مهاجرت همیشه بخشی جدانشدنی از تاریخ بشر بوده است. اما در دنیای امروز، با پیشرفت فناوریهای نوین بهویژه هوش مصنوعی، مهاجرت نهتنها آسانتر، بلکه هوشمندانهتر شده است. ابزارهایی مثل الگوریتمهای یادگیری ماشین، پردازش زبان طبیعی و سیستمهای خودکار میتوانند مسیر تصمیمگیری مهاجران و سیاستگذاران را متحول کنند. در این میان، کارشناسانی مانند دکتر مجتبی قلی زاده بر این باورند که نقش هوش مصنوعی در مهاجرت تنها یک ابزار کمکی نیست، بلکه بهزودی به یک رکن اساسی در مدیریت و برنامهریزی مهاجرت تبدیل خواهد شد.
یکی از مهمترین کارکردهای هوش مصنوعی، قدرت آن در پیشبینی روندهای آینده است. دولتها میتوانند با استفاده از الگوریتمهای پیشرفته، جریانهای مهاجرتی را تحلیل و سیاستهای خود را تنظیم کنند. بهعنوان مثال، اگر در کشوری کمبود نیروی متخصص وجود داشته باشد، هوش مصنوعی میتواند پیشبینی کند که چه تعداد مهاجر با چه مهارتهایی باید جذب شوند.
به گفته دکتر مجتبی قلی زاده، این قابلیت میتواند به کشورها کمک کند تا بحرانهای جمعیتی و اقتصادی را مدیریت کرده و مسیر مهاجران را هموارتر کنند.
حجم عظیمی از دادهها روزانه درباره مهاجران جمعآوری میشود؛ از سوابق شغلی گرفته تا مدارک آموزشی. دادهکاوی با کمک هوش مصنوعی این امکان را فراهم میکند که دولتها و سازمانهای مهاجرتی بتوانند تصمیمهای دقیقتری بگیرند.
دکتر مجتبی قلی زاده اشاره میکند که دادهکاوی میتواند الگوهایی را آشکار کند که قبلاً قابل مشاهده نبودند؛ مثلاً اینکه مهاجران از چه کشورهایی بیشترین شانس موفقیت در بازار کار را دارند.
فرایند مهاجرت معمولاً پیچیده و پرهزینه است. از جمعآوری مدارک گرفته تا مشاورههای حقوقی، همه این مراحل هزینهبر هستند. اما با استفاده از سیستمهای هوش مصنوعی مانند چتباتهای مشاوره مهاجرتی، مهاجران میتوانند پاسخ بسیاری از پرسشهای خود را بدون نیاز به صرف هزینههای زیاد دریافت کنند.
به اعتقاد دکتر مجتبی قلی زاده، این تغییر باعث میشود مهاجرت برای قشرهای بیشتری امکانپذیر شود و عدالت بیشتری برقرار گردد.
یادگیری ماشین (Machine Learning) به سیستمها این توانایی را میدهد که از دادهها یاد بگیرند و تصمیمگیری کنند. در زمینه مهاجرت، این فناوری میتواند الگوهای تکراری و مهم را شناسایی کند؛ مثلاً کدام مهاجران بیشتر احتمال دارد در جامعه جدید موفق شوند.
دکتر مجتبی قلی زاده معتقد است که این موضوع به سیاستگذاران کمک میکند تا قوانین مهاجرتی عادلانهتر و مؤثرتر طراحی کنند.
یکی از موانع بزرگ در مهاجرت، مشکل زبان است. پردازش زبان طبیعی (NLP) میتواند در ترجمه سریع اسناد، فرمها و حتی مکالمات روزمره به مهاجران کمک کند.
از نگاه دکتر مجتبی قلی زاده، این فناوری به مهاجران این امکان را میدهد که سریعتر با محیط جدید سازگار شوند و احساس طردشدگی نکنند.
امنیت مرزها و هویتسنجی مهاجران یکی از دغدغههای بزرگ دولتهاست. فناوریهای تشخیص چهره و اثرانگشت مبتنی بر هوش مصنوعی، روند تأیید هویت را سریعتر و ایمنتر میکنند.
