غربالگری سهماهه اول بارداری
این غربالگری از هفته 11 تا 14 بارداری انجام میشود و شامل موارد زیر است:
1. آزمایش خون مادر
هدف اصلی این آزمایش اندازهگیری دو ماده بیوشیمیایی در خون مادر است:
- PAPP-A (پروتئین مرتبط با بارداری A): کاهش سطح آن میتواند نشاندهنده مشکلات کروموزومی باشد.
- hCG آزاد: سطح غیرطبیعی آن ممکن است به سندروم داون یا سایر ناهنجاریها اشاره کند.
2. سونوگرافی NT (اندازهگیری شفافیت پشت گردن جنین)
- این سونوگرافی برای اندازهگیری ضخامت مایع در پشت گردن جنین انجام میشود. افزایش ضخامت میتواند نشاندهنده مشکلات کروموزومی مانند سندروم داون، سندروم ادوارد (تریزومی 18)، یا سندروم پاتو (تریزومی 13) باشد.
- همچنین میتواند به ناهنجاریهای قلبی و نقص لوله عصبی اشاره کند.
3. غربالگری ترکیبی
- نتایج آزمایش خون و سونوگرافی NT با اطلاعاتی نظیر سن مادر ترکیب شده و احتمال وجود ناهنجاریهای کروموزومی در جنین محاسبه میشود.
غربالگری سهماهه دوم بارداری
این غربالگری از هفته 15 تا 20 بارداری انجام میشود و برای شناسایی ناهنجاریهای ساختاری و کروموزومی طراحی شده است.
1. آزمایش خون مادر (Quad Screen یا Triple Screen)
- این آزمایش به اندازهگیری چهار مارکر بیوشیمیایی در خون مادر میپردازد:
- AFP (آلفافیتوپروتئین): پروتئینی که توسط کبد جنین تولید میشود. افزایش سطح آن میتواند به نقص لوله عصبی یا ناهنجاریهای دیواره شکمی اشاره کند.
- hCG: افزایش یا کاهش غیرطبیعی آن ممکن است به مشکلات کروموزومی مربوط باشد.
- Estriol: یک هورمون استروئیدی که سطح غیرطبیعی آن میتواند نشاندهنده مشکلات جنین باشد.
- Inhibin A: افزایش آن ممکن است خطر سندروم داون را نشان دهد.
2. سونوگرافی آنومالی (Detailed Anomaly Scan)
- این سونوگرافی برای ارزیابی دقیق اندامهای جنین و شناسایی ناهنجاریهای ساختاری مانند نقص قلبی، کلیوی، یا لوله عصبی انجام میشود.
- همچنین میتواند وضعیت جفت و میزان مایع آمنیوتیک را بررسی کند.
3. آمنیوسنتز (در صورت نیاز)
- اگر نتایج غربالگری نشاندهنده خطر بالای ناهنجاری باشد، پزشک ممکن است آمنیوسنتز را پیشنهاد کند. در این روش، نمونهای از مایع آمنیوتیک برداشته و برای بررسی کروموزومها تحلیل میشود.
تفاوت غربالگری سهماهه اول و دوم
ویژگیها |
سهماهه اول |
سهماهه دوم |
زمان انجام |
هفته 11 تا 14 |
هفته 15 تا 20 |
موارد قابل تشخیص |
ناهنجاریهای کروموزومی (مانند سندروم داون) |
ناهنجاریهای کروموزومی و ساختاری |
روشها |
آزمایش خون + سونوگرافی NT |
آزمایش خون + سونوگرافی آنومالی |
مزایای غربالگریهای بارداری
- تشخیص زودهنگام بیماری ها و ناهنجاری های جنینی: کمک به تصمیمگیری دقیقتر والدین و پزشکان.
- افزایش ایمنی مادر و جنین: شناسایی مشکلاتی که میتوانند بر روند بارداری تأثیر بگذارند.
- برنامهریزی زایمان: فراهم کردن اطلاعات لازم برای آمادهسازی و مدیریت زایمان.
محدودیتها و چالشها
- این غربالگریها تنها احتمال وجود مشکل را نشان میدهند و تشخیص قطعی نیستند.
- مثبت شدن نتایج نیاز به آزمایشهای تشخیصی مانند آمنیوسنتز یا CVS دارد که ممکن است خطرات محدودی داشته باشند.
- استرس والدین در صورت نتایج مشکوک.
نتیجهگیری
غربالگریهای سهماهه اول و دوم بارداری ابزاری حیاتی برای ارزیابی سلامت جنین و مدیریت بهتر بارداری هستند. انجام این غربالگریها، همراه با مشاوره دقیق از سوی پزشک، میتواند به والدین اطمینان بیشتری بدهد و از مشکلات جدی جلوگیری کند. با توجه به اهمیت موضوع، والدین باید تمامی اطلاعات و توصیههای مربوطه را به دقت دنبال کنند.
پاسخ ها