گیاه پای شیر، یک گیاه دارویی با خواص درمانی
گیاه پای شیر، با برگهای گرد و کرکدارش، از دیرباز در طب سنتی مورد استفاده قرار میگرفته است. خواص گیاه پای شیر از جمله خواص ضد التهابی، بهبود زخمها و تقویت سیستم ایمنی، آن را به گیاهی ارزشمند تبدیل کرده است. در این مقاله از به بررسی جامع خواص و کاربردهای این گیاه میپردازیم.
از زمانهای بسیار دور، انسانها به دنبال گیاهانی بودهاند که بتوانند به سلامتی آنها کمک کنند. یکی از این گیاهان شگفتانگیز، پای شیر است که در طب سنتی بسیاری از فرهنگها جایگاه ویژهای دارد. برگهای گرد و کرکدار این گیاه که به شکل کف دست جمع شدهاند، از دیرباز به دلیل خواص درمانیشان مورد توجه بودهاند. در این مقاله، به بررسی خواص دارویی گیاه پای شیر، کاربردهای آن در طب سنتی و مطالعات علمی اخیر در این زمینه میپردازیم.
برگهای پای شیر معمولاً گرد و کرکدار هستند
پای شیر، گیاهی چند ساله و زیبا از خانواده گلسرخیان است که در ایران با تنوعی گسترده، حدود ۲۴ گونه مختلف از آن شناسایی شده است. فصل شکوفایی این گیاه معمولاً بهار است و در انگلیسی علاوه بر نام پای شیر، به آن "شنل بانو" نیز میگویند.
منشأ و پراکنش: اگرچه امروزه در بسیاری از مناطق جهان از جمله ایران به خوبی رشد میکند، اما منشأ اصلی آن به کوههای شرق آفریقا بازمیگردد. به مرور زمان و با کمک بادهای موسمی هند و اطلس، بذرهای آن به نقاط مختلف دنیا پراکنده شده است.
• برگها: برگهای پای شیر معمولاً گرد و کرکدار هستند و به شکل کف دست جمع شدهاند. این برگها به خصوص در گونههای خاصی زمخت، بزرگتر و نرمتر هستند. یکی از ویژگیهای جالب این گیاه، توانایی حفظ قطرات آب بر روی برگها پس از بارندگی است که جلوهای زیبا و شبنممانند به آن میبخشد.
• گلها: گلهای پای شیر کوچک و به رنگ زرد روشن هستند و در خوشههایی در انتهای ساقهها قرار دارند. گلدهی این گیاه معمولاً از اوایل تابستان تا اوایل پاییز ادامه مییابد و برخی گونهها حتی ممکن است در سال دو بار گل دهند.
• ساقه و ریشه: ساقه پای شیر معمولاً مستقیم و منشعب است و ارتفاع آن به حدود 35 سانتیمتر میرسد. ریشه این گیاه نیز گسترده و خزنده است که به آن امکان میدهد به خوبی در خاک نفوذ کند و به سرعت تکثیر شود.
پای شیر گیاهی سازگار است و در انواع خاکها به ویژه خاکهای رسی به خوبی رشد میکند. این گیاه هم در آفتاب کامل و هم در سایه نسبی به خوبی رشد میکند، اما مکانهای نیمهسایه را ترجیح میدهد.
• زیباسازی محیط: به دلیل رشد سریع، پوشش گسترده و ظاهر زیبای برگها و گلها، پای شیر به عنوان گیاه پوششی در باغها و فضای سبز بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.
• خواص دارویی: پای شیر در طب سنتی برای درمان برخی بیماریها مانند مشکلات پوستی، التهابات و مشکلات زنانگی مورد استفاده قرار میگیرد.
