نزدیک به 100 روز بعد از انتخاب مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم اصلی‌ترین مطالبه کماکان موضوع فیلترینگ است. دستور رییس دولت در نخستین جلسه شورای عالی فضای مجازی مبنی بر برخورد با فیلترشکن‌ها نیز با واکنش‌های مختلفی مواجه شده است.
به گزارش روزنامه اعتماد؛ در کنار این موضوع، صحبت‌های وزیر ارتباطات دولت پزشکیان درباره وضعیت فیلترینگ در کشور نیز انعکاس‌های مختلفی از جانب حامیان دولت داشته است. سیدستار هاشمی در حاشیه آیین آغاز سال تحصیلی جدید در جمع خبرنگاران درباره برنامه خود جهت بهبود تجربه کاربران از اینترنت تاکید کرد که مساله فیلترینگ در شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی در حال پیگیری است. او در پاسخ به سوال خبرنگاران تنها گفت که اجازه بدهید این موضوع در فضای کارشناسی پیگیری شود.
این پاسخ وزیر ارتباطات و تاکید او بر صورت مساله نیز با واکنش برخی رسانه‌های نزدیک به دولت مواجه شد و از وزیر خواستند تا به جای طرح صورت مساله و تکرار مکررات بر راه‌حل و واقعیات در این زمینه بپردازد.
به نظر می‌رسد مطالبه گزارش در این باره به صورت شفاف از جانب مردم با گذشت نزدیک به 100 روز از انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رییس‌جمهور مطالبه بحقی باشد به‌خصوص که مساله اینترنت و فیلترینگ بیش از آنکه یک وعده یا مطالبه سیاسی یا کارشناسی باشد جنس اجتماعی داشته و تمامی امور زندگی همه مردم در همه طبقات و گروه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با توجه به اینکه این موضوع از اصلی‌ترین محورهای طرح شده در انتخابات تیرماه 1403 بود زمان آن است که هر چه سریع‌تر درباره آن به مردم درباره این اقدامات به مردم گزارش داده شود.
نباید از نظر دور داشت که مسعود پزشکیان یکی از اصلی‌ترین محورهای تبلیغات انتخاباتی و معرفی برنامه‌های خود در صورت پیروزی که منجر به جذب بخشی از آرای خاکستری به سمت او شد را بر محور مسائلی همچون فیلترینگ قرار داد. علاوه بر این حوزه اینترنت و فیلترینگ از معدود حوزه‌هایی است که می‌توان در کوتاه‌مدت درباره آن اقدامات موثر انجام داده و به مردم گزارش داد.
تردیدی نیست که پزشکیان در مسیر رفع فیلترینگ با مشکلات و دست‌اندازهای مختلفی از جمله جریان منتقد خود رو به رو است. فضای مجازی در چند سال اخیر به میدانی برای رقابت جریان‌های سیاسی برای استفاده بیشتر از آن تبدیل شده است. فراموش نکنیم که صبح روز بعد از اعلام نتایج رقابت‌های انتخاباتی روح‌الله مومن‌نسب، چهره حامی سعید جلیلی در انتخابات و پدر معنوی جریان مدافع فیلترینگ و تئوریسین بارداری با دو گیگ اینترنت، درباره علت اصلی شکست جریان جلیلی در انتخابات گفت: «ما کشور را به فیلترشکن‌ها باختیم.»
مساله این جریان مشخصا در مورد تجمعات حول موضوع حجاب نیز قابل مشاهده بود. وقتی یک جریان کاملا سازمان یافته در شبکه اجتماعی ایتا در حال تولید محتوا و جریان‌سازی در این باره بود. در اردیبهشت سال جاری کمتر از ۷۲ ساعت بعد از اینکه کانال ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران در شبکه اجتماعی ایتا «فراخوان مردمی پیاده‌روی حمایت از عفاف و حجاب» را منتشر کرد، این تجمع برگزار شد.
