در حالی که عدم کیفیت مناسب و سرعت پایین اینترنت شهروندان را کلافه کرده، انتشار نامهای از سوی اپراتورهای اینترنت همراه و ثابت خطاب به ابراهیم رئیسی درباره افزایش تعرفه بستههای اینترنت کاربران فضای مجازی را به شدت خشمگین کرده است.
برترینها: در حالی که عدم کیفیت مناسب و سرعت پایین اینترنت شهروندان را کلافه کرده، انتشار نامهای از سوی اپراتورهای اینترنت همراه و ثابت خطاب به ابراهیم رئیسی درباره افزایش تعرفه بستههای اینترنت کاربران فضای مجازی را به شدت خشمگین کرده است.
منتقدان میگویند گرانی اینترنت در شرایط اقتصادی فعلی به طور مستقیم در افزایش هزینه خانوارها تاثیر دارد و به مرور استفاده از اینترنت در ایران را کاهش خواهد داد و شاید بتوان گفت که با این تصمیم وضعیت استفاده از اینترنت در ایران به یک یا دو دهه قبل باز خواهد گشت!
در مطلب زیر با طرح این سوال که «اینترنت بیکیفیت به زودی گران هم میشود؟» به بررسی حواشی این نامه بحث برانگیز پرداختهایم که در ادامه میخوانید:
خبرگزاری ایسنا روزم دوم دی ماه خبری را روی خروجی سایت خود قرار داد تحت این عنوان «نامه اپراتورها به رئیسی درباره افزایش تعرفه اینترنت» و در توضیح آن نوشت:
* اپراتورهای ارائه دهنده اینترنت در نامهای به رییس جمهور خواستار افزایش صددرصدی تعرفه برای بستههای دیتای همراه بالاتر از دو گیگابایت شدند.
* از ابتدای امسال؛ بحث افزایش تعرفه خدمات اینترنتی موبایل مطرح است. اردیبهشت ماه بود که برخی از اپراتورها تعرفه خدمات اینترنت را افزایش و حجم بستهها را کاهش دادند اما تا مدتی، کسی زیربار این گرانی تعرفهها نمیرفت. تا اینکه محمدرضا بیدخام مدیرکل ارتباطات و امور بین الملل شرکت مخابرات، افزایش تعرفه بستههای اینترنت ثابت را تایید کرد و گفت: سازمان تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی در سال ۹۶ کف و سقف تعرفه را برای شرکت مخابرات تعیین کرده و تغییرات اخیر در تعرفه بستههای اینترنت طبق همین کف و سقف تعرفه صورت گرفته است.
* برخی از اپراتورهای تلفن همراه از ابتدای امسال، حجم بالای بستهها را کاهش دادند. به این صورت بستههای 25 گیگی حذف و بستههای 15 گیگی با قیمت بستههای 25 گیگ به مشترکین ارائه شد. بسیاری از مشترکین این بستهها نسبت به این افزایش 90 تا 100 درصدی قیمت و کاهش حجم بستهها اعتراض کردند.
* آنگونه که پیداست و مسئولان وزارت ارتباطات اعلام کردهاند؛ سال گذشته با توجه به منع قانون بودجه، امکان افزایش قیمت حتی در چارچوب مصوبات کمیسیون نبود. درحالی که اپراتورها دائما با طرح مشکلات به دنبال افزایش قیمت تعرفهها بودند. در نهایت امسال این منع قانونی حذف شد و تغییراتی در حد مصوبات سال های ۹۵ و ۹۶ بصورت حداقلی در تعرفهها اعمال شد.
* از طرف دیگر رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی سقف فروش یک گیگابایت اینترنت سیم کارت دائمی و اعتباری را حدود ۴۰ و ۶۰ هزار تومان و برای اپراتورهای ثابت را ۲ هزار تومان اعلام کرد.
* اما گرانی بستههای اینترنت در حالی است که دادههای سایت سنجش سرعت اینترنت اسپیدتست، نشان میدهد در این مدت سرعت اینترنت موبایل در ایران در میان کشورها، هفت رتبه کاهش یافته و به ردیف ۷۹ سقوط کرده است. در این میان کاربران شبکه خانگی هم از وضعیت اینترنت رضایت ندارند.
* مطرح شدن مسئله افزایش تعرفه اینترنت اپراتورها بار دیگر مشکلات سرعت و افت کیفیت اینترنت به مشترکین را پیش کشید و این پرسش را نیز در این بین میتوان مطرح کرد که گرانی اینترنت در قبال کدام اینترنت باکیفیت است؟ منطقی این است که افزایش تعرفه همراه با افزایش سرعت و کیفیت اینترنت باشد که اگر اینگونه بود شاید افراد کمتری حتی نسبت به افزایش تعرفه هم واکنش منفی نشان میدادند. اما تا وقتی آش همین باشد و کاسه نیز همان، افزایش تعرفه اینترنت چیزی به جز ضرر مالی به مردم نخواهد بود.
بنویسید ۱۰۰درصدی، بخوانید ۲۰۰درصدی!
