سال‌ها گذشت، خشکسالی‌های پی در پی ذره ذره جان از کارون می‌ربود و آن را به مرگ غریبانه نزدیک می‌کرد، آب خود را از کارون خروشان دریغ می‌کرد و حاضر نبود سیرابش کند، روز به روز به مرگ نزدیک‌تر می‌شد، دیگر صدای پرندگان مهاجر و سوت کشتی‌ها به گوش نمی‌رسید، احداث جاده‌ها عرصه را بر این رودخانه تنگ و تنگ‌تر می‌کرد و گریبانش را می‌فشرد، اما فریادش را کسی نمی‌شنید.
پس از سال ها رحمت الهی شامل حال زمینی‌ها شد و بارش باران‌های سیل آسا در بالادست و افزایش خروجی از سد‌های استان خوزستان جان دوباره به رودخانه کارون همیشه خروشان بخشید، اما این میان گل و لای را نیز در حلقومش روانه کرد، بطوریکه جزایر رسوبی با حجم‌های بسیار زیاد بر تن خسته این رودخانه نشستند و جان خشکاندند.
این جزایر سوغات سیلاب سال ۹۸ نبود، بلکه قدمتی طولانی دارند و سیل پارسال آن را تشدید کرد. جزایر که خودنمایی کردند قایق‌های گردشگری گوشه عزلت انتخاب کردند و ماهی گیر‌ها خانه نشین، چراکه گل و لای این جزایر اجازه نمی‌دهند قایق‌ها به راحتی حرکت کنند، در یک کلام باید گفت زندگی از کارون و کارون نشینان بتدریج دریغ شد.
پس از وخیم شدن حال کارون، تصمیم گرفتند جزایر را بردارند و رودخانه را لایروبی کنند، اما این پروژه به کندی پیش می‌رود. برای پیگیری این موضوع با مسئولان مربوطه گفتگو کردیم تا از جزئیات این عملیات و مراحل آن با خبر شویم.
سیامک عباس پور مدیر دفتر لایروبی و ماشین آلات سازمان آب و برق خوزستان به خبرنگار ما گفت: عملیات لایروبی رودخانه‌ها با هدف‌های مختلفی از جمله کنترل سیلاب انجام می‌شود و در همه دنیا کمترین تاثیرپذیری را دارد. به همین دلیل لایروبی رودخانه کمتر انجام می‌شود تا بتوان در زمان سیلاب آب ورودی را کنترل کرد.
او افزود: لایروبی رودخانه کارون در مقطع شهر اهواز تاثیر زیادی ندارد و اگر بخواهیم هزینه به فایده را محاسبه کنیم، فایده زیادی ندارد، به این صورت که حدود یک هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان باید هزینه صرف کرد و هر ۵ سال یکبار این گل و لای در منطقه مذکور انباشت می‌شود که باید عملیات لایروبی مجدد تکرار شود و تاثیری که بر کنترل سیلاب دارد این است که تنها حدود ۳۰ سانت سطح آب با دبی ۴ هزار و ۵۰۰ مترمکعب بر ثانیه کاهش می‌دهد.
عباس پور با بیان اینکه در همه دنیا عملیات لایروبی رودخانه‌ها به منظور تسهیل و بهبود حمل و نقل آبی، حفظ منظر شهری و توزیع مناسب جریان آب در رودخانه انجام می‌شود، اظهار داشت: شیب رودخانه کارون در مقطع اهواز کاهش می‌یابد و در نتیجه سرعت آب کم می‌شود و این در حالی است که عرض رودخانه افزایش پیدا می‌کند و سرعت در مقطع این کلانشهر پایین‌تر از سایر مقاطع است و وقتی سرعت کم شود، سرعت رسوب گذاری در رودخانه افزایش خواهد یافت و همواره شاهد وجود جزایر رسوبی در این رودخانه خواهیم بود.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه قدمت جزایر رسوبی موجود در رودخانه کارون بیش از ۶۰ سال است، بیان کرد: وقوع خشکسالی طی سال‌های اخیر سبب تشدید رسوب گذاری شده است و لایروبی را نه تنها برای کنترل سیلاب، بلکه بخاطر اهمیتی که حفظ منظر شهری دارد انجام می‌دهیم، چراکه وجود این جزایر که مکان مناسبی برای رشد نی‌ها و ایجاد نیزار‌ها هستند، چهره نامناسبی به شهر می‌دهند و از طرفی الگوی جریان توزیع آب در رودخانه را تغییر می‌دهند.
