تبلیغات و بازاریابی در دوران قدیم

«دفلور» و «رئیس» (سلطانی­فر، 1377، 78) معتقدند که اولین تبلیغات را می­توان صدای جارچیان و علایم ساده بالای مغازه­ ها دانست.

معمولاً این تابلوها (تابلوی مغازه­ها) از سنگ یا سفال قرمز و خرمایی بوده و بر در ورودی مغازه­ها نصب می­شد و دارای علایمی بود از حروف در آن استفاده نمی­شد. برخی نیز می­گویند، نخستین آگهی­ها احتمالاً به شکل بیانی بوده است. همان­طور که در یونان قدیم، رم، مصر و کارتاژ افرادی برای فروش رمه و غلام فریاد می­زنند و مشخصات آنها را به اطلاع عابران می­رسانند. روش دیگری که در قدیم برای تبلیغ کالا استفاده می­شد حک کردن نام بازرگان یا صنعت­گر بر روی کالا بوده است، (همان، 80) مثلاً در پشت فرشهای قدیمی نوشته شده: بافت فلان شخص، همان­طور که در الان، مارک­های تجاری بر روی کالاها وجود دارد.

سایت آگهی

بنابراین بیش از صنعت چاپ تبلیغ به سه شکل وجود داشته است:

تابلوها[1]

جارچی[2]

علایم[3]

سال 1450 میلادی یک تاریخ مهم در سابقة تبلیغات می­باشد، زیرا در این سال بود که گوتنبرگ، انجیل معروف خود را به چاپ رسانید و با روی کار آمدن صنعت چاپ در واقع انقلاب عظیمی در تبلیغات چاپی ایجاد شد. اگرچه پیشرفت صنعت چاپ در ابتدا خیلی به کندی پیش می­رفت ولی در عرض سیصد سال در تمام اروپا مورد استفاده قرار گرفت و کتابها و روزنامه­ها با شماره­های فراوان به چاپ می­رسید.

قبل از اینکه وارد قرن صنعت چاپ بشویم لازم است قدری به قبل از سال 1450 میلادی برگردیم. تبلیغات در زمان قدیم در مقایسه با تبلیغات امروزی خیلی ساده بود، با وجود این، هدف اساسی از آگهی همان بود که امروزه هم هست، بدین معنی که منظور از آن، ایجاد ارتباط برای دادن اطلاعات و ایده­ ها به گروهی از مردم بود که موجب تغییر یا تقویت رفتار آنها بشود. اطلاعات ما از تبلیغات در زمان های قدیم، خیلی ناقص و مبهم است.

در نتیجه کاوشهایی که در کشورهای اطراف دریای مدیترانه به عمل آمده است، مدارکی به دست آمده که نشان می­دهد رومی­ها و اجداد آنها از تبلیغات استفاده می­کرده ­اند و همچنین اشاره­هایی که در کتابها و تواریخ دیده شده نشان می­دهد که عمده­ای از فروشندگان برای فروش بیشتر کالاهای خود از تبلیغات استفاده می­نموده ­اند و قبل از ایجاد صنعت چاپ که آغاز دورة جدیدی برای برقراری ارتباطات جمعی و شروع دوره تازه­ای از تبلیغات بود، تبلیغات به سه صورت وجود داشت:

1- علائم تجاری: افتخار و غروری که استادکاران زمان های قدیم داشتند آنها را تشویق می­کرد که علامت مشخصی از خودشان روی مصنوعاتشان مانند کاسه، کوزه­های سفالی و غیره بگذارند همین که کار یکی از استادکاران مورد توجه مردم قرار می­گرفت، همیشه به علامت اختصاصی او در موقع خرید، توجه می­کردند و این شهرت زبان به زبان می­گشت. دقیقاً مأخذ علائم تجاری که امروزه با آن توجه داریم. بنابراین علامت تجاری که امروزه، هم وظیفه مهمی را در اقتصاد بازرگانی انجام می­دهد سابقه طولانی دارد و هنوز هم علامت تجاری، خریداران را راهنمایی می­نماید که جنس مورد علاقة خود را انتخاب و خریداری می­ کنند.

