جهان از «جو بایدن» چه می خواهد؟

نشریه اکونومیست گزارش می‌دهد:؛ جهان از «جو بایدن» چه می‌خواهد؟؛ تردیدی نیست که "جو بایدن" رئیس جمهور منتخب آمریکا، با سیلی از مطالبات داخلی و بین المللی رو به رو خواهد شد. امری که تا حد زیادی ریشه در خرابکاری‌ها و رویکرد‌های هرج و مرج گونه "دونالد ترامپ" و دوره چهار ساله حضور وی در قدرت دارد.

پارس لاین "نشریه اکونومیست" در مقاله‌ای به بررسی مطالبات جهانی پرداخته که "جو بایدن" رئیس جمهور منتخب آمریکا، احتمالا همزمان با آغاز به کارِ خود، با آن‌ها رو به رو خواهد شد.

«جو بایدن توانست در انتخاباتی نزدیک و ماندگار در تاریخ آمریکا، "دونالد ترامپ" را شکست دهد و چهل و ششمین رئیس جمهور آمریکا شود. بایدن اندکی پس از پیروزی در انتخابات آمریکا اعلام کرد که به "توافق آب و هوایی پاریس" که ترامپ، آمریکا را از آن خارج کرده، به محض ورود به کاخ سفید، بازخواهد گشت. امری که به زعم بسیار از ناظران و تحلیلگران، به نوعی پیامِ بایدن به جامعه جهانی، مبنی بر این است که آمریکایِ آشفته ترامپ، به ایستگاه پایانی خود رسیده و وی می‌خواهد بار دیگر کشورش را به مسیر اصلی خود بازگرداند و وجهه مخدوش شده آن را ترمیم کند».

پارس لاین ، شکست دونالد ترامپ، واکنش‌های زیادی را در عرصه بین المللی برانگیخته است. وجه مشترک اغلب این واکنش ها، خوشحالی از این نکته بوده که آمریکا قرار است از رویه‌های هرج و مرج گونه ترامپ و دولتش فاصله بگیرد و بار دیگر توجه به ارزش‌های آمریکایی و بین المللی را در دستورکار قرار دهد. با این همه، آنچه که در این میان از اهمیت برخوردار است این نکته می‌باشد که حتی با شکست ترامپ، جهان به دوره قبل از سال ۲۰۱۶ (همان سالی که ترامپ پیروز انتخابات آمریکا شد) باز نخواهد گشت و بایدن هم نه قرار است و نه می‌تواند تمامی رهبران و کشور‌های دنیا را با اقدامات خود خشنود سازد. در ادامه به بعضی انتظاراتی که در برخی مناطق جهان از جو بایدن و دولت وی وجود دارد، اشاره می‌شود.

تغییرات آب و هوایی

یکی از انتظارات اساسی جهان از جو بایدن و دولت وی این است که وی سیاست و دستورکار خود در زمینه تغییرات آب و هوایی را با سیاست داخلی و خارجی اش ادغام کند. اینکه آمریکا بار دیگر به ساختار و چهارچوب جهانیِ مقابله با تغییرات حاد و وخیم آب و هوایی بپیوندد، از اهمیتی بسیار بالایی برخوردار است. در طول چهار سال گذشته (دوره ریاست جمهوری ترامپ)، مردم در اقصی نقاط جهان شاهدِ گرمای بیشتر، وقوع سیل‌های بیشتر، کم آبی، و آتش سوزی‌های زیاد در جنگل‌های جهان بوده اند. اروپا در حال انعقاد یک توافق سبزِ بلندپروازانه (با هدف حراست از محیط زیست و مقابله با تغییرات بد آب و هوایی) است و از نزدیک، با چین به عنوان یکی از صنعتی‌ترین کشور‌های جهان که صادرات زیادی را نیز انجام می‌دهد، همکاری دارد. جهان انتظار دارد که دولت بایدن، مسیر غیرسازنده‌ای را که ترامپ و دولتش در بحث مشارکت در ساز و کار‌های تغییرات آب و هوایی جهان داشته اند، وارونه سازد و بار دیگر فعالانه جهت مقابله با تغییرات حاد آب و هوایی وارد میدان شود. بدون تردید حضور فعالانه آمریکا در بحث مقابله با تغییرات آب و هوایی، می‌تواند نقش قابل توجهی در اعمال فشار بر دیگر قطب‌های صنعتی جهان جهت پیروی از دستورالعمل‌های لازم در این زمینه داشته باشد.