مدیر دفتر لایروبی و ماشین آلات سازمان آب و برق خوزستان در تشریح تغییر الگوی جریان توزیع آب در رودخانه کارون گفت: زمانی که در نقطه ای رسوب گذاری رخ می‌دهد و آب بجای حرکت یکنواخت در سطح رودخانه، ناگهان از سمت راست به سمت چپ منتقل می‌شود باعث آسیب رسیدن به بخشی از رودخانه که در آن تاسیسات آبیاری، ایستگاه‌های پمپاژ آب، ایستگاه پمپاژ فضای سبز وجود دارد، می شود.
او ادامه داد: اقداماتی که هم اکنون در رودخانه کارون اهواز با هدف حفظ منظر شهری، بهبود حمل و نقل آبی و همچنین تسهیل تردد قایق‌های گردشگری و تفریحی در حال انجام است بر افزایش آب گذاری در این رودخانه بی تاثیر نیست و تا حدودی می‌تواند سیلاب را کنترل و از سرزیر آب جلوگیری کند.
عباس پور ادامه داد: رودخانه کارون مقطع کلانشهر اهواز از ابتدای منطقه زرگان تا ابتدای شهر کوت عبدالله در شهرستان کارون حدود ۳۰ کیلومتر مسافت دارد و رسوبات با حجم حدود ۱۴ میلیون مترمکعب انباشت شده که اعتبار مورد نیاز برای برداشتن جزایر رسوبی حدود یک هزار میلیارد تومان براساس نرخ سال ۹۸ برآورد شده است.
او با بیان اینکه هزینه‌ها براساس قیمت‌ها در سال ۹۹ تاکنون برآورد نشده، افزود: می‌توان گفت براساس ضرایب افزایش دلار و قیمت‌ها، به اعتباری حدود یک هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان نیاز است تا بتوان همه جزایر رسوبی موجود در رودخانه کارون و مقطع اهواز را رفع کرد، این در حالیست که هم اکنون ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار در دسترس است که نسبت به اعتبار موردنیاز بسیار کم بوده و همین امر سبب کندی عملیات برداشتن جزایر و لایروبی می‌شود.
مدیر دفتر لایروبی و ماشین آلات سازمان آب و برق خوزستان نسبت به میزان اختصاص اعتبارات به میزان بسیار کم به طرح‌های عمرانی رودخانه کارون گلایه و بیان کرد: لایروبی کارون و برداشتن جزایر آن نیازمند عزم ملی و اختصاص اعتبارات کلان و موردنیاز است تا هرچه زودتر بتوان چهره کارون همیشه خروشان را همچون سال‌های گذشته آراست و زندگی را دوباره به او بخشید.
در ادامه با سید ابراهیم حسینی مدیر دفتر حفاظت و مهندسی رودخانه‌ها و سواحل سازمان آب و برق خوزستان تماس گرفتیم، اما پاسخگو نبود و جز صدای بوق، سخنی نشنیدیم.
همه رودخانه کارون را از قدیم الایام می‌شناسند، از سایر شهر‌ها و کشور‌ها برای مشاهده آن به اهواز سفر می‌کنند، اما این روز‌ها کسی به دیدنش نمی‌آید، چون زیبایی گذشته را ندارد و دلتنگ مردم و مسافران شده، جانی برای خروش و طغیان ندارد، دلش برای روز‌هایی که صدای همهمه گردشگران و آواز پرندگان را می‌شنید تنگ شده و خواهان توجه است.
کارون نه تنها نقش مهمی در رونق کشاورزی و دامپروری در استان ایفا می‌کند، بلکه سبب رونق صنعت گردشگری و تفریحات آبی در استان خوزستان نیز می‌شود، اما تداوم این فعالیت‌ها در گروی توجه مسئولان و تامین اعتبارات لازم برای نجات این رودخانه است، پس بجای کاهش و حذف اعتبارات حفظ منابع آبی و رودخانه کارون، به فکر احیای آنها باشید تا کارون برای همیشه زنده و خروشان بماند.
گزارش از ملیحه گریزی نسب
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها