پایِ عوامل ژنتیکی در بروز وسواس فکری باز شد

مهرداد ثابت روانشناس در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده  گروه اجتماعی اخبار ، درباره علت و شکل گیری وسواس فکری در برخی از افراد، اظهار کرد: وسواس فکری شامل افکار، امیال یا تصورات ذهنی مکرر و مداوم است که به صورت مزاحم و ناخواسته تجربه می شوند که از آن جمله می‌توان به افکار مربوط به آلودگی و تردید‌های مکرر اشاره کرد.

وی درباره افکار مربوط به آلودگی، اظهار کرد: فرد مبتلا به وسواسیت فکری به طور مداوم بر این تصور است که وسایل و چیز‌ها آلوده هستند و با لمس آن‌ها این آلودگی به او نیز منتقل می‌کند و یا فردی که با تردید‌های مکرر از خود می‌پرسد در را باز گذاشته ام؟!

این روانشناس با اشاره به اینکه برخی از افراد هم هستند که به نظم و ترتیب و تقارن وسواسیت دارند، تصریح کرد: به طوری که لباس‌ها و وسایلشان باید همیشه به شیوه خاص و مرتب چیده شود.

ثابت گفت: وسواسیت فکری، یک اختلال عصبی – رشدی است که در اثر ترکیب عوامل ژنتیکی و نا به هنجاری در ساختار و عملکرد مغز به وجود می‌آید.

وی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه وسواسیت فکری در فرد به دیگر افراد خانواده اش هم منتقل می‌شود؟، بیان کرد: به طور کلی، پژوهش‌ها نشان داده اند که خویشاوندان درجه یک فرد مبتلا به وسواس فکری، بیشتر در خطر ابتلا قرار دارند تا جایی که ۱۰ تا ۲۰ درصد کودکان و نوجوانان مبتلا حداقل یک والد مبتلا به وسواسیت فکری دارند.

این روانشناس تصریح کرد: تحقیقات انجام شده بر روی دوقلو‌ها نشان داده است که ۴۵ تا ۵۸ درصد عوامل ژنتیکی در ایجاد این اختلال موثر هستند. این در حالی است که تجربه‌های محیطی مثل سبک فرزندپروری یا جایگاه اجتماعی تاثیر بسیار اندکی در به وجود آمدن وسواسیت فکری دارند.

ثابت با اشاره به ارائه راهکار‌هایی به منظور درمان وسواسیت فکری، تاکید کرد: درمان‌های شناختی – رفتاری که به صورت یک بسته درمانی متشکل از سه مولفه اساسی گردآوری اطلاعات، مواجهه و پیشگیری از پاسخ و تعمیم است، بهترین روش درمانی برای وسواسیت فکری افراد, محسوب شده که در برخی از موارد، داروی سرترالین به تنهایی یا همراه با درمان‌های شناختی رفتاری هم توصیه می‌شود.

وی در رابطه با نحوه برخورد با فرد مبتلا به وسواس فکری، گفت: معمولا روانشناسان بالینی، پس از گردآوری اطلاعات در مدت مصاحبه، سلسله مراتبی از محرک‌های ترسناکی ارائه می‌کنند. به طور مثال؛ سلسله مراتب محرک ترسناک در کودکی که وسواس آلودگی به وسایل و چیز‌های کثیف دارد، می‌تواند از نشستن در صندلی درمانگر که اضطراب خفیف ایجاد می‌کند، شروع شود و به رفتاری چون لمس سرویس بهداشتی عمومی که اضطراب شدیدی را در او به وجود می‌آورد، ختم شود.

این روانشناس ادامه داد: درمانگر ممکن است در طول مواجهه از تکنیک‌های آرمیدگی برای کاهش اضطراب کودک کمک بگیرد تا جایی که به کودک اجازه نمی‌دهد دست خود را بشوید که در ابتدای مواجهه، میزان ناراحتی به سرعت افزایش پیدا می‌کند امّا با گذشت زمان، ناراحتی کودک بتدریج کاهش می‌یابد و قابل کنترل‌تر می‌شود.