هوش موسیقیایی که به آن هوش موزیکال هم گفته میشود، در واقع به توانایی فهم و درک موسیقی، آهنگسازی و اجرای آن اشاره دارد. افرادی که هوش موسیقیایی زیاد دارند، معمولاً موسیقی را بهخوبی میفهمند، تفاوت بین نتهای مختلف موسیقی را تشخیص میدهند و موضوعات مختلف را با کمک شعر و ریتم بهتر یاد میگیرند.
هاوارد گاردنر، روانشناس و استاد دانشگاه هاروارد، با ارائه نظریه هوشهای چندگانه در کتاب «چارچوبهای ذهن: نظریه هوشهای چندگانه» در سال ۱۹۸۳، برای اولین بار موضوعی را مطرح کرد که باعث ایجاد تحول در زمینه هوش بشر شد. طبق این نظریه، انسان بهجای یک هوش واحد، چندین نوع هوش دارد که یکی از آنها هوش موسیقیایی است.
طبق نظریه گاردنر، هوش یک قابلیت یا توانایی واحد نیست، بلکه ترکیبی از 9 هوش متمایز است. افرادی که هوش موسیقیاییشان بیشتر است، همیشه دنبال این هستند که برای یادگیری موضوعات جدید، الگوهایی را در آن پیدا کنند. بهعبارت دیگر، انگار این افراد، بر اساس الگوها فکر میکنند. برای واضحتر شدن موضوع به این مثال توجه کنید: افرادی با هوش موسیقیایی، برای یادگیری یک زبان جدید، سعی میکنند الگوهای تکراری در گرامر یا تلفظها پیدا کنند تا به یادگیری سریعتر و مؤثرتر آنها کمک کند.
طبق نظریه هوش موسیقیایی گاردنر، افرادی که سطح هوش موسیقیایی بالایی دارند، میتوانند ملودیها را تشخیص دهند، در آهنگسازی و نوازندگی استعداد دارند و افکتهای مختلف موسیقی را تشخیص میدهند. این افراد، حس شنوایی قوی دارند و لذت بیشتری از موسیقی میبرند و بعضی از آنها، حتی بدون تجربه حرفهای هم توانایی نوازندگی و آهنگسازی دارند.
افرادی که سطح هوش موسیقیایی بالایی دارند، در گفتار و زبان هم بهدنبال الگو میگردند. یکی دیگر از تواناییهای این افراد، توانایی شعرسازی و قافیهبازی با چیزهای سادهای است که میخواهند آن را به خاطر بسپارند، مثلاً فهرست خرید مواد غذایی.
این افراد معمولاً زیاد به موسیقی و ریتمها فکر میکنند و به صداها و ضرباهنگها حساسند. مثلاً ممکن است هنگام انجام فعالیتهای روزمره، توجهشان بهطور ناخودآگاه بهسمت ریتمها و ملودیها جلب میشود یا بهراحتی بتوانند با گوش دادن به یک قطعه موسیقی، صدای سازهای مختلف را تشخیص دهند. بهطورکلی، افراد با هوش موسیقیایی، توانایی ویژهای در شنیدن، تحلیل و درک موسیقی دارند و از این تواناییها در زندگی روزمره خود هم استفاده میکنند.
میخواهید بدانید چه افرادی هوش موسیقیایی دارند؟ به این نشانهها دقت کنید:
افراد دارای سطح هوش موسیقیایی بالا ویژگیهای متعددی دارند که مهمترین آنها عبارتاند از:
هوش موسیقیایی از این نظر اهمیت دارد که باعث جهش در روند آموزش میشود. این موضوع، بهطور خاص در آموزش کودکان خودنمایی میکند. شاید جالب باشد بدانید که موسیقی حتی قبل از به دنیا آمدن هم بخشی از زندگی ما بوده است و به همین دلیل، هر کودک، تا حدی هوش موسیقیایی دارد. علاوه بر این، موسیقی ابزار قدرتمندی است که نقش مهمی در رشد و پیشرفت کودکان دارد و میتواند مهارتها و تواناییهای متعددی را در آنها تقویت کند. تحقیقات نشان دادهاند که آموزش موسیقی تأثیر مثبتی بر رشد فیزیکی و تواناییهای شناختی، اجتماعی و عاطفی در کودکان دارد. محققان به دلایل زیادی که در ادامه به آنها اشاره میکنیم، معتقدند که افزایش هوش موسیقیایی کودکان بسیار حائز اهمیت است.
