مقیاس جو روانی، اجتماعی کلاس و مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان

برای بررسی جو روانی اجتماعی کلاس در این پژوهش از مقیاس جو روانی اجتماعی کلاس (فرایزر و همکاران، ۱۹۵۵) استفاده شده است. این مقیاس شامل ۲۰ گویه میباشد که هر کدام به صورت جمله خبری بیان شده است. در ذیل هر گویه سه گزینه (همیشه)، (گاهی اوقات) و (هیچ وقت) ارائه شده است که آزمودنی با گذاشتن علامت در جلوی گزینه مورد نظر پاسخ خود را معین میسازد. شیوهی نمرهگذاری در این پرسشنامه به این ترتیب است که به گزینه اول یعنی (هیچ وقت) نمره (۰) تعلق میگیرد، به گزینهی دوم یعنی (گاهی اوقات) نمره (۱) و به گزینه سوم یعنی (همیشه) نمره (۲) تعلق میگیرد.

این مقیاس مشتمل بر چهار بعد یا مقیاس فرعی اصطکاک، وابستگی، انضباط و رقابت است. فرایزر و همکاران (۱۹۸۹) و سایر پژوهشگران در فرهنگهای مختلف از این مقیاس استفاده کردهاند. مدد (۱۳۸۰) در ایران روایی و پایایی این آزمون را مطلوب گزارش کرده است. حسینچاری (۱۳۸۲) ضریب پایایی برای کل مقیاس را با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ ۸۷/۰، و برای مقیاس فرعی اصطلاک ۸۱/۰، انسجام ۷۹/۰، انضباط ۷۹/۰ و رقابت ۸۰/۰ گزارش کرده است. وی ضریب پایایی کل مقیاس را با بهره گرفتن از روش بازآزمائی نیز با فاصلهی زمانی سه هفته بر روی ۵۶ دانشآموز ۶۹/۰ گزارش کرده است.در پژوهش حاضر با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ پایایی چهار بعد مقیاس، اصطکاک ، وابستگی ، انضباط و رقابت با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب برابر با ۸۹/۰، ۸۴/۰، ۶۹/۰، ۷۶/۰ بودند.
مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان
برای سنجش متغیر اضطراب اجتماعی از مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان که توسط لاجرکا (۱۹۹۹) ابداع شده است، استفاده شده است که شامل ۱۸ گویه است و از سه زیر مقیاس، ترس از ارزیابی منفی، اجتناب اجتماعی و اندوه درموقعیتهای جدید، اجتناب اجتماعی و اندوه عمومی تشکیل شده است. سازندگان، با بهره گرفتن از تحلیل عامل، سه عامل را مورد شناسایی قراردادند. ترس از ارزیابی منفی توسط همسالان، بعد اجتناب اجتماعی و اندوه در موقعیتهای جدید، بعد اجتناب اجتماعی و اندوه عمومی، استوار و همکاران(۱۳۸۲) ساختار سه عاملی این مقیاس را رویی نمونهای از نوجوانان ایرانی مورد تأیید قرار دادند و روایی آن را مطلوب گزارش کردند و ضریب پایایی این مقیاس را به روش بازآزمایی با فواصل زمانی از یک تاچهار هفته ۸۸/۰ به دست آورده اند.

علاوه بر این میزان همسانی درونی مقیاس را با بهره گرفتن از ضریب آلفا برای زیر مقیاسهای ترس از ارزیابی منفی، اجتناب اجتماعی و اندوه در موقعیتهای جدید و اجتناب اجتماعی و اندوه عمومی به ترتیب: ۸۴/۰، ۷۴/۰، ۷۷/۰ گزارش کردهاند. این مقیاس به صورت مدرج پنج درجهای(از کاملاً شبیه من = ۵تا کاملاً متفاوت از من = ۱) میباشد. نمره های بالا در این مقیاس حاکی از اضطراب بالاتر است. خواجه و همکاران(۱۳۹۰) در پژوهش خود به منظور محاسبه پایایی، از روش آلفای کرونباخ استفاده کردند که برای مؤلفه ترس از ارزیابی منفی ضریب آلفای۸۶/۰، مؤلفه اجتناب اجتماعی و اندوه در موقعیتهایی جدید ضریب آلفای ۷۰/۰، و بعد اجتناب اجتماعی و اندوه عمومی ضریب آلفای ۵۸/۰ را گزارش نمودند.

