موسیقی می‌تواند انواع احساسات و هیجان‌ های انسانی را به‌خوبی منتقل کند و در زمینه‌ های مختلفی مانند سرگرمی، مذهب، آموزش و درمان کاربرد دارد. برخی ویژگی‌ های مهم موسیقی عبارت اند از:

1. ملودی (نوا)

ترکیبی از نوت های موسیقی که حس و حالت خاصی را القا می‌کند.

2. ریتم (ضرب آهنگ)

الگوی منظم صدا ها و سکوت ‌ها که به موسیقی ضرب آهنگ می‌ بخشد.

3. هارمونی

ترکیب چند صدای موسیقی که به‌طور هم زمان پخش می ‌شوند.

4. تُن (تمام پرده)

ویژگی صوتی (صدایی) هر ساز موسیقی که به آن شخصیت می ‌دهد.

5. لحن

نحوه بیان و اجرای موسیقی که احساس خاصی را منتقل می‌کند.

موسیقی انواع مختلفی دارد که با فرهنگ، مذهب، ملیت و دوره ‌های تاریخی متفاوت، تغییر می کند. موسیقی کلاسیک، سنتی، پاپ، راک و جاز از جمله انواع مشهور آن هستند.

استفاده از موسیقی در زمینه‌ های مختلف مانند فیلم، تبلیغات، مراسم مذهبی و درمان نیز بسیار رایج می باشد. همچنین تولید موسیقی به‌عنوان یک صنعت پُرسود در سراسر جهان فعال است.

بررسی انواع موسیقی در فرهنگ ‌های مختلف بسیار جالب و آموزنده است. هر فرهنگ سنتی و بومی، انواع منحصر به ‌فرد موسیقی خود را دارد که نشان ‌دهنده ویژگی ‌های آن فرهنگ می باشد. در ادامه به تعدادی از این موسیقی ‌های فرهنگی مختلف نگاهی می اندازیم:

1. موسیقی هندی

ریشه‌ های کهن و غنی دارد و شامل انواعی مانند کلاسیک هندی، موسیقی بالی‌وود و موسیقی روستایی می شود. ویژگی‌ هایی چون استفاده از سازهای خاص، مقام‌ های (طبقه بندی) ویژه و ساختار متفاوت ریتمیک دارد.

2. موسیقی آفریقایی

بسیار متنوع و متناسب با تنوع قومی این قاره می باشد. ویژگی‌ های آن شامل ریتم ‌های پیچیده، استفاده از سازهای بومی و اهمیت ویژه به آواز و رقص است.

3. موسیقی خاورمیانه

با تأکید بر مقام‌ های خاص و استفاده از سازهایی مانند عود، تار و نی شناخته می‌شود. آواز و لحن ویژه در این موسیقی بسیار مهم می باشد.

4. موسیقی سنتی ایران

دارای سابقه و پیشینه بسیار طولانی و شامل انواعی مانند موسیقی آوازی، آیینی و نواحی مختلف است. ویژگی ‌های مهم آن شامل مقام ‌ها، ریتم ‌های متنوع و استفاده از سازهای بومی می باشد.

این تنوع موسیقی در فرهنگ‌ های جهان بیان گر غنای و پویایی این هنر است. هر کدام از این سنت‌ های موسیقی، داستان و فرهنگ خاص خود را با خود دارند.

موسیقی سنتی ایران و موسیقی خاورمیانه، هر چند دارای وجوه مشترک زیادی هستند، اما تفاوت‌های اساسی نیز با یکدیگر دارند. در ادامه به برخی از این تفاوت‌ ها اشاره می کنیم:

1. ساختار موسیقایی

موسیقی سنتی ایران بر اساس مقام‌های خاص ایرانی شکل گرفته است، در حالی که موسیقی خاورمیانه عمدتاً بر اساس سلسله‌ مراتب مقامی متفاوتی بنا شده است. ریتم‌ های موسیقی سنتی ایران پیچیده ‌تر و متنوع‌ تر از موسیقی خاورمیانه می باشد.

2. ساز شناسی

موسیقی سنتی ایران از سازهای بومی ویژه خود مانند تار، سه ‌تار و نی استفاده می‌کند. موسیقی خاورمیانه بیشتر از سازهایی مانند عود، قانون و ربابه بهره می‌برد.

3. سبک آوازی

موسیقی سنتی ایران سبک آوازی منحصر به ‌فرد خود را دارد که با میکرو‌تون ‌ها (ریز پرده)، آرایه ‌های آوازی ولحن ویژه تعریف می‌شود. در موسیقی خاورمیانه، سبک آوازی ممکن است بیشتر متأثر از کشورها و مناطق مختلف باشد.

