تراز آزمایشی یکی از مفاهیم دیگری در دنیای حسابداری و مدیریت امور مالی کسب و کارهاست که البته از اهمیت زیادی برای بررسی وضعیت کسب و کارها نیز برخوردار است. اما یک لحظه صبر کنید؛ بسیاری از افراد فکر می کنند تراز آزمایشی نیز نوعی از صورت های مالی هستند، در صورتی که این تفکر یک باور غلط است که در اثر عدم شناخت از صورتهای مالی مطرح شده است.
در این مقاله به طور کامل در مورد تراز آزمایشی صحبت می کنیم و سیر تا پیاز این موضوع را می شکافیم، اما برای شروع باید تعریف درستی از صورت های مالی ارائه دهیم تا قابلیت تفکیک ترازنامه، صورتهای مالی مختلف و تراز آزمایشی را داشته باشیم.
صورت های مالی، گزارش هایی هستند که نتایج فعالیت یک واحد اقتصادی (یک شرکت) را در یک دوره زمانی نشان می دهند. برای تهیه صورت های مالی باید استانداردها و اصول حسابداری در نظر گرفته شوند تا صورت های مالی نمایانگر حقیقت وضعیت یک کسب و کار باشند. نتیجه کار گزارشات دقیق و جامعی خواهد بود که آینه وضعیت یک شرکت است.
تفاوت بین تراز آزمایشی و دفتر کل این است که تراز آزمایشی فقط حسابها و مانده حسابها را در یک زمان مشخص فهرست میکند، در حالی که دفتر کل همه موارد یک حساب شامل گردش حساب و مانده حساب در طول دورۀ مالی را نشان میدهد.
شرکتها معمولاً با کمک بهترین نرم افزار حسابداری آنلاین ،تراز آزمایشی را در پایان یک دوره مالی تهیه میکنند
حسابها به ترتیبی که در دفتر کل هستند فهرست میشوند.
مانده بدهکار در ستون سمت راست و مانده بستانکار در ستون سمت چپ آورده میشود. جمع دو ستون باید برابر باشد.
تراز آزمایشی برابری ستون بدهکار و ستون بستانکار را پس از انتقال از دفتر روزنامه به دفتر کل را ثابت میکند.
در حسابداری دو طرفه، این برابری زمانی رخ میدهد که جمع مانده حساب بدهکار با جمع مانده حساب بستانکار برابر باشد. تراز آزمایشی ممکن است خطاهایی را در که در ثبتهای دفتر روزنامه رخ میدهد را کشف کند.
مراحل تهیه تراز آزمایشی عبارتند از:
عناوین حسابها و مانده آنها را در ستون بدهکار یا بستانکار فهرست کنید.
جمع ستون بدهکار و بستانکار را محاسبه کنید.
برابری دو ستون بدهکار و بستانکار را بررسی کنید.
ترتیب ارائه حسابها در تراز آزمایشی به شرح زیر است:
داراییها
بدهیها
حقوق صاحبان سهام
در پاسخ به پرسش تراز آزمایشی چیست باید بگوییم که تراز آزمایشي (Trial Balance) با نام اختصاری TB یکی از گزارشات حسابداری است که دارای کاربرد های بسیاری در محاسبات و صحت سنجی صورتهای مالی شرکت ها یا فروشگاه هایی که از نرم افزار حسابداری فروشگاهی ساده استفاده میکنند ،می باشد.
تراز حسابداری، خود صورت مالی محسوب نمی شود اما شامل فهرستی از نام و مانده حسابهای دفتر کل است که وظیفه بررسی صحت اسناد و دفاتر کل و سایر صورتهای مالی را برعهده دارد.
ترازنامه آزمایشی در دورههای مالی مختلف اغلب در پایان هر ماه تهیه می شود.
ترازنامه به شکلی است که در آن نام هر حساب و مانده آن را در یک ستون بدهکار یا بستانکار ثبت نموده و پس از محاسبات می بایست توازن بین مانده حساب ها برقرار باشد.
در صورتی که این توازن بین حساب ها برقرار نباشد بدین معنی است که صورتهای مالی، معتبر نیستند. برقرار بودن توازن بین ستون های تراز حسابداری یکی از شرایط صحت صورتهای مالی است. اگر توازن مانده حساب ها در تراز حسابداری برقرار نباشد نمی توان به صورتهای مالی اطمینان کرد.
تراز آزمایشی انواع گوناگونی دارد. تراز آزمایشی دوستونی، تراز آزمایشی چهارستونی، تراز آزمایشی شش ستونی، تراز آزمایشی هشت ستونی و تراز سلسه مراتبی از انواع این تراز های آزمایشی هستند که در شرکت هایی که از نرم افزار حسابداری شرکتی ساده استفاده میکنند میباشد ،که در ادامه کاربردی ترین تراز های آزمایشی را توضیح می دهیم.