در پژوهش حاضر با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ پایایی مقیاس اضطراب اجتماعی و زیر مقیاس‌های آن، ترس از ارزیابی منفی، اجتناب عمومی و اندوه جدید، اجتناب اجتماعی و اندوه عمومی با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب برابر با ۹۰/۰، ۷۴/۰، ۶۹/۰، ۷۰/۰ بودند.
مقیاس خودکارآمدی تحصیلی:
به منظور سنجش خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان از مقیاس خودکارآمدی تحصیلی مورگان و همکاران(۱۹۹۹) استفاده شده است. این مقیاس دارای ۳۰ سؤال و سه زیر مقیاس استعداد، کوشش و بافت است. گویه های این مقیاس با طیف لیکرت دارای پاسخ چهار درجهای می باشد. سازنده مقیاس میزان همسانی درونی مقیاس را با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ، ۸۲/۰ اعلام کرده است. همچنین ضریب آلفای کرونباخ سه زیر مقیاس استعداد و کوشش و بافت به ترتیب :۷۸ /۰، ۶۶/۰، ۷۰/۰ گزارش شده است. در ایران کریمزاده و همکاران (۱۳۸۵) روایی این مقیاس را از طریق تحلیل عامل مطلوب گزارش کردهاند. همچنین ضرایب پایایی مقیاس از طریق روش آلفای کرونباخ توسط کریم زاده و همکاران(۱۳۸۵) برای خودکارآمدی کلی ۷۶/۰، بعد استعداد ۶۶/۰، بعد کوشش ۶۵/۰و بعد بافت ۶۰/۰ بدست آمده است. خواجه و همکاران (۱۳۹۰) در پژوهش خود به منظور به دست آوردن پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده کردهاند که ضرایب پایایی برای بعد استعداد ۷۹/۰، بعد کوشش ۰/۵۹ و بعد بافت ۸۲/۰ به دست آوردند.
شیوهی اجرای پژوهش
پژوهش حاضر یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی میباشد که به نقش پیشبینی کنندگی اضطراب اجتماعی و جو روانی اجتماعی در ارتباط با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان سوم دبیرستانی شهر شیراز پرداخته است. جهت جمع آوری اطلاعات پس از اخذ مجوز از اداره آموزش و پرورش شهر شیراز، با حضور در کلاس، پرسشنامه جوروانی-اجتماعی کلاس فرایزر و همکاران، پرسشنامه و پرسشنامه اضطراب اجتماعی لاجرکا و پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی در اختیار دانشآموزان قرار داده شد.
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
تجزیه و تحلیل داده ها به روش آمار توصیفی(میانگین و درصد) و استنباطی(همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) استفاده شده یعنی جهت آزمون فرضیه های پژوهش از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده گردید و برای تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شد.
ملاحظات اخلاقی
از آنجایی که رعایت اصول اخلاقی در هر تحقیقی لازم و ضروری است. در این پژوهش نیز سعی گردید که این اصل تا حد امکان رعایت گردد. درابتدا در مورد نوع آزمونها و اینکه آنها چه چیزی را می سنجند و همینطور نحوه پاسخگویی به سوالات برای افراد توضیح لازم داده شد و نیز به آنها گفته شد که در این آزمون نوشتن نام و نام خانوادگی لازم نیست.
فصل چهارم
یافته های تحقیق همانطور که در فصل‌های قبلی ذکر گردید، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش پیشبینیکنندگی اضطراب اجتماعی و جو روانی-اجتماعی کلاس بر خودکارآمدی تحصیلی دانشآموزان سوم دبیرستان شهر شیراز بود. به منظور تحقق این هدف، از آمار توصیفی، تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده گردید. در بخش اول به تحلیل متغیرهای پژوهش بر اساس ویژگیهای دموگرافیک آزمودنی‌ها پرداخته شده است. این تحلیل‌ها روی کل نمونه (= (Nانجام گرفت. در بخش دوم به تحلیل متغیرهای پژوهش بر اساس فرضیه‌های تحقیق پرداخته شده است. در ذیل به تحلیل و بررسی هر کدام پرداخته شده است.