مهرالسنه چیست و میزان آن چقدر است؟

مهرالسنه چیست و میزان آن چقدر است؟

در این مقاله از ، با مهرالسنه آشنا می شوید. مهرالسنه مهریه‌ای است که پیامبر اسلام (ص) برای همسران و دختران خود تعیین کردند. این مهریه، پانصد درهم نقره معادل پنجاه دینار طلا بود.

مهرالسنه مهریه ی همسران و فرزندان پیامبر اسلام است که عبارت از پانصد درهم (برابر پنجاه دینار، یا 1500 گرم نقره خالص) می باشد. هر چند در اسلام مهریه از دید قلت و کثرت اندازه ای نداشته و به میل و اراده ی دو طرف بسته است.

در روایات مهریه حضرت زهرا (س)، زره یا کتان بافت یمن یا چیزهای دیگری غیر از درهم معرفی شده که قیمت آن را بین 400 تا 500 درهم دانسته‌اند. امام جواد (ع) نیز مهریه همسرش ام فضل دختر مأمون را پانصد درهم معادل مهریه حضرت زهرا (س) قرار داد.  این سنت حسنه از آن زمان تاکنون به عنوان الگویی برای مسلمانان در تعیین مهریه مطرح بوده است. فلسفه مهرالسنه بر پایه ترویج ازدواج آسان، پرهیز از تجملات و تاکید بر ارزش های معنوی بنا شده است.

مقدار مهرالسنه :

بنا بر روایات، مقدار مهرالسنه، 500 درهم بوده است. این روایات را متواتر دانسته‌اند. در برخی از روایات، آمده است که پیامبر برای هیچ‌یک از زنان و دخترانش را بیش از دوازده اوقیه و نیم (معادل پانصد درهم) مهریه تعیین نکرد.

چند روایت متفاوت درباره مهرالسنه :

در منابع روایی، چند روایتِ متفاوت با روایات مهرالسنه دیده می‌شود. از جمله ی آن‌ها روایتی است که شیخ صدوق از امام باقر (ع) آورده و در آن مهریه ام‌حبیبه (همسر پیامبر) چهارهزار درهم نقل شده است. گفته‌اند در این روایت، امام باقر (ع) این مهریه را یک استثنا دانسته که آن را نجاشی، حاکم حبشه که وکالت پیامبر در خواستگاری از ام‌حبیبه را برعهده داشته، انجام داده و خود او مهریه را پرداخت کرده و پیامبر(ص) با آن مخالفت نکرده است.

همچنین در خصوص مهریه حضرت زهرا(س) گزارش‌های متفاوتی هست. از آن جمله است 480 درهم، 400 مثقال نقره و 500 درهم. ابن‌شهرآشوب (۴۸۸-۵۸۸ق)، از محدثان شیعه، در کتابش مَناقِب، علت این اختلافات را آن دانسته که مهریه حضرت زهرا (س) چیز دیگری بوده و این‌ اختلافات، درباره قیمت آن است. سپس روایاتی آورده است که بر پایه برخی، از آن‌ها مهریه حضرت فاطمه، کتان بافت یمن و پوست دباغی‌نشده و گیاهی خوشبو و طبق برخی دیگر، زره و پوست دباغی نشده گوسفند یا شتر بوده است.

برخی از نویسندگان با بررسی مجموع این روایات و با توجه به سیره پیامبر(ص) و همچنین حدیثی که در آن، امام جواد(ع) مهریه همسرش، ام‌فضل دختر مأمون را پانصد درهم معادل مهریه حضرت زهرا(س) معین کرده، گفته‌اند مهریه حضرت زهرا بیش از 500 درهم نبوده است.

میزان این مهریه، متفاوت ذکر شده است. کمترین مقدار روایت شده چهارصد درهم نقره‌ی مسکوک و بیشترین مقدار ذکر شده پانصد درهم نقره‌ی مسکوک است. پانصد درهم نقره‌ی مسکوک معادل پنجاه دینار طلای مسکوک در نظر گرفته می‌شده است. 

با این حساب، چون هر دینار معادل ۴٫۶۰۸ گرم (یک مثقال صیرفی) طلای سکه شده با خلوص ۷۵۰ است و دارای ۳٫۴۵۶ گرم (یک مثقال شرعی) طلای خالص و حداقل ۰٫۶۰۴۸ گرم (ربع درهم) نقره و مقداری مس می‌باشد، بنابراین پنجاه دینار معادل ۱۷۲٫۸ گرم طلای خالص، حداقل ۳۰٫۲۴ گرم نقره و مقداری مس می‌شود. 

