روزی که شاه عباس از خجالت عثمانی ها درآمد

به گزارش گروه وبگردی اخبار ، شکست چالدران، ضربه مهلکی به اعتبار صفویه وارد کرد. ایرانیان با وجود فداکاری و ازخودگذشتگی بسیار، نتوانستند با شمشیر و نیزه از پسِ توپ و تفنگ برآیند و به‌این‌ترتیب، آذربایجان و بخش‌های وسیعی از غرب ایران به تصرف عثمانی‌ها درآمد. پادشاهان بعدی نیز، نتوانستند توانایی لازم را برای غلبه بر دشمن اشغالگر به‌دست آورند. شاه تهماسب یکم، با انعقاد پیمان صلح آماسیه با سلیمان قانونی، عملاً قدرت عثمانی‌ها را در شرق پذیرفت و به یک مصالحه چند ده‌ساله تن در داد. اما عثمانی‌ها در دوره سلطان محمد خدابنده، به مرز‌های ایران تاختند و دوباره دست به غارت و اشغالگری زدند. هنگامی که شاه‌عباس یکم به تخت نشست، غرب ایران عملاً در اختیار عثمانی‌ها بود و هر دم احتمال می‌رفت که آن‌ها به سوی قزوین، پایتخت آن روز ایران، حرکت کنند.

شاه‌عباس‌یکم، تن به مصالحه‌ای ظاهراً ننگین با عثمانی‌ها داد؛ او تصاحب استان‌های غربی ایران توسط سلطان عثمانی را به رسمیت شناخت و در عوض، فرصتی برای سرکوب ازبکان در شرق به دست آورد. در همین زمان، شاه عباس به سازمان‌دهی دوباره ارتش ایران پرداخت و توانست قشون ایران را به توپ و تفنگ مجهز کند. با فرا رسیدن سال ۹۸۱ هـ. ش، شاه صفوی خود را آن‌قدر مقتدر می‌دید تا پنجه در پنجه بزرگ‌ترین قدرت نظامی جهان آن روز بیندازد. عثمانی‌ها که اصلاً انتظار حمله ایرانیان را نداشتند، ناگهان با هجوم سراسری سپاه ایران که به غیر از سربازان عادی، از وجود ۶۰۰ عراده توپ و ۶۰ هزار تفنگچی خبره بهره می‌برد، روبه‌رو شدند. نقاط اشغالی یکی بعد از دیگری آزاد شد و به دامان ایران بازگشت. سرعت و تهور سربازان ایران، عثمانی‌ها را به عقب‌نشینی سریع واداشت. آن‌ها زمانی که ارتش ایران فاقد سلاح آتشین بود، از تیغ آبدار ایرانی حذر داشتند؛ حالا با چنین قدرتی که در اختیار سپاه ایران قرار داشت، وضع‌شان معلوم بود! دو سپاه در یک نبرد سرنوشت‌ساز، در کرانه‌های غربی دریاچه ارومیه، روبه‌روی هم صف‌آرایی کردند.

در این نبرد سخت و سنگین، سپاه ۱۰۰ هزار نفری عثمانی به فرماندهی «جقال اوغلی»، توسط ایرانیان درهم کوبیده شد و باقی‌مانده قشون مهاجم به آناتولی گریختند و بسیاری از آن‌ها، در مسیر بازگشت، به دلیل جراحت یا گرسنگی، جان باختند. به این ترتیب، شکستی که سپاه ایران در سال ۸۹۳ هـ. ش در چالدران متحمل شده بود، پس از ۸۸ سال، به طور کامل جبران شد و ایران علاوه بر سرزمین‌های از دست رفته، اختیار بخش‌های معتنابهی از خاک عثمانی را هم به دست آورد.

منبع: خراسان