آنچه در آن زمان بین بخش‌هایی از جریان اصولگرا در شبکه ایتا رخ داد به خوبی عیان کرد که گروه‌هایی که خواهان ریشه‌کن شدن شبکه‌های اجتماعی غیرایرانی بودند چه کسانی هستند و چه دیدگاه‌هایی دارند و چرا تا این اندازه بر طبل فیلترینگ و محدود کردن شبکه‌های اجتماعی می‌کوبند. آش رفتارهای ایتا در این ماجرا علیه منتقدان بسیار محتاط برخی شیوه‌های برخورد با بدحجابی به اندازه‌ای شور شد که صدای روزنامه اصولگرای فرهیختگان را نیز در آورد و در مطلبی درباره این رویه هشدار داد. رویه‌ای که روحیه هواداران فیلترینگ و حضور انحصاری شبکه‌های اجتماعی بومی در کشور را عیان کرد و نشان داد برای آنها دایره انقلابیون می‌تواند تا حدی تنگ شود که حتی مهدی فضائلی چهره شاخص دفتر رهبری نیز در آن جای نگیرد.
وعده‌های پزشکیان درباره رفع فیلترینگ چه بود؟
مسعود پزشکیان از نمایندگان مجلسی بود که همواره در زمان حضور در مجلس از مساله فیلترینگ انتقاد می‌کرد و در زمانی که مجلس یازدهم در گیر و دار بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی بود در گفت‌وگوهای مختلف از این طرح و کمیسیون ویژه بررسی آن و البته بررسی آن ذیل اصل 85 قانون اساسی انتقاد می‌کرد. با اعلام کاندیداتوری برای حضور در انتخابات نیز کمپین او تمرکز ویژه‌ای بر مساله رفع فیلترینگ داشت. پزشکیان حتی در مناظرات پیش از دور اول انتخابات مخالفت با فیلترینگ را به دلیل آسیبی که به کسب و کارها می‌زند طرح و از رفع آن دفاع کرد. حساب کاربری پزشکیان در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) در آن ایام مکررا به معایب فیلترینگ، آسیب دیدن کسب و کارها به دلیل محدودیت‌ها و داغ شدن بازار فروش فیلترشکن اشاره و تاکید می‌کرد که مردم مطالبه رفع فیلتر از فضای مجازی و اینترنت را دارند و باید به خواسته‌های مردم توجه کرد.
در ایام مناظرات پزشکیان در کنار 5 نامزدی بود که از فیلترینگ انتقاد می‌کردند. مشخصا سعید جلیلی هرگز موضع‌گیری خاصی در این باره نداشت اما 5 نامزد دیگر به میزان‌های متفاوت از وضعیت فیلترینگ در کشور انتقاد کردند و وعده حل آن را دادند. پزشکیان در ایام مناظره‌ها و تبلیغات یکی از محورهای اصلی در برنامه دولتش را «اینترنت» و مساله «فیلترینگ» اعلام کرد. از اینکه «تمام تلاش خود را برای اصلاح نظام ناکارآمد فیلترینگ به کار می‌بندم» تا تاکید بر اینکه «اینترنت را باید آزاد کنیم.»
حتی حساب کاربری او در بین مرحله اول و دوم توییتی با این محتوا منتشر کرد: «من اگر انتخاب شدم جلوی فیلترینگ خواهم ایستاد و کسب و کارهای تعطیل شده را بازیابی خواهم کرد.» با این وجود طرح یک مساله در میان اظهارات پزشکیان در حوزه فیلترینگ در همان زمان نیز با ابهاماتی از جانب هوادارانش مواجه شد. وقتی نوشت که «در تمام جهان در مواقع خاص محدودیت‌هایی دارند اما نباید این طور باشد که الان وقتی هیچ مساله‌ای نیست، فیلترینگ بگذاریم.» این نوشته به این معنا بود که در دولت او هم در «مواقع خاص» ممکن است محدودیت‌هایی برای اینترنت در نظر گرفته شود که احتمالا دولت در قبال آن پاسخگو نخواهد بود اما در شرایط عادی نباید فیلترینگ و محدودیتی اعمال کرد. با این وجود پزشکیان چه در ایام انتخابات و چه بعد از آن استراتژی و طرح و برنامه خاصی درباره اینکه چطور می‌خواهد این وعده را محقق کند، ارائه نکرد.
ترکیب شورای عالی فضای مجازی و دست برتر دولت پزشکیان
برخی از فعالان سیاسی و ناظران معتقدند که برای نتیجه بخشی بهتر در زمینه رفع فیلترینگ باید این مساله از کانال مجلس پیگیری شود. فارغ از صحت و سقم این مساله از دریچه حقوقی به نظر می‌رسد امکان چنین مساله‌ای در شرایط فعلی وجود ندارد.
