خورشید از کنترل خارج شده!

خورشید دوباره بیدار شده و طوفان‌های خورشیدی‌ ممکن است ماهواره‌ها و ارتباطات زمین را تحت تأثیر قرار دهد.

فرارو: خورشید، ستاره‌ای که همیشه با نور و گرمایش زندگی روی زمین را ممکن می‌کند، این روزها رفتار غیرمنتظره‌ای از خود نشان می‌دهد. برخلاف پیش‌بینی‌ها، خورشید در چرخه کنونی فعال‌تر از حد انتظار ظاهر شده است.

 به نقل از  ساینس الرت،این افزایش فعالیت خورشید با بادهای خورشیدی قوی‌تر، لکه‌های بیشتر و فوران‌های شدید همراه است و می‌تواند روی ماهواره‌ها، ارتباطات و شرایط محیطی فضا تاثیر بگذارد. دانشمندان هنوز نمی‌دانند چرا این روند از سال ۲۰۰۸ آغاز شد و نمی‌توانند رفتار آینده خورشید را پیش‌بینی کنند.

جیمی یاسینسکی، فیزیکدان پلاسما در آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا (JPL)، می‌گوید: «تمام علائم نشان می‌داد که خورشید  در حال آرام گرفتن است. اما اکنون این روند معکوس شده و خورشید کم‌کم بیدار می‌شود.» خورشید معمولا آرام به نظر می رسد، اما در واقعیت ستاره‌ای ناپایدار و متغیر است. یکی از این تغییرات، چرخه خورشیدی است که هر ۱۱ سال یک بار رخ می‌دهد؛ در این چرخه، فعالیت خورشید به اوج خود می‌رسد و سپس دوباره کاهش پیدا می‌کند.

وقتی فعالیت خورشید به اوج خود می‌رسد، تعداد لکه‌ها، فوران‌ها و پرتاب‌های تاجی (Coronal Mass Ejections) آن به شدت افزایش می‌یابد و قطب‌های مغناطیسی خورشید نیز تغییر می کند. این روند کاملاً طبیعی است و دانشمندان از قرن‌ها پیش با استفاده از لکه‌های خورشیدی آن را رصد می‌کنند؛ اکنون ما در چرخه ۲۵ خورشیدی قرار داریم.

فرآیندهای داخلی خورشید بسیار پیچیده است و پیش‌بینی رفتار آن همچنان دشوار است. برای مثال، بین سال‌های ۱۶۴۵ تا ۱۷۱۵ تقریباً هیچ لکه خورشیدی دیده نشد؛ دوره‌ای که به حداقل مائوندر «Maunder Minimum» معروف است. دوره مشابهی نیز بین ۱۷۹۰ تا ۱۸۳۰ رخ داد و به آن حداقل دالتون «Dalton Minimum» می‌گویند.

یاسینسکی می‌گوید: «واقعاً نمی‌دانیم چرا فعالیت خورشید به مدت 40 سال ( از سال  ۱۷۹۰ تا ۱۸۳۰) کم شد، رفتارهای طولانی‌مدت خورشید همچنان رازآلود باقی مانده اند.» چرخه‌های خورشیدی ۲۲ و ۲۳ که به‌ترتیب از سال‌های ۱۹۸۶ و ۱۹۹۶ آغاز شدند، فعالیت متوسطی داشتند، اما فشار باد خورشیدی در این مدت کاهش یافت و دانشمندان انتظار داشتند رویدادی شبیه Maunder Minimum یا Dalton Minimum رخ دهد.

چرخه ۲۴ که از سال ۲۰۰۸ شروع شد، یکی از ضعیف‌ترین چرخه‌ها بود، اما فعالیت چرخه ۲۵ برخلاف انتظار، نزدیک به سطح متوسط چرخه‌های خورشیدی بود. تحلیل داده‌های بلندمدت خورشیدی توسط یاسینسکی و مارکو ولی نشان می‌دهد که از آغاز چرخه ۲۴، باد خورشیدی به تدریج قوی‌تر شده و همچنان در حال افزایش است. این افزایش در سرعت، چگالی، دما، فشار، جرم، انرژی و شدت میدان مغناطیسی مشاهده می‌شود.

خورشید یک موتور بسیار پیچیده است و نمی توان رفتار آن را به سادگی پیش بینی کرد. یاسینسکی و ولی معتقدند که خورشید ممکن است طوفان‌ها و فوران‌های شدیدتری مانند بادهای خورشیدی قوی و پرتاب‌های تاجی ایجاد کند. این نتایج با چرخه 22 ساله هال (Hale Cycle) نیز همخوانی دارد.  هر دو چرخه خورشیدی متوالی یک چرخه کامل را تشکیل می‌دهند و قطب‌های مغناطیسی پس از آن دوباره به وضعیت اولیه بازمی‌گردند. شواهد نشان می‌دهد که هر چرخه خورشیدی تنها نیمه‌ای از یک چرخه کامل است.

فشار باد خورشیدی هنوز کمتر از اوایل قرن بیستم است و تنها با ادامه رصدها می‌توان مشخص کرد که آیا این روند افزایش می‌یابد یا ثابت می‌ماند. همچنین، شمار لکه‌های خورشیدی به تنهایی نمی‌تواند تصویر کاملی از فعالیت خورشید را نشان دهد و برای درک بهتر رفتارهای این ستاره خیره‌کننده، به بررسی های بیشتری نیاز است.