کم آبی بدن یک مشکل رایج است که میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد
کم آبی بدن یکی از مشکلات شایع است که میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی بیماریها یکی از این دلایل هستند. در این مقاله از به بررسی برخی از بیماریهایی که میتوانند باعث کم آبی شوند، میپردازیم.
کم آبی زمانی رخ میدهد که بدن آب بیشتری از دست بدهد یا استفاده کند تا مقدار آبی که جذب میکند. این باعث میشود که بدن فاقد مایعات مورد نیاز برای عملکرد خود باشد. بدون درمان، کم آبی مزمن میتواند خطر آسیب شدید به سیستمهای حیاتی بدن مانند مغز، قلب و کلیهها را افزایش دهد.
با وجود تلاش برای مصرف آب سالم در سطح مناسب، عوامل دیگری نیز میتوانند خطر کم آبی شما را افزایش دهند. این میتواند به دلیل اسهال، استفراغ، تب، تعریق شدید یا تکرر ادرار رخ دهد. همچنین اگر مبتلا به برخی بیماریها هستید که نحوه استفاده و نگهداری مایعات توسط بدن شما را مختل میکنند، خطر کم آبی بیشتری دارید.
علائم کم آبی را بشناسید تا بتوانید مایعات از دست رفته را جبران کنید یا قبل از بدتر شدن وضعیت خود، مراقبت پزشکی دریافت کنید. علائم کم آبی عبارتند از:
• ادرار تیره رنگ
• سرگیجه
• خشکی پوست
• تشنگی شدید
• خستگی
• تکرر ادرار و تعریق بیش از حد معمول
• خشکی دهان (xerostomia)
کم آبی زمانی رخ میدهد که بدن آب زیادی از دست بدهد
بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی مزمن است که روده کوچک شما را آسیب میزند. این بیماری زمانی ایجاد میشود که افراد مبتلا غذاهایی را مصرف کنند که حاوی گلوتن هستند، پروتئینی که در گندم، جو، جو دوسر و برخی غلات دیگر یافت میشود. درمان شامل پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن است.
در بیماری سلیاک، گلوتن باعث ایجاد پاسخ ایمنی میشود که به ویلی (برآمدگیهای کوچک انگشت مانند که روده کوچک شما را پوشاندهاند) حمله میکند، که مسئول جذب مواد مغذی هستند. آسیب به ویلی میتواند خطر سوءجذب (ناتوانی در جذب مواد معدنی و ویتامینها از غذایتان) را افزایش دهد.
اسهال یک علامت شایع سوءجذب در بیماری سلیاک است. کم آبی میتواند به عنوان عارضهای از اسهال رخ دهد زیرا بدن شما مایعات بیشتری از دست میدهد تا آنچه میتوانید جذب کنید. در موارد نادر، افراد مبتلا به بیماری سلیاک میتوانند اسهال ایجاد کنند که باعث کم آبی شدید، کاهش وزن و اختلالات متابولیکی در وضعیتی به نام بحران سلیاک شود.
علائم بیماری سلیاک میتواند در افراد مختلف متفاوت باشد. ممکن است مبتلا به بیماری سلیاک باشید اما علائم قابل توجهی نداشته باشید. هنگامی که رخ میدهند، علائم بیماری سلیاک در بزرگسالان میتوانند شامل موارد زیر باشند:
• درد شکمی
• نفخ
• اسهال مزمن
• یبوست
• گاز
• عدم تحمل لاکتوز
• مدفوع شل، حجیم، چرب و بدبو
• تهوع
• استفراغ
سندرم شوگرن یک اختلال خودایمنی مزمن است که کل بدن شما را تحت تأثیر قرار میدهد. در حالی که این بیماری میتواند به تنهایی رخ دهد، حدود 50 درصد از مبتلایان به سندرم شوگرن دارای یک بیماری خودایمنی بافت همبند دیگر مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید یا اسکلرودرمی هستند.
سندرم شوگرن زمانی مشکل ایجاد میکند که سیستم ایمنی شما به غدد و بافتهای تولیدکننده رطوبت حمله میکند. این مناطق شامل غدد بزاقی، که بزاق تولید میکنند، غدد اشکی، که اشک تولید میکنند، و غشاهای مخاطی، که مخاط تولید میکنند، میشوند.
گاهی اوقات، سیستم ایمنی شما میتواند به قسمتهای دیگر بدن حمله کند و به اندامها و بافتها آسیب برساند. کم آبی میتواند رخ دهد زیرا این بیماری توانایی بدن شما در تنظیم مایعات و الکترولیتها (مواد معدنی که بدن شما برای متعادل کردن سطح آب به آنها نیاز دارد) را تحت تأثیر قرار میدهد.
علائم دیگر سندرم شوگرن عبارتند از:
• سرفه خشک
• مجاری بینی و گلو خشک
• خشکی راههای هوایی
• خشکی دستگاه گوارش
• خشکی پوست
• دیسپنه (تنگی نفس)
• خستگی
• درد مفاصل
• درد عضلانی
• ضعف عضلانی
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دستها یا پاها
• بثورات پوستی
• تورم غدد اطراف صورت و گردن
• خشکی واژن
• خشکی چشم (xerophthalmia)
• خشکی دهان (xerostomia)
کولیت اولسراتیو نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث التهاب و زخم (زخمهای باز) در لایه داخلی روده بزرگ (روده بزرگ و راست روده) شما میشود. این معمولاً به دلیل بیش فعالی سیستم ایمنی رخ میدهد. التهاب ناشی از کولیت اولسراتیو میتواند جذب کافی آب و الکترولیتها (منیزیم، سدیم، روی، فسفر، پتاسیم) را مهار کند و باعث کم آبی شود. روده بزرگ شما مسئول جذب آب و الکترولیتها است و زمانی که آسیب میبیند نمیتواند به طور طبیعی این کار را انجام دهد. شرایط اضافی شایع در کولیت اولسراتیو، مانند اسهال مکرر و آبکی، همچنین میتوانند به کم آبی کمک کنند.
علائم دیگر کولیت اولسراتیو میتوانند از خفیف تا شدید متغیر باشند. بسیاری از افراد علائمی دارند که با دورههای بهبودی (زمانهایی که علائم ناپدید میشوند) متعادل میشوند. علائم میتوانند شامل موارد زیر باشند:
• گرفتگی و درد شکمی
• کم خونی (تعداد کم گلبولهای قرمز)
• مدفوع خونآلود
• خستگی و انرژی کم
• تب
• حرکات روده شل و فوری
• از دست دادن اشتها
• تهوع
• اسهال مداوم
• تنسموس (نیاز فوری به حرکات روده، حتی زمانی که روده خالی است)
• کاهش وزن ناخواسته
التهاب ناشی از کولیت اولسراتیو میتواند جذب کافی آب را مهار کند
فیبروز سیستیک یک بیماری ژنتیکی پیشرونده است. در افراد مبتلا به فیبروز سیستیک، جهشهایی در یک ژن به نام تنظیمکننده هدایت یون کلر غشای فیبروز سیستیک (CFTR) پروتئین CFTR را آسیب میزند. هنگامی که این پروتئین ناکارآمد است، نمیتواند کلرید، یک جزء نمک، را به سطح سلول منتقل کند. بدون کلرید برای جذب آب به سطح سلول، مخاط در اندامهای مختلف غلیظ و چسبناک میشود.
افراد مبتلا به فیبروز سیستیک خطر بیشتری برای کم آبی دارند زیرا سدیم (نمک) بیشتری از بدن خود نسبت به فرد متوسط از دست میدهند. هنگامی که فرد مبتلا به CF در فعالیتهای تفریحی فعال است، بیمار میشود یا هوا بیش از حد گرم است، سدیم (نمک) بیشتری از بدن خود نسبت به فرد متوسط از دست میدهد.
افراد مبتلا به فیبروز سیستیک همچنین احساس تشنگی دارند که به اندازه افراد دیگر به طور کارآمد روشن نمیشود. معمولاً سطح نمک در خون شما زمانی که عرق میکنید افزایش مییابد و باعث تشنگی میشود. با این حال، زمانی که نمک زیادی از دست میرود، همانطور که در فیبروز سیستیک رخ میدهد، ممکن است حتی اگر مایعات زیادی از دست داده باشید، احساس تشنگی نکنید.