* فراز دیلی هم در این خصوص نوشت که با این حال اما، افزایش ۱۰۰ درصدی تعرفهها، در واقع تحمیل یک افزایش دستوری بعد از یک افزایش قیمت پنهان است. به زبان سادهتر، فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام، دو پلتفرم پرکاربرد در ایران، شرایط را به جایی رسانده که وی پیانها به ندرت روی تلفنهای همراه خاموش میشوند. به این معنی که بخش عمدهای از ترافیک خریداری شده از اپراتورها، جز ترافیک بینالملل محاسبه شده و در واقع، حجمش نصف و هزینهاش دوبرابر میشود. برای مثال، اگر کاربری به فرض ۵۰ هزار تومان برای خرید یک بسته ۵ گیگابایتی هزینه کند، این حجم در صورت استفاده از فیلترشکن، ۲/۵ گیگابایت خواهد بود. به این ترتیب، افزایش تعرفهها یک بار در نتیجهی سیاستهای دولت سیزدهم، به صورت غیرمستقیم اعمال شده و حال، با پیگیری اپراتورها و وزیر ارتباطات، در آستانهی افزایش قیمت مستقیم است.
یک وعدهی سر خرمن دیگر؟!
* خلف وعدههای متعدد، تا حدودی روشن کرده دولت در روزهای تبلیغات انتخاباتی، به احتمال زیاد دورنمایی از وعدههایی که میداد، نداشت. با این حال اما روزی که وعدهی «اینترنت رایگان برای دهکهای پایین» را میداد باید فکر امروز را هم میکرد. البته در صورت تصویب نهایی افزایش تعرفههای اینترنت، این وعده نیز به انبار دیگر وعدههای محققنشده اضافه خواهد شد.
اما روزنامه فرهیختگان، ارگان مطبوعاتی دانشگاه آزاد در مطلبی با تیتر «نت کیلویی چند؟» در این خصوص نوشته است:
* چند سالی میشود که تعرفه اینترنت، تغییر چندان چشمگیری نکرده است؛ موضوعی که اپراتورها در نامه اخیر خود خطاب به رئیسجمهور به آن اشاره کردند و یکی از علل عدم توسعه زیرساختهای اینترنتی در کشور را تثبیت این تعرفهها دانستند.
* وزیر ارتباطات در واکنش به این خواست آنها از کیفیت اینترنت صحبت به میان آورد و گفته: «هنوز در اینباره تصمیمی گرفته نشده است اما خط قرمز ما کیفیت است، هرچیزی که باعث کیفیت شود، حتما برای آن تدبیر میکنیم.» سوال اصلی اما این است که در شرایطی که نارضایتیهایی نسبت به دسترسی کاربران به اینترنت وجود ندارد، آیا تضمینی وجود دارد که با بالا رفتن تعرفه اپراتورها، کیفیت اینترنت نیز بهبود پیدا کند؟ در حالی که بخشی از این اختلالها به خاطر محدودیتهایی ناشی از فیلترینگ اتفاق میافتد؟ برای بررسی بیشتر این موضوع و ابهاماتی که در این حوزه وجود دارد با پوریا آسترکی، کارشناس فضای مجازی و عمادالدین پاینده، کارشناس حوزه اینترنت گفتوگو کردیم که در ادامه میخوانید.
عمادالدین پاینده، کارشناس حوزه اینترنت به این سوال که آیا اینترنت در ایران ارزان است یا گران. یا اصلا آیا مساله توسعه اینترنت در ایران یک مساله مربوط به قیمت هست یا نه اینگونه پاسخ داد:
* پاسخ دادن به این سوال که ارزانی و گرانی اینترنت در ایران چگونه قابل ارزیابی است نیازمند دو مقایسه است. مقایسه اول به دست آوردن سهم هزینه اینترنت از مجموع سبد هزینههای خانوار است. مورد دوم هم مقایسه این سهم با سایر نقاط دنیا است. آزمایشگاه داده و حکمرانی شریف اواخر سال ۱۴۰۰ یک شبیهساز را با هدف انجام این مقایسه راهاندازی کرد. این شبیهساز اطلاعات مختصری نظیر اینکه تعداد اعضای خانوار، هزینه ماهیانه اینترنت، تحصیلات و سنشان را از کاربر میپرسید و در مرحله بعد براساس آمارگیری هزینه درآمد خانوار مرکز آمار به کاربر نشان میداد که براساس هزینههایی که خانوار ایرانی برای اینترنت کرده است در کدام دهک قرار میگیرد.
* براساس اطلاعاتی که در آن زمان جمعآوری شد مشخص شد که تا اوایل سال ۱۴۰۱ میانگین هزینهکرد خانوار برای اینترنت در کشور به استثنای تهران کمتر از ۳۰۰ هزار تومان بود و اگر تهران را نیز در نظر میگرفتیم این عدد نهایتا از ۳۷۰ هزار تومان فراتر نمیرفت. این عدد ۴ درصد میانگین حقوق ماهیانه ۷ میلیون تومان درکشور در سال ۱۴۰۱ است.
* این نسبت خاصیتش این است که قابلیت مقایسه با کشورهای دیگر هم دارد. میتوان به جرات گفت این عدد ایران را بین کشورهای توسعهیافته و درحال توسعه بین ۱۰ کشور آخر جدول رتبهبندی قیمتی اینترنت قرار میدهد. بنابراین میتوان ادعا کرد که قیمت اینترنت در کشورما ارزان است. یک روش دیگر هم این است که رقم ۳۷۰ هزار تومانی را به دلار تبدیل کرده و معادل دلاری را با هزینه اینترنت در سایر کشورها مقایسه کنیم.
* ملاحظه اول افزایش استفاده از فیلترشکنها و اصطلاحا ابزارهای حاکمیتگریز است. بعد از اتفاقات شهریور ۱۴۰۱ تاکنون اختلالاتی در اینترنت کشور اعمال شده که نتیجه آن افزایش آمار استفادهکنندگان از فیلتر شکن به بیش از ۷۰ درصد بوده است. اگر ما هزینههای این را هم بخواهیم به هزینه اینترنت اضافه کنیم میتوانیم بگوییم هزینه اینترنت حدود ۲ و نیم برابر عددی است که برای نیمه اول ۱۴۰۱ تخمین زده شده است.
* یعنی ماکسیمم این عدد به ۱۰ درصد هزینههای سبد خانوار رسیده است. اگرچه این نسبت هم همچنان در مقایسه با قیمتهای جهانی پایین است اما باعث شده تا سهم هزینههای اینترنت از سبد مخارج خانوار معنیدار شود. عدد جدید به نزدیک یک میلیون تومان برای هر خانوار میل میکند. نکته دیگر این است اگر سیاستی برای افزایش قیمت اینترنت اتخاذ میشود آیا پیوست اجتماعی برای آن در نظر گرفته شده و اقناع عمومی نسبت به این مساله اتفاق میافتد یا نه.
* در شرایطی که مردم همچنان مطمئن نیستند که تصمیم سیاستگذاران برای فیلترینگ شبکههای اجتماعی بعد از شهریور ۱۴۰۱ یک تصمیم قطعی باشد و هنوز امیدی برای برگشت از این تصمیم دارند و معتقدند این تصمیم باید مورد بازنگری قرار بگیرد و شرایط فعلی موقت است بحث کردن در مورد افزایش قیمت در افکار عمومی با مخالفتهایی همراه خواهد بود.
* آخرین نکته در مورد فیلترینگ این است که بسیاری از مردم در افکار عمومی به طور جدی شرکتهای فعال در ارائه اینترنت یعنی شرکت ارتباطات و زیرساخت و اپراتورهای ارائهدهنده اینترنت را ذی نفع فیلترینگ وفیلترشکن فروشی میدانند. فارغ از اینکه این تصور درست است یا نه باید اثرات روانی آن را در نظر گرفت و در اجرای سیاستهای اصلاح قیمت محتاط بود.
بسیاری از مشترکین این بستهها نسبت به این افزایش ۹۰ تا ۱۰۰ درصدی قیمت و کاهش حجم بستهها اعتراض کردند که برخی از آنها را می خوانید:
* میلاد نوشت: منظور از ثابتماندن تعرفه اینترنت اینه که با ترفند های مختلف و حذف بستههای طولانی مدت، کاربر رو مجبور کردیم به دفعات بستههای کم حجم و کوتاهمدت بخره. به کمک فیلترینگ هم هزینه اینترنت مصرفی کاربر، به نفع اوپراتور بالا رفته!
* آزاده مختاری، خبرنگار: اپراتورهای اینترنت خواستند تا تعرفه بستههای اینترنت همراه بالاتر از دو گیگابایت، 100درصد افزایش یابد. وضع مالی ملت خوب نیست! بطور کل تمام زیرساخت های زندگی امروزی در ایران فرسوده است! باتشکر.
* سونیا هم در این خصوص گفت: چرا واقعیت نمیگید که اپراتورها منتظر ابلاغیه ستاد تنظیم بازار برای افزایش هستند و اونی که ما یکسال استفاده میکنیم فیلترنت نه اینترنت که شما نگران کیفیتش هستید.
مشکات هم با طنز در واکنش به گرانی تعرفه اینترنت نظر داد: کاش تعرفه اینترنت رو دو برابر کنن خسته شدیم بابا!
* مهرشاد با عصبانیت توئیت زد: اپراتورای اینترنت درخواست افزایش تعرفه دادن؟ اول اینترنت خوب ارایه بدین بعد برید سراغ گرون کردن. پینگ که افتضاحه. پکت لاس اذیت میکنه. سرعت داغونه دقیقا چه میکنین که میخواین گرونش هم بکنین؟
* سبحان هم نوشت که تعرفه اینترنت رو میخوان ۱۰۰ درصد افزایش قیمت بدن که دیگه عملا اینترنت نخریم اینجوری مشکل فیلترشکن خریدن هم حل میشه!
* اکانت «چوپان» هم اینگونه واکنش نشان داد: تعرفه رو بالا ببرید که ملت نتونن زیاد تو اینترنت بچرخند!
پاسخ ها