بهداشت و سلامت

دونالد ترامپ در مدت زمان اندکی پس از شیوع ویروس کرونا، کشورش را از سازمان بهداشت جهانی (ا این اتهام که در پنهان کردن اخبار و اطلاعات مرتبط با ویروس کرونا با چین همکاری کرده است) خارج کرد. این اقدام در نوع خود فاجعه‌بار بود، زیرا مبارزه با ویروس کرونا نباید محدود به مرز‌های ملی کشور‌ها باشد. زمانیکه بحران شیوع کرونا در یک کشور وجود دارد، بعید است که یک کشور دیگر بتواند در امنیت به سر برد. جو بایدن تاکید کرده که در همان آغازین روز‌های ریاست جمهوری خود، این روند را معکوس کرده و بار دیگر به سازمان بهداشت جهانی باز خواهد گشت.

بایدن با یک فرمان اجرایی ساده می‌تواند اقدام ترامپ در خارج کردن آمریکا از سازمان بهداشت جهانی را معکوس سازد. بسیاری بر این باورند که بازگشت آمریکا به توافق برجام، توام با به عهده گرفتن مسوولیت‌های گسترده از سوی آن خواهد بود. آمریکا یکی از بزرگترین تامین کنندگان بودجه سازمان بهداشت جهانی است. در سال ۲۰۱۹، آمریکا ۱۵ درصد از بودجه سازمان بهداشت جهانی را تامین کرده است. انتظار می‌رود که بایدن به عنوان یک رهبری سیاسی تاثیرگذارِ جهانی، هر چه سریع‌تر به ائتلاف بین المللی جهت افزایش میزان آزمایش گیری کرونا در عرصه بین المللی بپیوندد و نسبت به توسعه و گسترش هر چه بیشتر واکسن کرونا در جهان اقدام ورزد. بدون تردید، همکاری‌های بین المللی در بحث مقابله با ویروس کرونا، به مراتب کارگشاتر از اتخاذ رویکرد‌های انزوا طلبانه یِ شخصی نظیر ترامپ است. بحران شیوع ویروس کرونا یا در تمام جهان باید حل شود و یا هیچ کشوری از مصونیت برخوردار نخواهد بود.

چین

چین انتظار این را ندارد که آمریکا در دوره بایدن، از شدت تنش‌های بین المللی، به نحو قابل توجهی بکاهد. با این حال، بر خلاف دوره ترامپ، چین بر این باور است که حضور بایدن در قدرت، میزان "پیش بینی پذیریِ" اقدامات، رفتار‌ها و سیاست‌های دولت آمریکا را بهبود خواهد بخشید. در دوره ریاست جمهوری ترامپ، چین عمیقا نسبت به نزدیک شدن هر چه بیشترِ آمریکا و تایوان احساس نگرانی داشته و حتی در این زمنه، امکان وقوع جنگ را نیز دور از نظر نداشته است. چین امیدوار است که حضور بایدن در قدرت، این روند را معکوس کرده و ثبات بیشتری را ایجاد نماید.

چین همچنین توقع دارد که روابط تجاری کم تنش تری را با آمریکا تجربه کند. پکن امیدوار است که جنگ تجاری ترامپ بر علیه چین، در دوره بایدن به نقطه پایان خود برسد. چین امید دارد که بایدن روند اعمال تعرفه‌های سنگین دولت ترامپ بر کالا‌های چینی را معکوس کند. با این حال، این کشور انتظار خاصی ندارد که دولت بایدن، رویکرد چندان متفاوتی را در مقایسه با دولت ترامپ در قبال توسعه شبکه ۵G چین و همچنین فعالیت‌های و اقدامات نظامی آن در دریای چین جنوبی اتخاذ کند.