علائم دیگر فیبروز سیستیک میتوانند در نتیجه مخاطی که غلیظ و چسبناک میشود به جای اینکه نازک و لغزنده باشد، رخ دهند. مخاط غلیظ میتواند باعث انسداد و گرفتگی اندامهای شما شود. این امر در عملکرد طبیعی اندامها اختلال ایجاد میکند و منجر به موارد زیر میشود:
• دیابت
• اسهال
• مشکل در تنفس
• مشکلات باروری
• عفونتهای مکرر ریه
• سوء تغذیه
• نارسایی پانکراس
• آسیب دائمی ریه
• کاهش وزن ناخواسته
بیماری کرون یک بیماری التهابی روده مزمن است که دستگاه گوارش (GI) را تحت تأثیر قرار میدهد. این میتواند باعث التهاب در هر قسمتی از دستگاه گوارش شود، اما معمولاً روده کوچک و بالای روده بزرگ را تحت تأثیر قرار میدهد. تحقیقات نشان میدهد که بیماری کرون ممکن است یک بیماری خودایمنی باشد، اگرچه علت دقیق آن مشخص نیست.
اسهال و استفراغ همراه با بیماری کرون میتواند در برخی افراد منجر به کم آبی شدید شود. کم آبی در بیماری کرون زمانی رخ میدهد که مایعات بیشتری از دست بدهید تا جایگزین کنید. کم آبی میتواند یک وضعیت تهدید کننده زندگی باشد اگر درمان نشود.
علائم دیگر بیماری کرون میتوانند شامل موارد زیر باشند:
• درد شکمی
• کم خونی (سطح پایین آهن)
• نفخ
• اسهال با یا بدون خون
• خستگی
• مدفوع شناور به دلیل هضم ضعیف چربی
• تهوع و استفراغ
• اشتهای ضعیف
• کاهش وزن ناخواسته
دیابت یک بیماری مزمن است که با توانایی بدن شما در تبدیل غذا به انرژی تداخل دارد. هنگام خوردن، بدن شما غذایی را که مصرف میکنید به گلوکز، نوعی قند، تجزیه میکند. هنگامی که این قند وارد جریان خون شما میشود، پانکراس شما انسولین را آزاد میکند، هورمونی که قند را به سلولهای بدن شما فشار میدهد تا انرژی تولید کنند.
دیابت میتواند در تولید مقدار کافی انسولین یا استفاده صحیح از انسولین اختلال ایجاد کند. این باعث میشود قند زیادی در جریان خون شما باقی بماند، بدون اینکه به سلولهای شما برسد. دیابت میتواند خطر کم آبی شما را افزایش دهد زیرا کلیههای شما معمولاً قند خون را جذب مجدد میکنند. با این حال، سطح بالای قند خون که با دیابت رخ میدهد میتواند کلیههای شما را تحت فشار قرار دهد.
در نتیجه، قند اضافی همراه با مایع اضافی وارد ادرار شما میشود و باعث میشود بیشتر ادرار کنید. بدن شما مایع را از سلولهای خود میکشد اگر به اندازه کافی ننوشید تا مایع اضافی مورد نیاز برای دفع قند اضافی را جایگزین کنید. با دفع مایعات بیشتر از آنچه مصرف میکنید، کم آبی میتواند رخ دهد.
