وودی آلن برنده ۴ جایزه اسکار است و در چندین دهه فعالیت حرفهای خود، نویسنده و کارگردان و بازیگری فوقالعاده پرکار بوده است. او نهتنها کارگردانی صاحب سبک است، بلکه کتابهایش را نیز به روشی خلاقانه مینویسد. در این مقاله، درباره زندگی و کتابها و فیلمهای وودی آلن بیشتر توضیح میدهیم.
آلن استوارت کونیگسبرگ، مشهور به وودی آلن، اول دسامبر سال ۱۹۳۵ در بروکلین نیویورک متولد شد. او در خانوادهای معتقد به آیین و فرهنگ یهودی بزرگ شد. وودی آلن با خواهر کوچکترش که بعدها بهعنوان تهیهکننده با او همکاری کرد، صمیمی بود. او در دوران کودکی شیفته ورزش، جادو، فیلمهای متحرک و موسیقی جاز بود. در نوجوانی نیز با اینکه اسطوره او در موسیقی سیدنی بچت نوازنده ساکسیفون بود، نوازندگی کلارینت را شروع کرد.
در دوران دبیرستان، با نام وودی آلن نوشتههای انتقادی برای روزنامهها میفرستاد و پس از مدتی توانست بهعنوان نویسنده جوک در نشریات سرگرمی شروع به کار کند. او رشته سینما را در دانشگاه نیویورک نیمهکاره رها کرد. در سال ۱۹۵۶ نویسندگی برای تلویزیون را شروع کرد و ۲ سال پس از آن، به لری گلبارت و مل بروکس در گروه نویسندگی سید سزار پیوست.
سال ۱۹۶۰ با حضور آلن در برنامه تلویزیونی گری مور مصادف شد. او در آن سال، در کلوپهای نیویورک استندآپ کمدی نیز اجرا میکرد. درنهایت همین اجراهای وودی آلن سبب شد که پای او جدیتر به برنامههای تلویزیونی و آلبومهای کمدی موسیقی باز شود. در سال ۱۹۶۴، یکی از اجراهای استندآپ آلن در کلوپی شبانه آنقدر بر شرلی مکلین بازیگر و چارلز کی فلدمن تهیهکننده اثر گذاشت که از او برای نوشتن فیلمنامه و بازی در فیلم «تازه چه خبر پوسیکت؟» دعوت کردند. موفقیت در این فیلم آمریکاییفرانسوی سبب شد که وودی آلن حرفهای وارد دنیای سینما شود.
سال تولید: ۱۹۷۱
کشور سازنده: ایالات متحده آمریکا
زبان: انگلیسی، اسپانیایی، ییدیش، ایتالیایی
ژانر: کمدی
دوبله فارسی: دارد
بازیگران اصلی: وودی آلن، لوئیز لسر
مدتزمان فیلم: ۱ ساعت و ۲۲ دقیقه
امتیاز (IMDB): ۶٫۹
در «موزها»، وودی آلن نقش فردی دستوپاچلفتی و اهل نیویورک را بازی میکند که عاشق فعالی سیاسی بهنام لوئیز لاسر میشود. وقتی لوئیز او را ترک میکند، او به آفریقای مرکزی سفر میکند و با شورشیها همراه میشود. درنهایت نیز خیلی مضحک و بدون توضیح منطقی رئیسجمهور آنجا میشود!
آلن در این فیلم به اسپانیا سفر میکند تا فیلمی هجوآمیز درباره دو دانشجوی کالج بسازد. این دو دانشجو با بازی اسکارلت جوهانسون و ربکا هال در سفری تابستانی به اسپانیا عاشق نقاشی با بازی خاویر باردم میشوند. پنهلوپه کروز بهخاطر بازی در نقش همسر سابق این نقاش جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن را دریافت کرد.
یکی از بهترین فیلمهای وودی آلن در سالهای ابتدایی فعالیتش «در خواب فرورفته» است. در این فیلم، وودی آلن نقش مالک یک فروشگاه مواد غذایی را ایفا میکند که برای یک عمل جراحی ساده وارد بیمارستان میشود، اما ۲۰۰ سال بعد از خواب مصنوعی بیدار میشود. پس از بیداری نیز اتفاقهای بامزهای برای او میافتند.
آلن با «خاطرات استارداست» به فدریکو فلینی ایتالیایی ادای احترام کرد. این فیلم درباره یکی از کارگردانان برجسته سینماست که با مشکلات بسیاری از جمله مسائل کاری و روابط شکستخورده دستوپنجه نرم میکند.
اولین فیلم وودی آلن فیلم کمدی «چه خبر تایگر لیلی؟» بود اما بیشتر مخاطبان فیلم های وودی آلن او را با «پول را بردار و فرار کن» میشناسند. آلن در این فیلم، نقش یک سارق بانک بیعرضه را بازی میکند که پس از شکست در حرفه موسیقی به جرم و جنایت روی آورده است.
این فیلم درباره رماننویسی الکلی است که تمام پلهای پشتسر خود را خراب میکند. آلن برای فیلمنامه «هری ساختارشکن» نامزد دریافت جایزه اسکار شد.
«جاسمین غمگین» را باید «اتوبوسی به نام هوس» عصر دیجیتال دانست. در این فیلم، یکی از فعالان اجتماعی نیویورک (با بازی کیت بلانشت) بعد از خودکشی شوهر خواهرش به سانفرانسیسکو سفر میکند تا با خواهرش زندگی کند، اما کنترل اوضاع زندگی از دستش خارج میشود.
آلن پس از موفقیت فیلم «آنی هال» و مطرحشدن بهعنوان کارگردان آثار کمدی، سراغ سبک درام رفت. «صحنههای داخلی» درامی جذاب با الهام از آثار اینگمار برگمان و یوجین اونیل است که نامزدی نویسندگی و کارگردانی اسکار را برای آلن به ارمغان آورد.
«گلولهها بر فراز برادوی»، یکی از لذتبخشترین فیلمهای وودی آلن، ترکیبی از طنز تئاتری و باندبازیهای تبهکاری است. دایان ویست برای بازی در این فیلم دومین اسکار بازیگر نقش مکمل زن خود را دریافت کرد.
آلن در «روزگار رادیو» به دوران کودکی خود نگاهی نوستالژیک میاندازد. این فیلم وودی آلن در حقیقت ادای دینی عاشقانه است به روزهایی که هنوز تلویزیون تصور همه را درباره سرگرمی عوض نکرده بود.
همانطور که گفتیم، آلن فعالیت رسمی خود در زمینه فیلمنامهنویسی را با نویسندگی در گروه سید سزار شروع کرد. «برادوی دنی رز» نیز ادای احترامی دوستداشتنی به همکاران قدیمی او در این گروه است.
تماشای «زنوشوهرها» بدون دانستن ماجرای آن کمی دشوار است. این درام کمدی ماجرای جدایی زوجی را روایت میکند و ماهها پس از جدایی آلن و میا فارو که بهدلیل رابطه کارگردان با دخترخوانده فارو بود، منتشر شد. دانستن ماجرای جدایی آلن و فارو پیش از تماشای این فیلم، برخی از صحنههای آن را به واقعیتی نسبتا وهمآور تبدیل میکند.
آلن پس از سالها ساخت فیلم کمدی که بسیاری از آنها تکرار شاهکارهای قبلیاش بودند، با درام «امتیاز نهایی» به اوج بازگشت. این فیلم باری دیگر برای آلن نامزدی بهترین فیلمنامه اسکار را به ارمغان آورد.
«نیمهشب در پاریس» درباره عصر طلایی ارنست همینگوی، استانی و سالوادور دالی است. این فیلم وودی آلن موفقیتی بزرگ بود و بیش از آثار دیگر این کارگردان مخاطب داشت. او برای این فیلم جایزه بهترین فیلمنامه، نامزدی بهترین کارگردانی و بهترین فیلم اسکار را به دست آورد.
عشق و مرگ وودی آلن فیلمی طنزآلود است که فیلمنامه آن از آثار ادبیات روسیه الهام گرفته شده است. آلن در یکی از طنزآمیزترین فیلمهایش نبوغ و استعداد ادبی خود را در نمایش موضوعاتی مانند عشق و مرگ نشان میدهد.