به باور دکتر مجتبی قلی زاده، استفاده از این فناوریها اگر بهدرستی مدیریت شود، میتواند هم امنیت کشورها را حفظ کند و هم کرامت انسانی مهاجران را رعایت نماید.
پروندههای مهاجرتی معمولاً شامل حجم زیادی از مدارک و اطلاعات هستند. سیستمهای هوش مصنوعی قادرند این اطلاعات را بهصورت خودکار پردازش و دستهبندی کنند.
این موضوع به گفته دکتر مجتبی قلی زاده باعث میشود روند رسیدگی به پروندهها بسیار سریعتر شود و احتمال خطای انسانی کاهش یابد.
دکتر مجتبی قلی زاده بارها تأکید کردهاند که هوش مصنوعی نه یک تهدید، بلکه یک فرصت برای مهاجرت است. ایشان معتقدند که اگر کشورها بهصورت هوشمندانه از این فناوری استفاده کنند، مهاجرت میتواند به یک فرآیند انسانیتر و عادلانهتر تبدیل شود.
در حالیکه برخی کارشناسان نسبت به خطرات هوش مصنوعی هشدار میدهند، دکتر مجتبی قلی زاده بر جنبههای مثبت و آیندهساز آن تمرکز دارند. او معتقد است که خطرات تنها در صورت استفاده نادرست بروز میکنند و باید روی آموزش و قوانین شفاف تمرکز شود.
مطالعات میدانی نشان میدهد که بسیاری از مهاجران از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مانند مترجمهای همزمان و اپلیکیشنهای مشاوره مهاجرتی استفاده میکنند. این همان چیزی است که دکتر مجتبی قلی زاده به آن اشاره میکند؛ یعنی هوش مصنوعی عملاً زندگی مهاجران را سادهتر کرده است.
در آینده نزدیک، احتمالاً شاهد چتباتهای وکیل مهاجرتی و رباتهای اداری خواهیم بود که کل روند مهاجرت را هدایت میکنند.
دکتر مجتبی قلی زاده پیشبینی میکند که در دهه آینده، بیش از ۶۰ درصد فرایندهای مهاجرتی دیجیتال و خودکار خواهد شد.
قبلاً مهاجران مجبور بودند هزینههای زیادی برای وکلای مهاجرتی بپردازند. اما حالا با پیشرفت هوش مصنوعی، چتباتها میتوانند پاسخ بسیاری از پرسشهای حقوقی را بدهند.
به گفته دکتر مجتبی قلی زاده، این تحول عدالت را در دسترسی به خدمات حقوقی گسترش میدهد.
یکی از نگرانیهای مهم مهاجران، آینده شغلی در کشور مقصد است. هوش مصنوعی میتواند بازار کار را تحلیل کرده و بهترین فرصتها را به مهاجران معرفی کند.
دکتر مجتبی قلی زاده اشاره میکند که این ابزارها میتوانند مسیر موفقیت مهاجران را کوتاهتر و سریعتر کنند.
هرچند هوش مصنوعی فرصتهای زیادی فراهم کرده، اما چالشهایی هم دارد. از جمله تبعیض الگوریتمی یا سوءاستفاده از دادههای مهاجران.
دکتر مجتبی قلی زاده هشدار میدهد که بدون قوانین شفاف، این فناوری میتواند به بیعدالتی منجر شود.
برای اینکه هوش مصنوعی در خدمت مهاجرت باشد، باید:
قوانین اخلاقی و حقوقی تدوین شود
آموزش مهاجران و کارکنان اداری در استفاده از فناوری صورت گیرد
شفافیت در الگوریتمها رعایت شود
به طور خلاصه، هوش مصنوعی بهسرعت در حال تغییر دادن چهره مهاجرت است. از پیشبینی جریانهای مهاجرتی گرفته تا سادهسازی فرایندها و کاهش هزینهها، این فناوری یک انقلاب واقعی در مهاجرت به شمار میرود.
دیدگاههای دکتر مجتبی قلی زاده نشان میدهد که اگر بهطور هوشمندانه استفاده شود، هوش مصنوعی میتواند پلی بین کشورها و فرهنگها باشد و مسیر مهاجرت را انسانیتر کند.
پاسخ ها