     2- نشانها و تبلیغ روی دیوارها: وسیلة دیگر تبلیغات، جملاتی بود که بر روی سنگ­ها و دیوارهای جنب محلی که اجناس مختلف به فروش می­رسید، نوشته می­شد و از جنس مورد نظر تمجید و تحسین می­نمود و تقریباً مانند تبلیغات روی دیوارها و تابلوهای بالای مغازه­های امروزی بود.

مطلب دیگر :   بهترین کشور برای مهاجرت پرستاران در سال کرونا

کاوشهایی که در شهر پمپی به عمل آمده نشان داده شده است که هر مکان کوچکی یک نوشته­ای روی دیوار جنب در ورودی مغازه داشته است که رهگذران را راهنمایی می­کرده است که از دکان چه اجناسی می­توانسته ­اند بخرد. این روش نوشتن روی دیوار کم­کم پیشرفت نمود و تبدیل به آویزان کردن تابلویی در محل مخصوصی در کوچه­ها و خیابانها گردید. آویزان کردن این تابلوها به قدری زیاد شد که مثلاً اگر شخصی می­خواست خانه خودش را نشان دهد تابلویی آویزان می­کرد که منزل او سه کوچه پایین­تر، دست چپ است و از این جهت دولت انگلستان قوانین را برای به کار بردن تابلو وضع کرد. حال همین تابلوها تبدیل به تابلوهای متنوع و روشن و حتی نئون امروزی شده است که خریداران به آسانی از نام مغازه و اجناسی که در مغازه به فروش می­رسد آگاه می­شوند.

3- جارچی­های شهر: در یونان در عصر طلایی، جارچی­های عمومی وظیفه مهمی را انجام می­دادند و مردهایی بودند که وظیفه­شان این بود که در شهر بگردند و اخبار مهم وقایع مورد علاقه مردم را انتشار دهند و از این بابت حقوق معینی دریافت می­داشتند. بعداً در قرون وسطی تنها وسیله تبلیغات به جز علایم که به آن اشاره شد جملاتی بود که بیان می­شد. در حالی که تبلیغات از زمان های قدیم وجود داشته ولی به طور خلاصه می­توان گفت در واقعه مهم باعث ایجاد انقلاب در این امر شده است. اولی اختراع صنعت چاپ در سال 1450 که باعث شد پیام­ها به تعداد زیاد منتشر شود. دوم به وجود آمدن دستگاه های پخش صدا در قرن بیستم بود که توانست پیام و گفتار را به دورترین نقاطی که مطبوعات در دسترس نبود و به گوش افرادی که سواد نداشتند برسانند. از دوران ماقبل تاریخ نوعی از ارتباط در خصوص وجود و در دسترس بودن اجناس و کالاها وجود داشته است. برخی از تصاویری که بر روی دیواره غارهای اولیه نقش بسته است، مربوط به سازندگان اشیای ابتدایی می­باشد. بنابراین تبلیغ، مقوله­ای نیست که چندان جدید باشد و مربوط به سالهای اخیر گردد، بلکه ریشه در زندگی اجتماعی انسانها دارد. با این همه آنچه تحت عنوان تبلیغات نو و جدید بحث می­ شود، ریشه در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در کشور ایالات متحده دارد. برای اینکه بهتر بتوان تبلیغات جدید و نوین را درک کرد، نخست باید شرایطی را که موجب پدیدار شدن آن گردیده است، مورد بررسی قرار داد تا تصویر بهتری از تحولات آن در گذر زمان ترسیم کرد.

تبلیغات تا رسیدن به شکل امروزی آن راه بسیار طولانی و پرتحولی را طی کرده است به گونه ­ای که می­توان ادعا کرد که تبلیغ از آغاز آفرینش و از زمانی که انسانها نیازمند ارتباطات بوده ­اند وجود داشته است ولی شکل آن در گذر زمان دستخوش تغییر و تحول شده است. تبلیغات در دنیای امروزه به شکل یک تکه شاخه مستقل و مشتق از بازاریابی عرض اندام کرده است، با توجه به آنچه گفته شد به طور خلاصه تبلیغات در جهان را به سه برهه طولانی تقسیم کرد. (محمدیان، 1382، 220)