افرادی که هوش موسیقیایی بالایی دارند، بهخوبی زیروبم صدا، ریتم و ضرباهنگها را میشناسند. به همین دلیل گستره شغل مناسب هوش موسیقیایی بسیار متنوع است. برخی از مهمترین و معروفترینها موارد زیر هستند:
بسیاری از نوابغ موسیقی، افرادی هستند که در این زمینه استعداد ذاتی دارند. یکی از اعجوبههای دنیای موسیقی، آنتونی توماس نام دارد. او هم نابینا است و هم اتیسم دارد. با این حال، او بیش از 20 ساز مینوازد و بیش از 8000 آهنگ را حفظ است. اینها نشان میدهد که توماس بهرغم ناتوانمندیهایی که گفتیم، سرشار از هوش موسیقیایی است. با این حال، کسانی هم که بهطور ذاتی هوش موسیقیایی سرشار ندارند، میتوانند با انجام برخی تمرینات، هوش موسیقیایی خود را تقویت کنند. از جمله:
برای تقویت هوش موسیقیایی کودک روشهای مختلفی وجود دارد. در ادامه برخی از آنها را با هم مرور میکنیم:
از کودک بخواهید یکی از خاطرههای خود یا داستانهایی که شنیده را به یاد بیاورد و در قالب شعر آن را تعریف کند. توجه کنید که لازم نیست حتماً شعر کودک قافیه درستی داشته باشد. هدف این است که کلمات را آهنگین بیان کند.
سعی کنید بهطور منظم یک قطعه ساده را برای کودک پخش کنید. سپس از او بپرسید که آهنگ آرام بود یا تند؟ وقتی این آهنگ را شنیدی چه احساسی داشتی؟ باید دقت کنید که یک آهنگ متناسب با سن کودک انتخاب کنید.
احتمالاً تاکنون متوجه شدهاید که فهم برخی کلمات و مفاهیم پیچیده برای کودک سخت است. در این شرایط، میتوانید کلمات را بخش به بخش و آهنگین به کودک آموزش دهید. این روش نه تنها باعث میشود که کلمات را به خوبی یاد بگیرد، بلکه هوش موسیقیایی کودک را هم تقویت میکند.
اغراق نکردهایم اگر بگوییم بهتر است آوازخوانی برای کودک را از زمانی آغاز کنید که هنوز به دنیا نیامده است. جنین هم درک میکند که نتهای موسیقی با هم تفاوت دارند! این روند آوازخوانی برای کودک را ادامه بدهید. هنگامی که فرزندتان آنقدر بزرگ شد که بتواند کلمات را کمابیش درست بیان کند، از او بخواهید که همراه با شما آواز بخواند.
سعی کنید چند وسیله مختلف با جنسهای متفاوت را کنار هم بگذارید و با قاشق روی آنها ضربه بزنید. مثلاً میتوانید از قابلمه، ماهیتابه، ظرف پلاستیکی و لیوان استفاده کنید. از کودکتان هم بخواهید که همان کارها را تکرار کند. به این صورت، کودک با مفهوم ریتم و زیر و بم صداها آشنا میشود.
بازی با ساز را فراموش نکنید! یکی از کارها جذاب برای کودکان بازی کردن با سازهای اسباببازی مثل بلز یا نی دهانی است. سعی کنید ابتدا قطعات ساده را با این سازها برای کودک اجرا کنید. سپس به کودک این فرصت را بدهید که بتواند با آزمون و خطا ساز بزند و بهمرور این کار را با ریتمهای منظم انجام دهد.
با توجه به مطالبی که تا اینجا گفتیم، احتمالاً خودتان هم حدس میزنید که کدام یک از افراد مشهور، هوش موسیقیایی زیاد دارند. ما هم در ادامه چند نفر را معرفی میکنیم:
میخواهید بدانید که چقدر هوش موسیقیایی دارید؟یکی از جامعترین نمونههای آزمون انواع هوش را در اینجا میبینید. با انجام این آزمون، میتوانید هوش موسیقیایی و سایر هوشهای خود را بسنجید.
هوش موسیقیایی یعنی توانایی درک، تولید و تحلیل صداها، تشخیص ریتمها، الگوهای صوتی و ملودیها. تقویت هوش موسیقیایی، به شما کمک میکند تا به درک عمیقتری از جهان پیرامون خود برسید. هوش موسیقیایی، برای همه افراد و در تمامی سنین، ابزاری قدرتمند برای توسعه فردی و ارتقای مهارتهای ارتباطی به حساب میآید. تقویت هوش موسیقیایی، علاوه بر بهبود تواناییهای شنیداری و افزایش خلاقیت، موجب تقویت مهارتهای اجتماعی، حافظه و تمرکز میشود.
منبع: simplypsychology , mybrightwheel
پاسخ ها