پدیکولوزیس (Pediculosis) یا آلودگی به شپش، یک مشکل شایع بهداشتی است که سالانه میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان مبتلا می‌کند. این بیماری به ویژه در کودکان ۳ تا ۱۱ ساله بیشتر دیده می‌شود. برای درمان موثر شپش، درک چرخه زندگی شپش، استفاده از داروهای مناسب، و به‌کارگیری روشهای غیردارویی برای پیشگیری از عفونت مجدد بسیار مهم است. در این مقاله به معرفی و بررسی بهترین داروی ضد شپش سر خانگی می‌پردازم. با من همراه باشید.
شپش چیست؟
شپش‌ها حشراتی انگلی هستند که از خون انسان تغذیه می‌کنند. چرخه زندگی شپش شامل سه مرحله است:
- تخم (نیت - Nit): تخم‌ها در پایه ساقه موها قرار می‌گیرند و طی ۷ تا ۱۰ روز به نوزاد شپش (نیمف - Nymph) تبدیل می‌شوند.
- نیمف (Nymph): این مرحله ۱۰ روز طول می‌کشد تا شپش بالغ شود.
- شپش بالغ (Adult Louse): شپش بالغ حدود ۳۰ روز روی پوست سر انسان زندگی می‌کند و در این مدت می‌تواند تخم‌گذاری کند.
درمان موثر باید تمامی مراحل چرخه زندگی شپش را هدف قرار دهد تا از تخم‌ریزی مجدد و تداوم عفونت جلوگیری شود.
بهترین داروی ضد شپش
درمان اصلی شپش سر شامل داروهای موضعی (شامپوها و لوسیون) و در برخی موارد داروهای خوراکی است. بهترین و پرکاربردترین داروها عبارتند از:
دایمتیکون دایلیس (Dimethicone)
- مکانیسم اثر: محلول دایمتیکون که در ایران با نام تجاری لوسیون دای لیس به فروش می‌رسد یک ماده سیلیکونی است که با ایجاد یک لایه پوششی روی شپش، آن را خفه کرده و از بین می‌برد.
- اثربخشی: برخلاف سایر داروها، دایمتیکون یک ماده غیرحشره‌کش است و خطر مقاومت دارویی در برابر آن کمتر است. از طرف دیگر به دلیل غیر سمی بودن عوارض جانبی خاصی برای فرد ایجاد نمی‌کند.
- نحوه مصرف: لوسیون دای لیس را به طور کامل روی موی خشک و پوست سر بمالید و اطمینان حاصل کنید که تمام نواحی را پوشش داده‌اید. اجازه دهید ۸ ساعت یا تمام شب روی سر بماند. سپس با شامپوی معمولی بشویید و با شانه ضد شپش، شپش‌ها و تخم‌های مرده را خارج کنید. همین مراحل را پس از ۷ تا ۱۰ روز تکرار کنید.
پرمترین ۱٪ (Permethrin 1%)
- مکانیسم اثر: پرمترین یک حشره‌کش از گروه پایرتروئیدها (Pyrethroid) است که سیستم عصبی شپش را فلج کرده و باعث مرگ آن می‌شود.
- اثربخشی: مطالعات نشان داده‌اند که پرمترین یک درمان ایمن و موثر برای شپش سر است، اما مقاومت به این دارو در برخی مناطق گزارش شده است.
- نحوه استفاده: این دارو به صورت شامپو یا لوسیون روی موها استفاده می‌شود و پس از ۱۰ دقیقه باید شسته شود. ۷ الی ۱۰ روز بعد لازم است همین مراحل تکرار شوند.
ایورمکتین (Ivermectin)
- مکانیسم اثر: ایورمکتین یک داروی ضد انگل است که به‌صورت خوراکی یا موضعی استفاده می‌شود و با اثر بر سیستم عصبی شپش، آن را از بین می‌برد.
- نحوه استفاده: لوسیون ۰.۵٪: تنها یک بار استفاده روی مو کافی است. قرص خوراکی: در موارد مقاومت دارویی یا شکست درمان هم زمان با روشهای موضعی تجویز می‌شود.