این فیلم برنده اسکار ماجرای ۳ خواهر و خانواده آنها را روایت میکند. مایکل کین برای بازی در این فیلم برنده اسکار شد و دایان ویست توانست برنده جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن شود. آلن نیز برای کارگردانی این فیلم که نامزد بهترین فیلم اسکار نیز شده بود، نامزد دریافت جایزه شد.
هیچیک از فیلم های وودی آلن بهاندازه «منهتن» نتوانستهاند عشق او به نیویورک را به تصویر بکشند. شهر منهتن بهتنهایی جزو شخصیتهای این فیلم محسوب میشود و همهچیزش از سنترال پارک گرفته تا موزه گوگنهایم پسزمینه فیلم هستند.
وودی آلن با «جنایت و جنحه» استعدادش در خلق کمدی و درام با داستانهای موازی را به نمایش میگذارد. آلن برای این فیلم نامزد دریافت جایزه بهترین نویسنده و بهترین کارگردان اسکار شد.
وودی آلن با «آنی هال» خود را بهعنوان طنزپرداز مطرح کرد و بعد بهسمت فیلمسازی حرفهایتر پیش رفت. شخصیت آنی هال بهاندازهای شیرین و عجیب بود که برای بازیگر این نقش یعنی دایان کیتن جایزه اسکار را به ارمغان آورد. این فیلم برای آلن نیز جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه را در پی داشت.
آلن در این کتاب از فیلم «مهر هفتم» اینگمار برگمان الهام گرفته است. نات آکرمن شخصیت اصلی این کتاب با مرگ، مزاحمی دستوپاچلفتی با شنلی سیاه، روبهرو میشود. او برای حفظ زندگیاش مجبور میشود که با مرگ جین رامی بازی کند.
همه کسانی که با فیلم های وودی آلن یا کتابهای او آشنا هستند، از خواندن این کتاب طنز کلاسیک لذت میبرند. این کتاب مجموعهای از مقالات کوتاه طنزآمیز اوست که در سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۰ منتشر شدهاند.
وودی آلن در این کتاب خاطرات اغلب بامزه خود از زندگی شخصی و حرفهای را به رشته تحریر درآورده است. او در این کتاب، خاطرات دوران کودکی، فعالیت در گروه سید سزار و روزهای سخت ابتدایی استندآپ را تعریف میکند. ماجرای ساخت فیلمهای وودی آلن مثل «پول را بگیر و فرار کن» و «آنی هال» نیز در این کتاب از زبان این کارگردان نقل شده است.
در این کتاب، برخی از بامزهترین داستانها و مطالبی را میخوانید که یکی از بزرگترین نوابغ طنز روزگار ما نوشته است. طرفداران قدیمی و جدید وودی آلن با خواندن این اثر ارزشمند او ساعتها خواهند خندید.
«دفاع از دیوانگی» بسیاری از جنبههای شخصیت آلن را نشان میدهد. او همزمان با فکر کردن به انسانیترین خواستهها مانند غذاخوردن، به مرگ فکر میکند. همه طرفداران وودی آلن از خواندن این اثر پرسروصدای او لذت خواهند برد.
شهرت وودی آلن کارگردان، فیلمنامهنویس، بازیگر، کمدین، نمایشنامهنویس و نویسنده آمریکایی بیشتر بابت فیلمهای کمیک تلخ و شیرینش است. فیلمهای او اغلب مضامین و مناظری تیره و تار دارند که یادآور آثار اینگمار برگمان سوئدی هستند. او بهعنوان کارگردانی حامی زنان نیز معروف است. شخصیتهای زن قوی و مستقل فیلمهای او گواهی بر این واقعیتاند.
در این مقاله، ۱۹ فیلم وودی آلن و ۵ کتاب او را معرفی کردیم. شما تاکنون مخاطب کدام دسته از آثار او بودهاید؟ فکر میکنید کدام اثر او بیش از همه حالوهوایی وودیآلنی دارد؟
پاسخ ها