مدیریت موفق بیمارستانی مستلزم چیست؟

دکتر پوریا عادلی در گفتگو اختصاصی با خبرنگار گروه استان‌های اخبار از اصفهان درباره مدیریت بیمارستانی گفت: ریشه کلمه hospital را باید در واژه یونانی hospitium جستجو کرد، که به مکان‌هایی برای استراحت زائران اماکن مقدس مسیحیان در خاورمیانه اطلاق می‌شده که توسط کشیشان تاسیس و اداره می‌شده وبه تدریج در کنار این خدمات برای توسعه و تبلیغ دین و نهاد مذهب مسیحیت به مراقبت از بیماران فقیر نیز می‌پرداختند.

او افزود:قدیمی‌ترین بیمارستان به شکل برداشت امروزی ما از بیمارستان در شهر پاریس توسط اسقف سن لاندری با نام Dieu hospital تاسیس شد که همچنان هم به همین نام به فعالیت خود ادامه می‌دهد. این بیمارستان که در حال حاضر متعلق به دانشگاه دکارت پاریس است، در طی عمر خود شاهد حضور پزشکان برجسته‌ای همچون ژوزف رکارمید جراح برجسته و اولین کسی که واژه متاستاز را در سرطان تعریف نمود، آنری آلبر آرتمن مبدع روش جراحی کولکتومی هارتمن و پل ژرژ دیالافوا اولین توصیف کننده ضایعه خونریزی دهنده دیالافوا بوده است.

عادلی ادامه داد:تاسیس اولین بیمارستان در قاره آمریکا مربوط به اولین ساکنان اسپانیایی قاره جدید بوده که در مکزیکوسیتی به نام jesus Nazare ساخته شده و همچنان هم به فعالیت خود ادامه می‌دهد، به طور کلی بیمارستان‌های اولیه مکان‌های مورد علاقه‌ای برای طبقه مرفه و متوسط آمریکایی نبوده و تنها افراد طبقه فقیر به آن مراجعه می‌کردند و افراد ثروتمندتر ترجیح می‌دادند در منزل خود و به صورت خصوصی مورد درمان قرار گیرند.

او با اشاره به پیشرفت‌های سریع در علم پزشکی گفت:سال‌ها بعد استفاده از داروی اتر برای بیهوشی باعث تحولی عظیم در بیمارستان‌سازی شد و ایجاد اتاق‌های عمل کلاسیک، بیمارستان‌ها را از مراکز نگهداری بیماران فقیر مبتلا به بیماری‌های مسری به قلب تپنده درمان در آن روز‌های قاره آمریکا بدل نمود.

عادلی در خصوص کمک‌های دولتی در حوزه درمان گفت:کمک‌های دولتی که در حال حاضر در قالب برنامه‌هایی همچون مدیکر و مدیکید برای افراد مسن و فقرای جامعه در آمریکا ارائه می‌شود اولین بار توسط بنجامین فرانکلین در اختیار بیمارستان پنسیلوانیا قرار داده شد. بیماران فقیری که در این بیمارستان به صورت رایگان تحت درمان قرار می‌گرفتند، بعد از بهبودی ملزم به ارائه خدمات رایگان در این بیمارستان بودند؛ کمک‌های دولتی به بیمارستان‌ها در ایالات متحده در سال‌های بعد در قالب برنامه‌هایی همچون کر-میلز ادامه یافت.

او در خصوص نخستیم بیمارستان ایران گفت:تاسیس اولین بیمارستان در ایران به دوره ناصری برگشته و این بیمارستان توسط ناظم‌الاطبا با نام بیمارستان دولتی کار خود را آغاز نمود که این مرکز همچنان در تهران به نام بیمارستان سینا به کار خود ادامه می‌دهد.

عادلی ادامه داد:برای مدیریت صحیح یک بیمارستان خیریه و یا خصوصی یا سایر مدل‌های بیمارستانی موجود در کشور که وابسته به نهاد‌های مردمی یا دولتی خاص هستند. مدیریت بیمارستان باید ارکان این قدرت را به خوبی شناخته و ضمن تعامل موثر با سایر اضلاع این ارکان واقعیت‌های موجود را به خوبی پذیرا باشد. اضلاع مثلث قدرت در یک بیمارستان علاوه بر مدیر عامل شامل هیات مدیره و پزشکان می‌باشد که در این مقاله در ابتدا به خصوصیات و مشخصات دو ضلع دیگر پرداخته و سپس به شرح توانایی‌های لازم و خصوصیات مدیرعامل بیمارستان خواهیم پرداخت.

این استراتژیست حوزه سلامت اضلاع قدرت در بیمارستان را اینگونه برشمرد: اولین ضلع مثلث قدرت در بیمارستان هیات مدیره بیمارستان است که نقش مدیریت ستادی بیمارستان را بر عهده داشته و علاوه بر سیاستگذاری کلان بیمارستان عهده دار وظیفه عزل و نصب مدیرعامل و پایش عملکرد او نیز هستند.

عادلی ادامه داد: در بیمارستان‌های خیریه به طور معمول اعضای هیات مدیره شامل صاحبان ثروت و مقامات محلی سیاسی هستند که قدرت تزریق یا جذب کمک‌های مالی برآی مجموعه بیمارستان را داشته باشند، ولی در بیمارستان‌های خصوصی اکثریت اعضای هیات مدیره را سهامداران کلان بیمارستان که به تبع تعداد سهام خود از تعداد آرا بیشتری در مجمع عمومی برخوردارند، تشکیل می دهند.

اوافزود: ولی واقعیت این است که امروز سهامداران مراکز خصوصی درمانی در جهان به این نتیجه رسیده اند علاوه بر این ترکیب سنتی از وجود افراد آشنا به مسائل مالی، مدیریتی و دارای روابط اجتماعی و سیاسی نیز در هیات مدیره این مراکز استفاده نمایند.

ایت استراتژیست حوزه سلامت گفت : بزرگترین خطری که هیات مدیره‌ها را تهدید میکند این است که اعضای هیات مدیره در تعیین نقش و جایگاه خود دچار خطا شده و با دخالت در امور جاری بیمارستان وارد حیطه وظایف مدیر عامل بیمارستان شوند.

عادلی دومین ضلع مثلث قدرت در بیمارستان را پزشکان بیمارستان دانست و افزود: پزشکان به عنوان تامین کننده بیماران و منابع مالی بیمارستان هسته قدرتی انکار ناپذیر هر بیمارستانی هستند که در صورت اختلاف با هیات مدیره و مدیرعامل بیمارستان میتوانند بیماران را به سمت مراکز درمانی رقیب هدایت کنند که در سطور بعد به نحوه تعامل صحیح با این رکن اساسی در بیمارستان خواهیم پرداخت.

او ادامه داد: سومین ضلع قدرت بیمارستان مدیرعامل بیمارستان است که بسته به خاستگاه بیمارستان از بین مشاغل مختلف ممکن است انتخاب شود، به عنوان مثال ممکن است یک نظامی یا یک مدیر بازنشسته سازمان عهده دار مدیریت بیمارستان گردد، ولی به طور معمول و در اکثر موارد در تمامی کشور‌های جهان یک پزشک به عنوان مدیرعامل بیمارستان منصوب می‌شود؛ بطور معمول مدیرعامل بیمارستان وظایف خود در داخل بیمارستان را به یک دستیار به عنوان مدیر داخلی و یا معاونت درمان تنفیذ کرده و خود بیشتر به مدیریت روابط خارج بیمارستانی با ارکان قدرت، بیمه‌ها و. میپردازد.

این استراتژیست حوزه سلامت چالش‌های پیش روی مدیریت بیمارستانی را اینگونه برشمرد:یکی از اشتباهاتی که بعضا مدیران عامل بیمارستان به دام آن می‌افتند اشتباه جایگاه خود با مدیر داخلی بیمارستان و غفلت از وظیفه اصلی خود برای تعامل موثر با سازمان‌ها و سایر ارکان موثر در بیمارستان است.

عادلی ادامه داد:شاید مهمترین وظیفه و همچنین چالش یک مدیرعامل تعامل با پزشکان به عنوان رکن قدرتمند هر بیمارستان است، پزشکانی که شاید جزو سهامداران بیمارستان نیز باشند. خطای بزرگی که برخی مدیران عامل بیمارستان‌ها در دهه ۸۰ میلادی در آمریکا انجام دادند و وارد چالش با پزشکان شدند و این موضوع به ورشکستگی چند بیمارستان بزرگ منجر گردید خطری است که در کمین مدیران ارشد بیمارستان‌ها قرار دارد و باید به شدت از آن پرهیز نمایند.

او افزود: تلاقی شرح وظایف مدیران عامل بیمارستان‌ها با منافع پزشکان شاغل در بیمارستان نکته مهمی است که نشان دهنده اهمیت انتخاب مدیران عامل توسط هیات‌های مدیره بیمارستان هاست که باید با انتخاب پزشکان شناخته شده و موجه به عنوان مدیرعامل زمینه ساز تفاهم بین این دو رکن بیمارستان باشند.

عادلی تصریح کرد:یک مدیر عامل مقبول میتواند با حفظ احترام و تعامل با پزشکان در کنار تامین منافع مالی معقول آن‌ها و در نظر گرفتن مشوق‌های غیرمالی برای پزشکان زمینه ساز حضور پزشکان حاذق‌تر و شناخته شده‌تر که برند‌های پزشکی محسوب میشوند، در بیمارستان گردیده و ضمن ارائه خدمات بهتر و برتر به بیماران تامین کننده منافع سهامداران باشد.