش در منطقه مورد تهدید قرار نگرفنه ، نخواهد داشت

از این منظر زمانی ترامپ می توانست درجنگ در کنار اسرائیل قرار گیرد که عملا نسبت به توافق با ایران در بازه زمانی 2 ماهه به شکست کامل می رسید . مساله ای که به نظر می رسد که هیچ گاه عملی نمی شد چراکه به طور مشخص ترامپ به هیچ وجه علاقه ای به درگیر ساختن آمریکا به جنگ علیه ایران ندارد.

اظهارات ترامپ مبنی بر رضایت از 5 دور مذاکره و عدم تمایل به اعلام شکست مذاکرات با این هدف بوده است که ترامپ می دانست اعلام شکست مذاکرات با ایران ، پای آمریکا را به جنگ به ایران باز می کرد . بنابراین تا حدی می توان اذعان کرد که اظهارات و ملاحظات ترامپ در قبال مذاکرات به نوعی سرگرم ساختن اسرائیل و به نوعی اغفال این کشور برای درگیرساختن امریکا در جنگ اسرائیل با آمریکا می باشد .

از این منظر به نظر می رسد ترامپ به دلیل عدم تمایل به مشارکت مستقیم آمریکا در جنگ، به گونه‌ای برنامه ریزی کرد که جنگی اگر قرار است علیه ایران و تاسیسات هسته ای آن صورت گیرد، آغازگر آن آمریکا نباشد و به نوعی امکان مشارکت آمریکا در جنگ ایجاد شده هم پایین باشد .

بدین لحاظ میتوان اذعان کرد به نتانیاهو و دولت اسرائیل به نوعی در نقشه راهبردی آمریکا علیه ایران با هدف تضعیف ایران و تحمیل خواسته های سیاسی ، نظامی و هسته ای ان به ایران حتی به صورت ناآگاهانه ایفای نقش کرده است.

با این تحلیل نکته قابل توجه این است که علی رغم سیاست اعلامی دولت امریکا مبنی بر عدم مشارکت در جنگ اسرائیل علیه ایران ، ترامپ و مقامات کاخ سفید نه تنها ناراضی و نگران از حمله اسرائیل به ایران نیستند بلکه انجام ان را به گونه ای غیرشفاف برنامه ریزی کرده و تلاش دارند از انجام آن در راستای سیاست راهبردی خود که همان عدم جنگ آمریکا و ایران است ، بهره برداری کنند .

مواضع ترامپ بعد از آغاز جنگ گویای این مهم است. در واقع از منظر کاخ سفید ، جنگ اسرائیل با ایران، اقدامی در راستای عدم درگیری و جنگ آمریکا و ایران ارزیابی می گردد. 

این سناریویی است که مقامات کاخ سفید به نظر می رسد هدفمند دنبال می کنند اما سوال این است که آیا با این سناریو ، امکان درگیری آمریکا در جنگ به نفع اسرائیل و یا تغییر معادلات میدان از جنگ اسرائیل و ایران به جنگ آمریکا و ایران ، وجود دارد؟ پاسخ مثبت است .

این سناریو، برای آمریکا بسیار پرریسک است. تا قبل از آغاز جنگ اسرائیل با ایران، احتمال جنگ آمریکا و ایران با توجه به رویکرد گریزان ترامپ از جنگ بسیار پایین بود . اما آغاز جنگ اسرائیل علیه ایران، ریسک درگیری آمریکا در جنگ را به شدت افزایش داده است.

این ریسک عمدتا توسط اسرائیل صورت می گیرد که به هر نحو مایل است برای تقویت موضع خود در جنگ و تحقق اهداف سیاسی و نظامی خود در قبال ایران ، آمریکا را درگیر جنگ با ایران نماید و از این لحاظ از هر فرصت و بهانه ای استفاده می کند. ایران در مقابل به شدت تمایلی به درگیری با آمریکا ندارد و به طور قطع علی رغم اگاهی نسبت به حمایت آمریکا از اسرائیل در حوزه پدافندی ، از ایجاد فرصت درگیری با امریکا اجتناب می ورزد.  

شرایط حاضر اما به نظر می رسد به سمت تقویت تلاش های دیپلماتیک برای توقف جنگ میان اسرائیل و ایران پیش می رود و آمریکا و شخص ترامپ تلاش دارند نقش فعالی به لحاظ ظاهری و واقعی برای ایجادآتش بس ایفا نمایند.

از منظر ترامپ تداوم و تشدید جنگ و بازشدن دریچه های جدید در جنگ و عبور طرفین درگیر از خطوط قرمز به خصوص را تقویت می کند و این شرایط  ایجاد آتش بس را تضعیف و از سوی دیگر احتمال مشارکت آمریکا در جنگ و امکان درگیری آن را به شدت تقویت می کند . این شرایط به طور طبیعی برای ترامپ خوشایند نخواهد بود .