4. نقش سنت و ریشه ‌های تاریخی

موسیقی سنتی ایران، ریشه‌ های عمیق ‌تر و آئینی ‌تری دارد و به سنت‌ های کهن پیوند خورده است. موسیقی خاورمیانه اگرچه از پیشینه تاریخی برخوردار است، اما پیوند آن با سنت ‌های آئینی و فرهنگی کمتر است.

به طور کلی، موسیقی سنتی ایران و موسیقی خاورمیانه، علی ‌رغم وجوه مشترک، انسجام و هویت متمایزی دارند که ریشه در تاریخ و فرهنگ مناطق خود دارند.

عوامل تاریخی و فرهنگی متعددی بر شکل‌گیری تفاوت‌ های موسیقی سنتی ایران و خاورمیانه تأثیرگذار بوده است. برخی از مهم‌ ترین این عوامل عبارت اند از:

1. تاریخ و پیشینه فرهنگی

ایران دارای تمدن و تاریخ کهن ‌تر و پیوسته ‌تری نسبت به بسیاری از کشورهای خاورمیانه می باشد. این امر باعث شکل‌گیری سنت ‌ها و ریشه‌ های موسیقایی عمیق ‌تری در ایران شده است. در خاورمیانه، تغییرات سیاسی و فرهنگی مکرر، موجب پیوستگی کمتر سنت ‌های موسیقایی شده است.

2. جغرافیا و محیط طبیعی

موقعیت جغرافیایی ایران و هم جواری با آسیای مرکزی، قفقاز و بخش‌ هایی از خاورمیانه، موجب تأثیرپذیری متقابل موسیقی ایرانی با این مناطق شده است. در خاورمیانه نیز تنوع جغرافیایی و اقلیمی باعث شکل‌گیری گونه‌ های موسیقایی متنوع در کشورهای مختلف شده است.

3. زبان و گویش‌ ها

زبان فارسی و گویش‌ های ایرانی، بر ویژگی ‌های آوازی و ریتمیک موسیقی سنتی ایران اثرگذار بوده ‌اند. تنوع زبانی و گویشی در خاورمیانه نیز بر ویژگی‌های موسیقی این منطقه تأثیر داشته است.

4. باور ها و آیین‌ های دینی

موسیقی سنتی ایران ریشه‌های عمیقی در آیین ‌های دینی و اعتقادات ایرانیان دارد. در خاورمیانه، تنوع مذهب ها و باور های دینی بر موسیقی این منطقه اثرگذار بوده است.

در مجموع، تاریخ، جغرافیا، زبان و باور های دینی، از مهم‌ترین عوامل شکل‌دهنده به تفاوت ‌های موسیقی سنتی ایران وخاورمیانه هستند.

تنوع زبان و گویش‌های خاورمیانه بر موسیقی سنتی این منطقه تأثیرات مهمی داشته است که شامل موارد زیر می باشند:

1. تأثیر بر ساز ها و آواز ها

هر زبان و گویش در خاورمیانه، دارای ویژگی ‌های آوایی و تُن خاص خود می باشد. این ویژگی ‌ها بر آواز ها و نحوه استفاده از ساز ها اثرگذار بوده است. برای مثال، گویش‌ های عربی با هم خوان ‌های گلویی و تأکید بر حروف خاص، به شکل‌گیری سبک‌ های موسیقایی مرتبط با این ویژگی‌ ها انجامیده است.

2. تأثیر بر ساختار ملودیک و ریتمیک

نحوه تأکید و آهنگ‌گذاری در زبان ‌های مختلف خاورمیانه، بر خصوصیات ملودیک و ریتمیک موسیقی سنتی این مناطق تأثیر گذاشته است. به عنوان نمونه، ریتم‌ های پیچیده موسیقی کردی، ناشی از ویژگی ‌های آوایی زبان کردی می باشد.

3. تنوع سبک ‌های موسیقایی

تفاوت‌ های زبانی و گویشی در خاورمیانه، به ظهور سبک‌ های موسیقایی متنوع در منطقه های مختلف این ناحیه انجامیده است. برای مثال، موسیقی مغرب عربی با ویژگی ‌های خاص خود، متمایز از موسیقی مشرق عربی است.

در مجموع، تنوع زبان و گویش‌ ها در خاورمیانه، موجب شکل‌گیری ویژگی‌ های منحصربه‌فرد در ابعاد مختلف موسیقی سنتی این منطقه شده است.

بازبینی: س. سیاح

https://shishdong.com/blog/detail/Typesofmusicanditsimpactontheculture