علائم دیگر دیابت عبارتند از:
• تاری دید
• گرسنگی مداوم
• خشکی پوست
• خستگی
• عفونتهای مکرر نسبت به معمول
• تکرر ادرار، اغلب در شب
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دستها یا پاها
• پلی دیپسی (تشنگی بیش از حد)
• کند التیام زخم ها
• کاهش وزن ناخواسته
دیابت میتواند خطر کم آبی شما را افزایش دهد
POTS (سندرم تاکیکاردی ارتواستاتیک وضعیتی) یک اختلال گردش خون است. این یکی از گروهی از شرایط مشخص شده با عدم تحمل ارتواستاتیک است که باعث تاکیکاردی (افزایش ضربان قلب) و کاهش فشار خون هنگام حرکت از حالت نشسته یا دراز کشیده به حالت ایستاده میشود. مشکلات به این دلیل رخ میدهند که بدن شما نمیتواند فشار خون یا ضربان قلب خود را پس از برخاستن کنترل کند. ممکن است تا 10 دقیقه پس از ایستادن، خون کافی به مغز شما نرسد و باعث سرگیجه و سبکی سر شود.
کم آبی میتواند در POTS رخ دهد زیرا این بیماری با توانایی شما در حفظ مایعات تداخل دارد. یک مشکل رایج شامل هورمونهای کلیوی آلدوسترون، آنژیوتانسین و رنین است که بازداشت سدیم و مایعات را تنظیم میکنند. هنگامی که مایع کافی در جریان خون شما باقی نمیماند، کاهش حجم خون به سندرم POTS کمک میکند.
علائم دیگر POTS میتوانند شامل موارد زیر باشند:
• درد قفسه سینه
• سرما یا درد در اندامها
• افت فشار خون هنگام ایستادن
• دیسپنه (تنگی نفس)
• عدم تحمل ورزش
• خستگی
• سردردها
• ضربان قلب تند
• سطوح بالای نورآدرنالین پلاسما هنگام ایستادن
• هیپوولمی (حجم خون پایین) هنگام ایستادن
• تهوع
• پری سنکوپ (سبکی سر)
• رنگ قرمز مایل به بنفش در پاها هنگام ایستادن که با بازگشت به حالت خوابیده از بین میرود.
• سنکوپ (غش کردن)
• لرزش
• مدیریت سدیم پایین (هیپوناترمی)
سرطان زمانی رخ میدهد که برخی از سلولهای بدن شما جهش پیدا میکنند، به طور غیرقابل کنترل رشد میکنند و در فرایندی به نام متاستاز به قسمتهای دیگر بدن شما گسترش مییابد. این بیماری میتواند در هر نقطه از بدن شما شروع شود. سلولهای سرطانی رشد و تکثیر میکنند زمانی که نباید. مشکلات زمانی ایجاد میشوند که این سلولها به هم میپیوندند و تومورها یا تودههایی را تشکیل میدهند که میتوانند خوش خیم (غیر سرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند.
نیازهای مایعات شما میتواند تحت تأثیر نوع سرطانی که دارید باشد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به سرطانهای گوارشی خطر بیشتری برای کم آبی دارند که ناشی از عواملی مانند تهوع، استفراغ، اسهال یا مشکل در بلع است. علائم دیگر سرطان میتوانند بسته به محل سلولهای سرطانی متفاوت باشند. برخی از علائم شایع سرطان عبارتند از:
• درد شکمی
• تغییرات مثانه یا عبور خون هنگام ادرار
• تغییر در عادات روده طبیعی منجر به یبوست یا اسهال
• خستگی
• از دست دادن اشتها
• تهوع
• تورم، تودهها، ضخیم شدن یا سایر تغییرات پوستی در هر نقطه از بدن شما
• مشکل در بلع
• کاهش وزن ناخواسته
• خونریزی یا کبودی غیر معمول بدون دلیل
• استفراغ
بیماری آدیسون یک بیماری نادر است که همچنین به عنوان نارسایی اولیه آدرنال و هیپوکورتیسولیسم شناخته میشود. با این بیماری، غدد آدرنال شما به اندازه کافی هورمونهای کورتیزول و گاهی آلدوسترون تولید نمیکنند. غدد آدرنال شما درست بالای کلیههای شما قرار دارند. شایعترین علت این بیماری آدرنالیت خودایمنی است، یک اختلال که در آن سیستم ایمنی شما به سلولهای غدد آدرنال خود حمله میکند.
بیماری آدیسون و کمبود کورتیزول میتواند با توانایی بدن شما در پاسخ به استرس و انجام سایر عملکردهای طبیعی زندگی تداخل کند. کم آبی میتواند به عنوان یک علامت اولیه بیماری آدیسون رخ دهد. این با سطوح ناکافی هورمون آلدوسترون مرتبط است که تعادل نمک و آب در بدن شما را تنظیم میکند. علائم دیگر بیماری آدیسون عبارتند از:
• هوس غذاهای شور
• خستگی
• تکرر ادرار
• افزایش تشنگی
• تحریک پذیری یا خلق و خوی پایین (افسردگی خفیف)
• سستی (خواب آلودگی یا کمبود انرژی یا اشتیاق)
• از دست دادن اشتها
• ضعف عضلانی
• کاهش وزن ناخواسته
کم آبی میتواند به عنوان یک علامت اولیه بیماری آدیسون رخ دهد
گاستروانتریت یک بیماری کوتاه مدت است که ناشی از التهاب پوشش معده و رودهها است. در حالی که اغلب به عنوان "آنفلوآنزای معده" شناخته میشود، گاستروانتریت توسط ویروسهای آنفلوآنزا ایجاد نمیشود. این میتواند توسط بسیاری از ویروسهای مختلف، از جمله نوروویروسها و روتاویروسها ایجاد شود. این همچنین میتواند ناشی از مصرف غذا یا نوشیدنی آلوده به ویروسها، باکتریها، انگلها یا مواد شیمیایی، یک بیماری به نام مسمومیت غذایی باشد.
در حالی که گاستروانتریت برای اکثر افراد مضر نیست، میتواند خطرناک شود اگر منجر به کم آبی شود. کم آبی شایعترین عارضه گاستروانتریت است زیرا ناشی از از دست دادن مایعات و الکترولیتها است که با اسهال و استفراغ رخ میدهد. علاوه بر کم آبی، علائم دیگر گاستروانتریت عبارتند از:
• درد شکمی یا گرفتگی
• تهوع یا استفراغ
• تب گاه به گاه
• اسهال آبکی
پرکاری تیروئید یک بیماری مشخص شده با یک غده تیروئید بیش فعال است. این منجر به تولید بیش از حد هورمونهای تیروئید میشود. این میتواند متابولیسم بدن شما و فرآیندهای آن را سرعت بخشد. در حالی که این بیماری میتواند به شما انرژی اضافی بدهد، در نهایت باعث خستگی میشود زیرا بدن شما برای حفظ عملکرد طبیعی با این سرعت شتابزده طراحی نشده است
کم آبی میتواند یک عارضه پرکاری تیروئید به دلیل دمای بالای بدن، تعریق و اسهال باشد. همچنین میتواند به عنوان علامتی از طوفان تیروئید، یک بیماری نادر اما تهدید کننده زندگی که باعث کم آبی شدید و مشکلات قلبی میشود، رخ دهد. علائم دیگر پرکاری تیروئید عبارتند از:
• اضطراب
• ضربان قلب تند
• افزایش اشتها
• ضربان قلب نامنظم و/یا سریع
• مشکلات خواب
• کاهش وزن ناخواسته
سپسیس، همچنین به نام مسمومیت خون، پاسخ شدید بدن شما به عفونت است. این یک اورژانس پزشکی تهدید کننده زندگی است که به اندامهای حیاتی و بافت آسیب میرساند. سپسیس نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. کم آبی با سپسیس به دلیل از دست دادن خارجی مایعات از طریق تعریق رخ میدهد. سپسیس همچنین باعث از دست دادن مایع داخلی به دلیل کاهش مصرف خوراکی مایعات، نشت مویرگی و عروق گشاد شدن ناشی از سپسیس (گشاد شدن رگهای خونی برای افزایش جریان خون به مناطقی که فاقد مواد مغذی یا اکسیژن هستند) میشود.