در زمان پیامبر اسلام ارزش هر ۶.۸۲۵ گرم نقره با یک گرم طلا برابری می‌کرده است، در نتیجه پنجاه دینار معادل ۱۷۷.۲۳ گرم طلای خالص است (حداکثر 25 سکه تمام بهار آزادی). باید توجه داشت که به علت ارزش بالای نقره در صدر اسلام (نسبت به طلا) و ارزش پایین آن در زمان ما (نسبت به طلا)، تمامی محاسبات با انجام تبدیلات به طلا انجام شده است.

میزان مهرالسنه چقدر است

مهر السنه هديه ازدواج :

اندک بودن مَهر السنّه و تأكيد پيشوايان دين بر آسان گيرى در تعيين مَهريّه، عمدتا به خاطر رفع موانع ازدواج و ترغيب به ايجاد رابطه زناشويى ميان جوانان امت اسلامى است؛ اما اين، به هيچ روى ، به معناى ناپسند بودن تبادل هديه ميان دو همسر يا خانواده هاى آنها نيست. هر يك از دو سوى رابطه يا خويشاوندان آنها مى توانند براى تحكيم بيشتر ازدواج، هديه هايى ارزان يا گران قيمت، به ديگر سو بدهند.

پيشوايان دينى ما، در كنار عمل به سنت نبوى در مَهر و تأكيد بر فراتر نرفتن از آن، گاه هديه هاى پر ارزشى را به همسران خود بخشيده اند و نام آن را نه مهر كه «نِحله (هديه)» نهاده اند. آنان گاه هديه هايى به صورت مزرعه، باغ و... را به خانواده هايى نوپا مى بخشيدند و قصدشان، بى نياز كردن آنان از تكيه بر ديگران بود. البته از اين نمونه ها، در گزارش تاريخ، فراوان نيست، به گونه اى كه مى توان هر يك را مختصّ حالت خاص و برآمده از فضا و موقعيت ويژه آن ازدواج دانست و جالب توجه، آن كه در هيچ يک از اين گزارش ها، سخنى از درخواست قبلى دختر يا خانواده او به ميان نيامده است و ارتباطى با مهر (صَداق) ندارد.

به طور كلى، گزارش هاى فراوان در سرتاسر كتب حديثى و فقهى، ترديدى بر جا نمى نهد كه مَهر اندك و سبک، پسنديده و مورد سفارش اسلام است؛ ولى اين، مانع از آن نيست كه مسلمانان براى استوار كردن پيوند ازدواج، هديه هايى را به همسران خود يا به ديگر نزديكانى كه تازه ازدواج كرده اند، نثار كنند.

به سخن ديگر، مهر و تعيين مقدار آن، پيش از ازدواج است و از اين رو، بايد آن را اندك و آسان گرفت تا ازدواج، رونق گيرد و نِحله (بخشش)، مربوط به پس از عقد ازدواج يا پيش از برقرارى زندگى مشترك است، تا دل همسران به هم نزديك تر گردد و پيوند نورُسته، قوّت يابد.

پرسش : مهرالسنه چقدر است؟ آیا قرار دادن مهریه بیش از این مقدار (مهر السنة) مکروه است، یا فقط مستحب ترک شده است؟

پاسخ مراجع تقلید به این پرسش، چنین است:

آیت الله خامنه‌ای :

1. مهرالسنه پانصد درهم است و هر درهم دوازده و شش دهم (6/12) نخود نقره است و وزن یک نخود تقریباً معادل یک بیست و چهارم مثقال و پانزده صدم گرم (0/15) گرم است و قیمت آن را ‏مى‌توانید از بازار به دست آورید. ‏

2. در اسلام حدى براى مهریه به نحو لزوم معین نشده، ولى هر چه کمتر باشد بهتر است و مستحب است که مقدار مهریه از مهر‌السنه زیادتر نباشد.

آیت الله مکارم شیرازی :

مهرالسنه طبق مشهور پانصد درهم نقره است و قیمت دقیق آن‌را مى‌‌توانید از زرگرها سؤال کنید. و توجه داشته باشید که مهریه‌‌های بسیار بالا اعتباری ندارد؛ زیرا [معمولاً] قصد جدی در آنها نمی‌‌باشد.

آیت الله سیستانی :

1. 1250 گرم نقره.

2. مکروه نیست.

آیت الله نوری همدانی :

مقدار مهر السنة پانصد درهم نقره است که تقریبا معادل دویست و شصت و دو و نیم مثقال نقره سکه دار است و مستحب است که مهریه از این مقدار بیشتر نباشد.

گردآوری: بخش مذهبی