در روز درختکاری چه درختی بکاریم؟

امروز روز درختکاری است. رادیو و تلویزیون و شبکه‌های مجازی از فوائد درخت و درختکاری می‌گویند و خبرهای زیادی هم از کاشت نهال از گوشه و کنار این سرزمین به گوش می‌رسد. درخت کاشتن کار مهمی است اما اینکه چه درختی را کجا بکاریم و چگونه از آن مراقبت کنیم قطعا موضوع مهمتری است. اینکه در روز درختکاری درختی بکاریم که بومی منطقه خودمان باشد، زود به ثمر بنشیند و البته در این بی آبی و خشکسالی آب زیادی هم احتیاج نداشته باشد. در این مطلب با «مظفر افشار، پدر بلوط ایران» که بیش از ۳۰ سال است در حوزه حمایت و احیای محیط زیست، جنگل‌ها و البته حفاظت و احیای درختان بلوط فعالیت داشته‌ و تا امروز بیش از 4000 درخت بلوط کاشته صحبت کرده‌ایم.

درختان زود بازده را بشناسید

بیشتر مردم دلشان می‌خواهد خیلی زود ثمره کارشان را ببینند. برای همین سراغ نهال‌هایی می‌روند که سال بعد پر از برگ و شکوفه وشاید میوه باشد. درختانی مثل عرعر، توت، کاج، سرو و زیتون تلخ. درختانی که شاید کاشت خیلی از آنها خیلی هم مفید نباشد. پدر بلوط ایران در این باره به نی نی سایت می‌گوید:« زود بازده بودن درخت‌ها مهم است اما نکته‌ای که بیشتر اهمیت دارد این است که این درخت چه فایده‌ای برای منطقه ما دارد. درختان عرعر، سرو و کاج و زیتون تلخ زود بازده هستند اما در کنار آن به آب و مراقبت هم نیاز دارند. ما باید با توجه به خصوصیات آب وهوایی منطقه ای که در آن زندگی می‌کنیم نهال بکاریم. جهان امروز به سمت کاشت درخت‌های برگ پهن رفته است. هرچه برگ درخت پهن تر باشد اکسیژن بیشتری بیرون می‌دهد و به تصفیه هوا کمک می‌کند. بلوط درخت برگ پهنی است که در کل زاگرس که استانهای زیادی را در بر می‌گیرد کاشته می‌شود. بلوط دو هزار سال عمرش است. درخت بلوط کند رشد است اما آب و مراقبت کمی نیاز دارد. سال اول هر دوازده روز یک بار، سال دوم هر هفده هجده روز یک بار و سال سوم در تابستان فقط چهار بار آب می‌خواهد. ما برای حفظ محیط زیست منطقه فقط نباید به زود بازده بودن درختها فکر کنیم. درست است خیلی ها دوست دارند درختشان زود به بار بنشیند اما کنار کاشت این درختها کاشت درختان مقاوم را نباید فراموش کنند. چنار و توت هم برگ پهن هستند اما هم آب بیشتری می‌خواهند و هم اینکه درختان مقاومی نیستند و در برابر آفت و طوفان و باد شدید کم می‌آورند.» افشار با اشاره به درخت بلوط 42 ساله در پارک لاله تهران می‌گوید:« بلوط فقط مختص منطقه زاگرس نیست. درخت بلوطی که در ضلع شمالی پارک لاله تهران قرار دارد حدود 42 سال عمر کرده و چند صد سال دیگر هم عمر می‌کند. بلوط‌ها نه آب آن چنانی می‌خواهند نه کود و نه سم و...پیشنهاد من این است که در روز درختکاری در کنار درخت‌های زیبایی مثل کاج و سرو و اقاقیا بلوط هم بکارند و بعد از چند سال فوایدش را ببینند.»
 

چه درختی را کجا بکاریم؟

پدر بلوط ایران معتقد است برای کاشت درخت در روز درختکاری و هر روز دیگر باید از گونه‌های بومی همان منطقه استفاده کنید. یعنی اگر شما در استان سیستان و بلوچستان زندگی می کنید بهتر است سراغ نهال درخت گز بروید تا اینکه به فکر کاشت کاج و سرو و توت باشید. افشار در این باره به نی نی سایت می‌گوید:« بعضی از درخت‌ها در بیشتر مناطق ایران پیدا می‌شوند اما در روز درختکاری بهتر است نهالی بکاریم که بومی منطقه محل زندگی ماست. مثلا در لرستان بلوط از هر درختی سازگارتر است. در کنار این درختان هم می‌توان از نوع زود بازده استفاده کرد. این نکته مهم را هم نباید فراموش کرد که بارندگی در کشور ما خیلی کمتر از قبل شده و بیشتر شهرهای ما با مشکل بی آبی روبرو هستند. مثلا در تهران می‌توان به جای کاشت همیشگی سرو و چنار؛ نهال مرکبات کاشت. مرکبات هر چهار فصل سبز و زیبا هستند. درختان میوه دیگر مثل گذشته در باغچه‌های خانه‌ها به ثمر نمی‌نشینند. گلابی و زرد آلو و گیلاس درختان مقاومی نیستند و به دلیل تغییرات آب وهوا و آلودگی هوا دچار مریضی می‌شوند. اما درخت زیتون و مرکبات هم مقاوم هستند و میوه هم می‌دهند. زیتون درخت بسیار مقاومی است و توصیه می‌شود کاشت آن را امتحان کنید. زیتون را حتی در کوچه و سر خیابان هم می توانید بکارید.»
 

برای کاشت درخت در خانه از شهرداری کمک بگیرید

شهرداری شهرهای مختلف ایران و البته 22 منطقه تهران برای روز درختکاری برنامه‌های خاصی دارند. می‌توانید برای راهنمایی و حتی گرفتن نهال رایگان به مراکزی که شهرداری ها در سطح شهر دارند بروید و نهال بومی آن منطقه را بگیرید و با کارشناسانی که آنجا حضور دارند مشورت کنید. مراکز تحقیقات، آموزش و مشاوره اداره فضای سبز شهرداری تهران هم برنامه‌های خاصی برای روز درختکاری دارد. این مراکز با تهیه لیستی از درختانی که در هر منطقه امکان رشد بهتری دارد کار کسانی را که می‌خواهند در روز درختکاری نهال بکارند راحت کرده است.

آیا می‌دانید درختان آلودگی را کم می‌کنند؟

همه می‌دانند که درختان هوا را تمیز می‌کنند، اما آیا می‌دانید که درختان با جذب آلودگی‌های ناشی از گازهای نیتروژن، آمونیاک، دی اکسید گوگرد و اوزون و به دام انداختن آنها روی برگهایشان نقش بسزایی در کاهش آلودگی‌ها دارند. هر ساله ۱۰۰ درخت بالغ 1.2 تن دی اکسید کربن را از هوا می‌گیرند. درختان اکسیژن تولید می‌کنند. یک هکتار از درختان بالغ قادر به تامین اکسیژن مورد نیاز برای 18 نفر در طول یک سال است.

عکس‌ها: سجاد درویشی- میزان