ساده ترین نوع تراز آزمایشی تراز آزمایشی دو ستون می باشد که در عین حال از پرکاربردترین نوع ترا آزمایشی می باشد. در این تراز، حساب های دفتر کل در دو ستون بدهکار و بستانکار قرار می گیرد. در تراز می بایست ستون بدهکار و بستانکار در برابر هم قرار بگیرند. تراز های ازمایشی دیگر اطلاعات تکمیل تر و مضاعفی در اختیار قرار می دهند ولی در تراز ۲ ستونی تنها مانده حساب ها ثبت می گردد. تراز ازمایشی ۲ ستونی پایه و اساس تراز آزمایشی چند ستونی می باشد
برای تهیه تراز آزمایشی دو ستونی دو ستون به بدهکار و بستانکار اختصاص داده می شودو در بازه زمانی مورد نظر، نام حساب و مانده هر کدام از دفاتر کل استخراج می شود و نسبت به بدهکار یا بستانکار بودنشان در ستون های مورد نظر ثبت می گردد.
تراز آزمایشی چهارستونی شامل ستون های بدهکار و بستانکارو دو ستون گردش حساب می شوند. این تراز آزمایشی اهمیت و کاربرد بالایی دارد. ستون های گردش حساب هر دو ستون می توانند دارای مقدار باشند، این در حالی است که در تمامی تراز های آزمایشی در هر سطر تنها یکی از مقادیر بدهکار یا بستانکار دارای مقدار هستند. در این گزارش جمع مانده اول و آخر دوره نیز ثبت می شود. پس از تشکیل تراز آزمایشی ۴ ستونی، بایستی جمع دو ستون مانده حساب با یکدیگر و جمع دو ستون گردش حساب با یکدیگر برابر گردند
برای تهیه تراز آزمایشی ۴ ستونی بدین صورت است که مطابق با تراز ازمایشی ۲ ستونی می باشد با این تفاوت که در کنار ستون بدهکار و بستانکار دو ستون تحت عنوان گردش بدهکار و گردش بستانکار تشکیل می شود.
تراز آزمایشی شش ستونی علاوه بر داشتن ستون بدهکار و بستانکار، گردش حساب ها، گردش حساب های پیش از دوره را نشان می دهد. تراز آزمایشی دو ستونی و چهار ستونی در بازه زمانی مد نظر تهیه می شود و تراز ۶ ستونی گردش حساب پیش از این بازه زمانی را هم نشان می دهند. به این معنی که در این تراز موارد بررسی ما تنها در گردش حساب آن دوره مالی مربوطه خلاصه نمی گردد؛ بلکه گردش حساب ها از ابتدای سال مالی تا ابتدای دوره را در اختیار کاربر قرار می دهد.
تراز ۸ ستونی مشابه تراز ۶ ستونی می باشد. مانده ابتدای دوره مالی که در پایان دوره مالی قبل به دور مالی جدید انتقال داده می شود به تراز ۶ ستونی اضافه می شود و تراز آزمایشی ۸ ستونی را می سازد این اعداد مربوط به بستن حسابها در سال مالی قبل و انتقال مانده آنها به سال مالی جدید یا همان مبالغ ثبت شده در تراز افتتاحیه می باشند. استفاده از تراز آزمایشی هشت ستونی برای افرادی که اطلاعات بیشتری از سابقه گردش حساب ها می خواهند مناسب است.
همانطور که در لیست بهترین نرم افزارهای حسابداری ،گفته شد تراز آزمایشی به عنوان یک ابزار مهم و کاربردی در برقراری توازن مانده حساب دفاتر شرکت نقش مهمی دارد. در تراز ازمایشی یک شرکت حسابهای دائم و موقت وارد میشود اما در ترازنامه فقط مانده حساب دائمی شرکت گزارش میشود. همچنین تراز نامه در پایان هر دوره مالی تهیه میشود اما تراز آزمایشی در پایان هر ماه تهیه میشود. به عبارتی میتوان نتیجه گرفت که تراز آزمایشی نوعی ابزار کنترلی برای بررسی توازن مانده حساب دفتر کل شرکت است اما ترازنامه یکی از صورتهای مالی است که وضعیت مالی شرکت را در یک دوره مالی نشان میدهد.
به طور کلی تراز آزمایشی و ترازنامه تفاوتهای زیر را با هم دارند. این تفاوتها عبارتند از :
ترازنامه یکی از صورتهای مالی است در حالی که تراز ازمایشی جزو صورتهای مالی محسوب نمیشود.
تراز آزمایشی تنها به منظور اهداف داخلی استفاده میشود اما ترازنامه برای اهداف داخلی و خارجی شرکت نیز کاربرد داد.
ترازنامه میبایست لزوماً توسط حسابرس هر شرکت امضا شود اما تراز آزمایشی نیازی به مجوز حسابرس ندارد.
ترازنامه تنها برای پایان یک سال مالی تنظیم میشود در حالی که تراز ازمایشی به منظور پایان یک دورهی یک ماهه، سه ماهه و حتی یک سال تنظیم میشود.
دفتر کل شرکت برای تراز ازمایشی به عنوان یک منبع مهم عمل میکند.
تراز آزمایشی با هدف تشخیص خطاهای احتمالی و همچنین بررسی صحت معاملات، ثبت میشود اما ترازنامهها به منظور تعیین وضعیت مالی شرکت در پایان یک سال مالی تهیه میشود.
در ترازنامه هر شرکت، هر حساب به دارایی، بدهی و حقوق سهامداران تقسیم میشود اما در ترازهای آزمایشی هر شرکت، حسابها به مانده بدهی و اعتبار تقسیم میشوند.
منبع :
پاسخ ها