اگر شما یا یکی از اعضای خانوادهتان هر یک از علائم زیر سپسیس را تجربه میکنید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
• پوست کلامی یا عرق کرده
• گیجی یا بی جهت شدن
• درد شدید یا ناراحتی
• تب، لرز یا احساس بسیار سرد
• ضربان قلب و تنفس سریع
• تنگی نفس
کم آبی با سپسیس به دلیل از دست دادن خارجی مایعات از طریق تعریق رخ میدهد
بهترین درمان برای کم آبی بستگی به شدت علائم و علت کم آبی دارد. جایگزینی مایعات داخل وریدی (IV) معمولاً در بیمارستانها برای ارائه مقادیر زیادی از مایعات مستقیماً به جریان خون بیماران مبتلا به کم آبی شدید ارائه میشود.
در حالی که آب میتواند به جبران مایعات از دست رفته کم آبی کمک کند، درمان IV میتواند مایعات را سریعتر و به مقدار بیشتر جایگزین کند. درمان IV همچنین گزینه ای برای افزودن ویتامینها، مواد معدنی و الکترولیتهای از دست رفته، و همچنین داروها، برای کمک به بهبود بدن شما ارائه میدهد.
هنگامی که ضروری است، درمانهای IV توسط یک پزشک تجویز میشوند و توسط یک متخصص پزشکی آموزش دیده در وارد کردن IV و نظارت بر پاسخ شما به درمان ارائه میشوند. این گزینه ممکن است برای جمعیتهایی مانند بزرگسالان مسن و افراد مبتلا به بیماری مزمن، که نمیتوانند مایعات از دست رفته را صرفاً از طریق نوشیدن آب جبران کنند، بسیار مفید باشد.
اگر علائم کم آبی دارید، برای دریافت توصیه در مورد بازگرداندن مایعات از دست رفته و سایر درمانها با پزشک خود تماس بگیرید. کم آبی ناشی از یک بیماری حاد یا مزمن ممکن است به درمانهای پزشکی دیگری نیز برای جبران عوارض و ترویج بهبود نیاز داشته باشد.
کم آبی میتواند به عنوان عارضهای از اسهال رخ دهد
1. آیا کم آبی میتواند باعث عوارض جدی شود؟
بله، کم آبی شدید میتواند عوارضی جدی مانند اختلال در عملکرد کلیهها، شوک، تشنج و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.
2. چگونه میتوان کم آبی را درمان کرد؟
درمان کم آبی بستگی به شدت آن دارد. در موارد خفیف، نوشیدن آب و مایعات الکترولیت دار کافی است. در موارد شدید، ممکن است نیاز به سرم تراپی در بیمارستان باشد.
3. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم کم آبی شدید مانند گیجی، تشنج یا عدم توانایی در نوشیدن مایعات را تجربه کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
4. چه عواملی به جز بیماریها میتوانند باعث کم آبی بدن شوند؟
علاوه بر بیماریها، عواملی مانند ورزش شدید، هوای گرم، مصرف برخی داروها و ... نیز میتوانند باعث کم آبی شوند.
5. آیا کم آبی در کودکان و سالمندان خطرات بیشتری دارد؟ چرا؟
بله، به دلیل متابولیسم سریعتر کودکان و کاهش عملکرد برخی از اندامها در سالمندان، آنها بیشتر در معرض خطر کم آبی قرار دارند.
کم آبی زمانی رخ میدهد که بدن شما آب بیشتری از دست بدهد یا استفاده کند تا آنچه مصرف میکنید. بدون سطح مناسب آب، بدن شما نمیتواند به طور طبیعی عمل کند. در حالی که موارد خفیف کم آبی میتوانند با مصرف آب مناسب معکوس شوند، موارد شدید میتوانند بدون درمان پزشکی سلامتی و رفاه شما را تهدید کنند. شما میتوانید با جایگزینی مایعات با نوشیدنیها و غذا از کم آبی جلوگیری کنید. مراقب علائم اولیه مشکل، مانند خشکی دهان، سرگیجه و خستگی باشید تا بتوانید از اثرات شدید بر سیستمهای بدن خود جلوگیری کنید. برخی از شرایط سلامتی میتوانند خطر کم آبی را افزایش دهند، حتی با نوشیدن مقادیر مناسب آب. علائم کم آبی را بشناسید تا بتوانید در صورت بروز مشکل، برای دریافت درمان مناسب با پزشک خود تماس بگیرید.
گردآوری:بخش سلامت
پاسخ ها