اتحادیه اروپا

در دوره ریاست جمهوری ترامپ، اتحادیه اروپا به نحو غیرقابل انتظاری خود را مدافع و حامی اصلی چندجانبه گرایی مشاهده کرد. با پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، اروپایی‌ها امیدوارند که آمریکا نیز بار دیگر در این زمینه ایفای نقش کند و رویکرد‌های یکجانبه ترامپ در عرصه بین المللی را کنار بگذارد. انتظار می‌رود که آمریکا جدای از پیوستن مجدد به توافق آب و هوایی پاریس، از تضعیف سازمان تجارت جهانی خودداری کرده و توافق هسته‌ای ایران را نیز احیا کند.
از منظر راهبردی نیز، اتحادیه اروپا سعی خواهد کرد تا از کشانده شدن خود به میدان نبرد و مبارزه میان آمریکا و چین خودداری کند. اروپا می‌خواهد که رویکردی محکم‌تر و قاطع‌تر را در قبال چین اتخاذ کند با این حال، اگر قرار باشد بایدن با چین به صورت تقابلی رفتار کند، بعید است که از رویکرد آن حمایت کند.

جو بایدن آنگونه که ترامپ، پیمان ناتو را تضعیف می‌کرد، آن را تضعیف نخواهد کرد. انتظار می‌رود که دولت بایدن نقش فعال تری را چه در بخش بودجه‌ای و ساختاری و چه در بخش عملیاتیِ پیمان ناتو به عهده گیرد و آن را همچنان زنده نگه دارد.

خاورمیانه

بدون تردید، احیای توافق هسته‌ای ایران، کار چندان ساده‌ای نخواهد بود. اکثر جمهوریخواهان آمریکایی و دموکرات ها، توافق برجام را توافقی بد ارزیابی می‌کنند. احتمال دارد که بایدن برخی تحریم‌های ایران را لغو کند و سپس گفتگو و مذاکرات فشرده‌ای را با ایران، در پیش گیرد. در این میان، اسرائیل و کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس از بایدن خواهند خواست که ورایِ توافق برجام که در سال ۲۰۱۵ منعقد شد حرکت کند و مسائلی نظیر موشک‌های بالستیک ایران و همچنین حضور منطقه‌ای این کشور را نیز مورد بحث بگذارد و در قالب توافقی جدید بگنجاند. بعید است که ایران با چنین مساله‌ای موافقت کند. در این راستا، بدون تردید متحدان منطقه‌ای آمریکا، جو بایدن را تحت فشار قرار خواهند داد که تحریم‌ها علیه تهران را حفظ کند.

دونالد ترامپ، موفقیت قابل توجهی در اقناع سازی کشور‌های عرب و مسلمان جهت عادی سازی روابط دیپلماتیک با رژیم اسرائیل از خود به ثبت رساند. بدون تردید، رئیس جمهور بایدن با فشار‌های زیادی جهت ادامه دادن به این روند، مواجه خواهد شد. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، پیوند‌های نزدیکی با دونالد ترامپ داشت. وی احتمالا سعی خواهد کرد تا پیوند‌ها با بایدن و دولتش را نیز بهبود بخشد. فلسطینی‌ها انتظار دارند که بایدن، رویه‌های افراطی ترامپ علیه آن‌ها را تا حدی تعدیل کند. ترامپ پیش از این اقدام به تعطیل کردن مراکز دیپلماتیک فلسطین در آمریکا کرده بود و کمک‌های آمریکا به آن‌ها را نیز کاملا قطع کرد. بعید است که آن‌ها بتوانند بایدن را راضی کنند که سفارت آمریکا در اورشلیم را بار دیگر به تل آویو بازگرداند. جدای از این، اغلب کشور‌ها از دولت بایدن درخواست خواهند کرد تا سرعت خروج آمریکا از عراق و افغانستان را که با مشکل اوج گیری فعالیت‌های گروه‌های تروریستی مواجه هستند، کُند کند و از تشدید مشکلات امنیتی در این کشورها، جلوگیری کند.