در نخستین جلسات علنی تشکیل شده در مجلس دوازدهم بعد از پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات تنشی جدی به دلیل عدم رسیدگی به طرح دوفوریتی‌اش درباره رفع فیلترینگ رخ داد. ماجرا از این قرار بود که نمایندگان نزدیک به دولت و حامیان مسعود پزشکیان در راستای تحقق این وعده دست به طراحی طرحی زدند برای رفع فیلترینگ. طرح اما در دستورکار قرار نگرفت و اعتراض محمدقسیم عثمانی، نماینده بوکان در مجلس مبنی بر اینکه «من طرحی دوفوریتی تهیه و تقدیم هیات رییسه کردم. این طرح تمام مراحل خود را طی کرده است، اما آقای [محمدباقر] قالیباف این طرح را وتو کردند. با چه حقی این کار را انجام دادید؟ آقای قالیباف شما به قرآن سوگند یاد کردید که آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی را رعایت کنید» نیز به جایی نرسید. البته در داخل مجلس نمایندگانی هستند که با صدای بلند با مساله فیلترینگ مخالفت می‌کنند و بدون شک در صورت اقدامی موثر از جانب دولت این جریان در مجلس نیز مدافع رییس‌جمهور و تصمیماتش خواهند بود. به طور مثال جواد نیک‌بین، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در واکنش به اظهارات یکی از چهره‌های رادیکال جناح راست درخصوص فیلترشکن‌ها گفت: «هر چند ممکن است برخی دوستان از دست من ناراحت شوند اما شفاف می‌گویم: نویسندگان برنامه فیلترینگ (طرح صیانت) نویسندگان وی‌پی‌ان‌ها (فیلترشکن‌ها) هم هستند. یعنی کسی که برنامه فیلترینگ را می‌نویسد یا خودشان مستقیما یا با چند واسطه، وی‌پی‌ان را هم می‌فروشد.»
شورای عالی فضای مجازی به عنوان نهادی که در این زمینه تصمیم‌ساز و تاریخ‌ساز است فرصتی بی‌بدیل برای تغییرات هر چند کوچک در زمینه فیلترینگ را دارد و می‌توان با مقاومت در برابر برخی طرح‌ها و رفع محدودیت‌ها به صورت آهسته و پیوسته با توسل به ترکیب شورای عالی فضای مجازی و حضور ۶ وزیر در این شورا، این وعده را محقق کرد.
علاوه بر این «کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه» که در حال حاضر با نام غیررسمی «کمیته فیلترینگ» شناخته می‌شود، نیز فرصتی دیگر است که باید برای تغییر وضعیت فیلترینگ مورد توجه باشد. اگرچه این کمیته زیر نظر دادستان کل کشور فعالیت می‌کند اما متشکل از ۱۲ عضو است که شش نفر از قوه مجریه و دو نفر از قوه مقننه و مابقی از قوه قضاییه هستند.
اعضای این کمیته شامل وزیر یا نماینده وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، ارتباطات، فناوری و اطلاعات، اطلاعات، دادگستری، علوم، تحقیقات و فناوری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، رییس سازمان تبلیغات اسلامی، رییس سازمان صدا و سیما و فرمانده نیروی انتظامی، یک نفر خبره در فناوری اطلاعات و ارتباطات به انتخاب کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی و یک نفر نماینده مجلس شورای اسلامی به انتخاب کمیسیون حقوقی و قضایی و تأیید مجلس شورای اسلامی است و ریاست کمیته نیز بر عهده دادستان کل کشور است. بنابراین دولت در نیمی از این کمیته نیز حضور دارد و البته دارای رای است. نیمی از رای می‌تواند سرنوشت بسیاری از مسائل را تغییر بدهد.
مدت زمان سپری شده از عمر دولت اگرچه شاید برای نهایی شدن رفع فیلترینگ کافی نباشد اما زمانی کافی برای برنامه‌ریزی‌های اولیه در این زمینه بوده است. از این جهت مردم منتظر گزارش شفاف در این زمینه هستند. گزارشی متکی بر میزان عمل به تعهدات مسعود پزشکیان که وعده داده بود در مقابل کژفهمی‌ها خواهد ایستاد.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها