شخص در قامت یک نهاد: برای حجت الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی

یادداشتی از ابوالفضل فاتح؛ شخص در قامت یک نهاد: برای حجت الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی؛ شهرستانی به خوبی در تراز نماینده ای شایسته برای مرجعیت عالی شیعه حضرت آیت الله العظمی سیستانی که در حکمت زبانزد هستند، قرار گرفته است و مستقلا نیز به نمادی تحسین برانگیز از روابط مذهبی و انسانی و تاثیرگذاری مدنی بدون اتکاء به قدرت تبدیل شده است

ابوالفضل فاتح در یادداشتی در شفقنا با عنوان «شخص در قامت یک نهاد» به موضوع نمایندگی مراجع عظام تقلید و نقش آفرینی های حجت الاسلام والمسلمین شهرستانی پرداخته است، که در بخشی از آن آمده است:

نگاه بلند مدت به نیازهای مذهب و رویکرد تاسیسی منزلتی استراتژیک دارد. هر پایگاه و نهاد مذهبی که در جهان تاسیس می شود اگر مبتنی بر نیازسنجی و تصمیم درست باشد، نهال ماندگاری است که برای قرن ها میوه خواهد داد و اگر چنین نباشد حداقل اتلاف سرمایه و چه بسا موجب زحمت و انشقاق باشد.

شهرستانی به خوبی در تراز نماینده ای شایسته برای مرجعیت عالی شیعه حضرت آیت الله العظمی سیستانی که در حکمت زبانزد هستند، قرار گرفته است و مستقلا نیز به نمادی تحسین برانگیز از روابط مذهبی و انسانی و تاثیرگذاری مدنی بدون اتکاء به قدرت تبدیل شده است

متن کامل یادداشت به این شرح است:

بسمه تعالی

چنان که در مقاله مکتب نجف بیان شد، در ساختار سازمانی نهاد مرجعیت، نمایندگان مراجع از منزلت منحصر بفردی برخودارند. نمایندگان از موثق ترین و نزدیک ترین شخصیت ها به مراجع هستند. آنان سفرای مراجع و نمونه ای از نگاه مراجع به جوامع شیعی تلقی می شوند. از ویژگی های نمایندگان مراجع توانمندی بالا در ارتباط با طیف های مختلف حوزوی و اجتماعی و فرهنگی و در صورت لزوم سیاسی است که نیازمند کیاست، مهارت، دقت در سلوک و مراقبت در رفتار است. حسن معاشرت و اعتدال در شخصیت و حسن نظر و رفق و وفق و توان تاسیس و تالیف و شناخت درست از نیازهای مخاطبان برای گسترش فضای ارتباط مرجعیت و جوامع از آنان مورد توقع است. انتظار می رود نمایندگان مراجع از مداخله سیاسی پرهیز کرده و در بیان رسمی نیز منتقل کننده دیدگاه های مرجعیت باشند.

نمایندگان عالی مرجعیت صرفا برای تنظیم وجوهات و پشتیبانی از طلبه های کشور مقصد برگزیده نشده اند. شناخت نیاز های مذهبی مردم کشور یا کشورهایی که آنان در آن نمایندگی دارند و تنظیم روابط با جریانات موثر شیعی و بین مذهبی و بین دینی و همچنین نخبگان فرهنگی و علمی و شخصیت های بلاد از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. نگاه بلند مدت به نیازهای مذهب و رویکرد تاسیسی منزلتی استراتژیک دارد. هر پایگاه و نهاد مذهبی که در جهان تاسیس می شود اگر مبتنی بر نیازسنجی و تصمیم درست باشد، نهال ماندگاری است که برای قرن ها میوه خواهد داد و اگر چنین نباشد حداقل اتلاف سرمایه و چه بسا موجب زحمت و انشقاق باشد.

در این میانه از نمونه های سرشناس و بسیار موفق نماینده مرجعیت از مکتب اعتدالی نجف و قم که متاسفانه اینک در بستر بیماری هستند، حجت الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی است، که از بزرگان بسیاری تحسین ایشان را شنیده ام و شخصا نیز تجربه کرده ام .

مهمترین نقاط قوت و ابعاد شخصیتی در کارنامه ی ایشان بر دوراندیشی و تدبیر، جاذبه ی حداکثری (مبتنی بر اخلاق، تواضع، اعتماد، سعه صدر، حریت، مروت و سخاوت)، کادر سازی با تاکید بر جوانان، پرهیز از تحزب در عین همنشینی با گرایش های مختلف، اعتدال فکری و اجتناب از تندروی، گفت و گو محوری با وسعت صدر و تمرکز بر اشتراکات، و رویکرد تاسیسی با نگاه به آینده استوار است. هوش استراتژیک و اقدامات نوآورانه در فضایی مملو از پیچیدگی ها و تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، و مجموع توانمندی ها و دستاوردها و منزلت های آفریده شده، بی تردید از شهرستانی الگو و نقطه عطفی در دستگاه مرجعیت و نقطه ی تحولی در نمایندگی این نهاد ساخته است. او به خوبی در تراز نماینده ای شایسته برای مرجعیت عالی شیعه حضرت آیت الله العظمی سیستانی که در حکمت زبانزد هستند، قرار گرفته است و مستقلا نیز به نمادی تحسین برانگیز از روابط مذهبی و انسانی و تاثیرگذاری مدنی بدون اتکاء به قدرت تبدیل شده است کما این که ایشان پیش از نمایندگی مرجعیت، در غربت مضاعف ۴۲ سال پیش همانگاه که به ایران مهاجرت کرده بودند، با دست خالی اقدامات مهمی چون بنیانگذاری موسسه آل البیت (علیهم السلام) را برای احیاء میراث شیعی رقم زدند که منشاء خیرات فراوان است. برای علاقمندان به تشیع، بسی مغتنم است که دستگاهی وابسته به مرجعیت توانسته چنین احترامی را در میان جوامع، ادیان و مذاهب و جریانات و اقشار و دولت ها برانگیزد و نکاهد و بیافزاید. این الگو و این محبوبیت واقعی در میان نخبگان، نه فقط برای نمایندگی مرجعیت که برای بسیاری دیگر از عرصه های مدنی راهگشاست و برای دوران های طولانی از نقاط عطف، نمونه های ماندگار در دستگاه مرجعیت و روحانیت و نمونه ای قابل مطالعه در روابط فرهنگی و اجتماعی به شمار خواهند رفت و نشان می دهد که چگونه می توان فراتر از یک شخص که در قامت یک نهاد سربرافراشت.

با یادآوری نقش آفرینی ها و ارزش های وجودی این مرد بزرگ، بار دیگر از خداوند منان می طلبیم که این سید جلیل القدر را که مفتخر است او را «خادم مذهب» بنامیم محفوظ و همه بیماران مبتلا به کرونا در ایران عزیز و سراسر عالم را هر چه سریعتر شفای عاجل عنایت فرماید.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

ابوالفضل فاتح

چهارشنبه ۱۱ تیرماه ۱۳۹۹