- موارد منع مصرف: این دارو برای کودکان با وزن کمتر از ۱۵ کیلوگرم توصیه نمی‌شود.
مالاتیون ۰.۵٪ (Malathion 0.5%)
- مکانیسم اثر: مالاتیون یک ارگانوفسفات است که شپش بالغ و برخی از تخم‌های آن را از بین می‌برد.
- نحوه استفاده: باید روی موهای خشک مالیده شود و ۸ تا ۱۲ ساعت باقی بماند، سپس شسته شود.
- نکته ایمنی: این ماده قابل اشتعال است، بنابراین هنگام استفاده نباید در معرض آتش، سیگار یا منابع گرمایی قرار گیرد.
اسپینوساد ۰.۹٪ (Spinosad 0.9%)
- مکانیسم اثر: اسپینوساد یک ماده طبیعی است که از تخمیر باکتریایی به دست می‌آید و با تأثیر بر سیستم عصبی شپش، آن را از بین می‌برد.
- نحوه استفاده: به مدت ۱۰ دقیقه روی موها قرار گرفته و سپس شسته می‌شود.
- مزیت: دارای خاصیت تخم‌کشی (Ovicidal) است، بنابراین نیاز به شانه‌زدن تخم‌ها کمتر می‌شود.
درمان شپش بدون دارو: روشهای خانگی مؤثر
روشهای غیردارویی درمان شپش عبارتند از:
- شانه زدن مرطوب (Wet Combing) : موها را مرطوب کرده و از یک شانه دندانه ریز برای جدا کردن شپش و تخم‌های آن استفاده کنید. این روش باید چندین بار در هفته تکرار شود.
- کنترل محیطی (Environmental Control) : شپش‌ها خارج از بدن انسان بیش از ۲۴ ساعت زنده نمی‌مانند، اما برای جلوگیری از عفونت مجدد باید اقدامات زیر انجام شود: شست‌وشوی لباس‌ها، ملافه‌ها و وسایل شخصی با آب داغ (حداقل ۵۵ درجه سانتی‌گراد). خشک کردن لباس‌ها با حرارت بالا یا نگهداری وسایل غیر قابل شست‌وشو در کیسه پلاستیکی دربسته به مدت ۲ هفته.
- پیشگیری از تماس سر با سر : شپش از طریق تماس مستقیم سر به سر منتقل می‌شود، بنابراین کاهش تماس‌های مستقیم در محیط‌های گروهی مانند مدارس می‌تواند خطر انتقال را کاهش دهد.
مقاومت دارویی و شکست درمان
مقاومت به پرمترین و سایر پایروتروئیدها در برخی مناطق مشاهده شده و ممکن است باعث عدم موفقیت درمان شود. در صورت عدم پاسخ به درمان، داروهای جایگزین مانند ایورمکتین یا اسپینوساد توصیه می‌شود. رعایت روش صحیح مصرف داروها و تکرار درمان در زمان مناسب برای حذف کامل شپش ضروری است.
بهترین داروی ضد شپش، لوسیون دای لیس است؛ به این دلیل که در کنار اثربخشی فوق العاده ، عارضه جانبی خاصی نداشته و مقاومت دارویی نسبت به آن ایجاد نمی‌شود.
جمع بندی
پرمترین ۱٪ همچنان درمان خط اول شپش سر است، اما مواردی از مقاومت دارویی گزارش شده است. به همین دلیل توصیه من به شما ، استفاده از لوسیون دای لیس است که در کنار اثربخشی فوق العاده ، احتمال ایجاد مقاومت دارویی به آن نیز وجود ندارد. استفاده از روشهای غیردارویی مانند شانه‌زدن مرطوب و اقدامات کنترلی محیطی در کنار درمان دارویی باعث افزایش اثربخشی و کاهش خطر آلودگی مجدد می‌شود.
فیروز آسایش
۲ ماه پیش
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها