یکی از مهم ترین شب های ایران باستان شب یلدا می باشد که از دیرباز تا به امروز مورد توجه و اهمیت ایرانیان واقع شده است جشن ها و شب نشینی هایی که در این شب توسط مردم در اقصی نقاط کشور برگزار می شود یک سنت دیرینه محسوب می شود که تا امروز نیز نه تنها از ارزش آن چیزی کم نشده است بلکه جایگاه بسیار ویژه ای در نزد ایرانیان پیدا کرده است.
واژهی یلدا در اصل یک واژهی سُریانی است؛ زبانی که در محدودهی سوریهی امروزی رایج بوده است. این واژه به زبان عربی راه پیدا کرده؛ در آن صرف شده و واژههایی چون: ولد، یولد، تولد، متولد و … را به وجود آورده است. از لحاظ لغوی “یلدا” به معنی “زایش” بوده و اشاره به تولد میترا یا همان ایزدبانوی مهر دارد که در افسانههای پارسی، نگهبان آفتاب بوده است. وظیفهی او نگهبانی از نور خورشید بوده تا بی کم و کاست به زمین بتابد و موجب رویش و زایش نعمت شود. شب چله، شبی است که از فردای آن روزها بلندتر میشوند و به همین خاطر نیاکان ما بر این باور بودهاند که در شب یلدا، میترا چشم به جهان گشوده و از فردای تولدش نور بیشتری به زمین میتاباند. بنابراین دلیل اصلی جشن و پایکوبی در این شب بلندتر شدن روزها پس از زایش میترا و چیرگی روشنی بر تاریکی است.
•فال حافظ
•دعا و نیایش
•قرائت شعر و آواز
•روشن کردن آتش
•مهمانی گرفتن
•شاهنامه خوانی
یلدا از واژه سُریانی به معنی تولد و زایش گرفته شده است. ابوریحان بیرونی به شب یلدا به عنوان میلاد خورشید اشاره میکند. اصل واژه یلدا در زمان وارد شدن به زبان فارسی مشخص نیست، اما مهاجرت مسیحیان از روم به ایران و نزدیکی فرهنگها ممکن است نقشی در ورود این واژه سریانی به زبان فارسی داشته باشد
انداختن سفرهی شب یلدا، مثل سفرهی نوروز، ملزوماتی دارد که بیشتر مردم، کم و بیش آن را رعایت میکنند. در قرنهای گذشته، در وسط سفرهی شب یلدا، آتشی به نام “آتش یلدا” روشن میشد که نمادی از نور و گرمای خورشید است. افراد به دور این آتش مینشستند؛ به یکدیگر تبریک میگفتند و مراسم خواندن شعر و آواز را برگزار میکردند. امروزه نیز مانند گذشته برگزاری شب یلدا به وسایل خاصی نیاز دارد که در ادامه به آنها اشاره میشود:
سفره یلدا
شمع های یلدا
میوههای زمستانی
شیرینیها و تنقلات
غذاهای سنتی
دیوان حافظ
امروز قصد داریم دربارهی آداب و رسوم برگزاری شب یلدا برای عروس خانمها و همچنین هدایا و پیشکشیهای مرسوم این شب که به اصطلاح به آن یلدایی عروس گفته میشود، صحبت کنیم. پس در این مقاله از کمد سارک با ما همراه باشید.
هدیه بردن برای عروس در شب یلدا یا به اصلاح “یلدایی” یکی از سنتهایی است که از دیرباز در فرهنگ ایرانی وجود داشته است. خرید کادو برای عروس در شب یلدا راهی برای ابراز علاقهی خانوادهی داماد به نوعروس به حساب میآمده و دورهمی شب یلدا، بهانهای برای شناخت بیشتر هر دو خانواده نسبت به یکدیگر بوده است.
در گذشته، در اولین یلدای عروس و داماد، خانوادهی داماد هدایای تزئین شده را داخل سینیهای بزرگی که طبق نام دارند، قرار میدادند و با گذاشتن طبقها روی سرشان، راهی منزل پدر عروس میشدند. خانوادهی عروس هم با انجام رسومات شب چله از جمله آماده کردن خوراکیهای مخصوص این شب از آنها پذیرایی میکردند. امروزه نیز این مراسم البته با کمی تفاوت اجرا میشود.
و در آخر
در این مقاله سعی شد شما را با سنت شب یلدا آشنا کنیم در صورتی که تمایل دارید اطلاعات بیشتری در ارتباط با تاریخچه این شب به دست آورید، پیشنهاد می دهیم منبع زیر را مطالعه کنید.
پاسخ ها