پای شیر برای درمان برخی بیماریها مورد استفاده قرار میگیرد
به طور سنتی، از پای شیر به عنوان مکمل برای بهبود سلامت تولید مثل و هورمونی زنان استفاده شده است. در تحقیقاتی انجام شده نشان می دهد ، این گیاه سابقهای به عنوان کمککننده برای شرایط زیر دارد:
• کیست
• فیبروم
• ناباروری
• اندومتریوز
• مشکلات قاعدگی و چرخههای قاعدگی نامنظم
• تغییر هورمونهای تولید مثلی و تیروئید
اما این بدان معنا نیست که در مورد چنین مزایایی قطعیت کامل وجود دارد. لازم به ذکر است که مطالعات هنوز در حال انجام است و هنوز شواهد بالینی کافی برای اثبات اثربخشی آن وجود ندارد. در حال حاضر، نباید آن را به عنوان درمان انتخاب اول در نظر گرفت.
علاوه بر این، مطالعات توانستهاند محتوای بالای ترکیبات فنولی پای شیر را تأیید کنند. یک تجزیه و تحلیل فیتوشیمیایی و یک بررسی آزمایشگاهی از این گیاه که در مجله گیاهشناسی آفریقای جنوبی منتشر شده است، نشان داد که عصارههای متانولی قسمتهای هوایی و ریشههای پای شیر حاوی تاننهای گالیک و الاژیک هستند.
این مواد به ویژه دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و قابض هستند و پتانسیل تسکین برخی بیماریها را دارند. تا آنجا که به قاعدگی مربوط میشود، شواهد نشان میدهد که این گیاه میتواند در تسکین دیسمنوره (درد قاعدگی) موثر باشد.
به طور خاص، فرضیه این است که به تنظیم تولید پروستاگلاندینها کمک میکند که افزایش آن با التهاب و درد در دوران قاعدگی همراه است. با این حال، محققان بر نیاز به مطالعات بیشتر آزمایشگاهی و انسانی برای تأیید این خواص تأکید میکنند.
با این حال، ادبیات رایج حاکی از آن است که خواص قابض این گیاه در کنترل خونریزی قاعدگی شدید (منوراژی) مفید است. یک گزارش در مجله انجمن کایروپراکتیک کانادا این گیاه را در لیست مکملهای مفید علیه این بیماری قرار داده است.
با وجود این، هیچ مطالعه مشخصی برای ارزیابی این کاربرد انجام نشده است. برای تعیین اثربخشی آن هنگام استفاده برای این منظور، به شواهد علمی بیشتری نیاز است.
کاربردهای دیگر پای شیر: شواهد کافی وجود ندارد
با توجه به محتوای فراوان فلاونوئید و تانن، پای شیر با فواید سلامتی دیگری نیز مرتبط است. با این حال، در حال حاضر شواهد علمی کافی وجود ندارد. این موارد شامل موارد زیر است:
• اسهال
• دیابت
• بهبود زخم
• فشار خون بالا
• اختلالات معده
• اسپاسم عضلانی
• مشکلات پوستی مانند زخم، اگزما و بثورات
رایجترین روش مصرف پای شیر به صورت دمکرده است
مکملهای پای شیر احتمالا برای اکثر بزرگسالان سالم بی خطر هستند. البته رعایت توصیههای دوز تولیدکننده ضروری است. مصرف بیش از حد توصیه شده ممکن است منجر به آسیب کبدی شود. علاوه بر این، به دلیل کمبود شواهد، استفاده از آن در موارد زیر توصیه نمیشود:
• کودکان خردسال
• بارداری و شیردهی
• بیماران مبتلا به بیماریهای کلیوی یا کبدی
پروفایل ایمنی پای شیر روی پوست مشخص نیست. در هنگام استفاده موضعی احتیاط لازم است.
این گیاه ممکن است در صورت مصرف همزمان با برخی داروها منجر به تداخل شود. محتوای بالای تانن آن ممکن است اثر بخشی داروهای مصرف شده خوراکی را کاهش دهد.
در صورت درمان پزشکی، قبل از مصرف مکملها باید با متخصص مشورت کنید. توصیه نمیشود که آن را همراه با داروهای دیابت و فشار خون مصرف کنید.
در فروشگاههای مواد غذایی سالم میتوان مکملهای پای شیر را در مدل های مختلف مانند چای کیسهای، قرص و تنتور برای استفاده خارجی خریداری کرد. هر کدام توصیههای خاص خود را دارد که توسط سازنده تعیین میشود.
یکی از رایجترین روشهای استفاده از طریق دمکردن است. برای این کار، یک کیسه چای یا ۱ قاشق غذاخوری (۱۵ گرم) از گیاه خشک استفاده میشود. فقط کافی است گیاه را به آب داغ اضافه کنید و اجازه دهید ۱۰ دقیقه بماند. سپس آن را صاف کرده و مصرف کنید.
در مورد قاعدگی، پیشنهاد میشود استفاده از آن را دو روز قبل از شروع خونریزی شروع کنید.
خواص قابض گیاه پای شیر در کنترل خونریزی قاعدگی شدید مفید است
1. آیا پای شیر برای همه افراد مناسب است؟
مصرف پای شیر برای همه افراد توصیه نمیشود. افرادی که به گیاهان خانواده رزاسه حساسیت دارند، زنان باردار و شیرده، کودکان و افرادی که دارای بیماریهای خاص مانند مشکلات کبدی یا کلیوی هستند، باید قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.
2. آیا پای شیر میتواند جایگزین داروهای شیمیایی شود؟
خیر، پای شیر یک مکمل گیاهی است و نمیتواند به عنوان جایگزین داروهای شیمیایی تجویز شده توسط پزشک استفاده شود. همیشه باید با پزشک خود در مورد تعاملات دارویی احتمالی مشورت کنید.
3. آیا پای شیر برای درمان همه انواع مشکلات قاعدگی موثر است؟
تحقیقات نشان میدهد که پای شیر ممکن است به تسکین برخی از علائم قاعدگی مانند درد و خونریزی شدید کمک کند، اما برای همه افراد و همه انواع مشکلات قاعدگی موثر نیست.
4. آیا پای شیر عوارض جانبی دارد؟
مصرف بیش از حد پای شیر ممکن است عوارضی مانند مشکلات گوارشی، سردرد و حساسیتهای پوستی ایجاد کند.
5. بهترین روش مصرف پای شیر چیست؟
رایجترین روش مصرف پای شیر به صورت دمکرده است. همچنین میتوانید از مکملهای پای شیر مانند کپسول یا قرص استفاده کنید. اما قبل از مصرف هر نوع محصولی، دستورالعملهای روی بستهبندی را به دقت مطالعه کنید.
6. چه زمانی از روز باید پای شیر مصرف کرد؟
زمان مناسب برای مصرف پای شیر بستگی به هدفی دارد که شما دنبال میکنید. برای مثال، برای تسکین درد قاعدگی، میتوانید مصرف آن را چند روز قبل از شروع پریود شروع کنید.
7. آیا میتوان پای شیر را به صورت طولانی مدت مصرف کرد؟
مصرف طولانی مدت هر گیاهی بدون مشورت با پزشک توصیه نمیشود. بهتر است قبل از مصرف طولانی مدت پای شیر با پزشک خود مشورت کنید.
پای شیر گیاهی با قدمتی طولانی در طب سنتی بوده و به دلیل خواص بالقوه آن در درمان برخی بیماریها مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، تحقیقات علمی جامعی در مورد اثربخشی و ایمنی این گیاه هنوز هم مورد نیاز است. قبل از استفاده از هرگونه گیاه دارویی، به خصوص در دوران بارداری، شیردهی یا در صورت داشتن بیماری زمینهای، حتما با پزشک خود مشورت کنید. یادتان باشد، گیاهان دارویی مکمل درمانهای پزشکی هستند و نباید جایگزین آنها شوند.
گردآوری:بخش سلامت
پاسخ ها