تاثیر دگزامتازون در درمان بیماران بستری مبتلا به کووید ۱۹

به گزارش حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی اخبار ،ابتلا به کووید ۱۹ در بسیاری از موارد بی علامت یا با علائم خفیف است. در درصدی می‌تواند باعث بروز علائم و نیاز به بستری در بیمارستان شود و ممکن است به دلیل پیشرفت بیماری، هایپوکسی و نارسایی تنفسی بیمار نیاز به تهویه مکانیکی طولانی مدت داشته باشد.

در بریتانیا، میزان مرگ (Fatality rate) در بیماران بستری ۲۶٪و در بیمارانی که نیازمند تهویه مکانیکی هستند به ۳۷٪ می‌رسد.

بررسی‌ها نشان دادند، داروی رمدسیویر به بهبود سریع‌تر بیمار کمک می‌کند و زمان بستری در بیمارستان را کاهش می‌دهد، اما نیاز به بررسی در مورد دارویی است که بتواند میزان مرگ و میر را کاهش دهد.

در نوع شدید بیماری کووید ۱۹، در گراف ریه شواهد درگیری گسترده وجود دارد و در اتوپسی بیماران فوت کرده، تخریب گسترده آلوئولها، اینفیلتراسیون التهابی و ترومبوز‌های میکرووسکولار به چشم می‌خورد.

چندین مداخله درمانی برای کاهش صدمات ارگان‌های التهابی در پنومونی ویروسی پیشنهاد شده است، اما ارزش گلوکوکورتیکوئید‌ها به طور گسترده مورد بحث قرار گرفته است. در برخی مطالعات متیل پردنیزولون تاثیر درمانی داشته است، اما نتایج به دلیل کوچک بودن حجم نمونه قابل اعتماد نیست. بسیاری از گایدلاین‌ها استفاده از گلوکوکورتیکوئید‌ها را در این بیماران پیشنهاد نمی‌کنند و منع مصرف دارد. هرچند چین برای فرم شدید بیماری پیشنهاد کرده است و برخی از مراکز در دنیا، ۵۰٪ اثر درمانی گلوکوکورتیکوئید‌ها را در این موارد گزارش کرده اند.

یک ریکاوری ترایال (Recovery Trial) تصادفی - شاهددار در بریتانیا به منظور بررسی تاثیر دارو‌های مختلف انجام شد. هرچند ترایال دگزامتازون، هیدروکسی کلروکین و لوپیناویر/ریتوناویر متوقف شده است، ترایال آزیترومایسین، Toclizumab و convalescent plasma در حال حاضر ادامه دارد.

در ترایال دگزامتازون که در ماه می ۲۰۲۰ انجام شد،۲۱۰۴ بیمار در گروه دریافت کننده مراقبت‌های حمایتی به علاوه دگزامتازون قرار گرفتند و ۴۳۲۱ بیمار در گروه شاهد که تنها تحت مراقب معمول و حمایتی بودند.

ابتلای تمامی این افراد به عفونت SARS-CoV۲ تایید شده بود، محدودیت سنی بیماران برای ورود به این مطالعه نداشتند. خانم‌های باردار و شیرده نیز در این مطالعه شرکت داشتند و افراد به طور تصادفی در گروه‌ها قرار گرفتند.

گروه دریافت کننده دگزامتازون، ۶ میلی گرم دگزامتازون به شکل خوراکی یا وریدی به مدت ده روز دریافت کردند.

میانگین سنی افراد مورد مطالعه در گروه‌ها ۶۶ سال بود، ۳۶٪ بیماران خانم بودند.بیماری زمینه‌ای افراد بستری تحت مطالعه نیز بررسی شد، ۲۴٪ مبتلا به دیابت، ۲۷٪ بیماری قلبی -عروقی،۲۱٪ بیماری مزمن ریوی و۵۶٪بیماران حداقل یک بیماری زمینه‌ای داشتند.

دراین انتخاب تصادفی، ۱۶٪ تحت درمان با تهویه مکانیکی تهاجمی یا اکمو، ۶۰٪ فقط اکسیژن با یا بدون تهویه مکانیکی غیرتهاجمی و ۲۴٪ هیچ کدام از این مراقبت‌ها را دریافت نکردند.

هر دو گروه به مدت ۲۸ روز پیگیری شدند. ۴۸۲ نفر (۲۲.۹٪) از گروه دریافت کننده دگزامتازون و ۱۱۱۰ نفر (۲۵.۷٪) افراد گروه شاهد در طی ۲۸روز پیگیری فوت کردند.

نتایج به دست آمده نشان داد، میزان مرگ در گروه دریافت کننده دگزامتازون پایین‌تر بود، ریسک و احتمال نیاز به تهویه مکانیکی تهاجمی در گروه دریافت کننده دگزامتازون پایین‌تر بود، طول مدت بستری در گروه دریافت کننده دگزامتازون نیز کمتر بود.

بیشترین تاثیر را دگزامتازون بر میزان مرگ در گروه دریافت کننده تهویه مکانیکی تهاجمی داشت و کمترین تاثیر مربوط به گروهی بود که هیچ حمایت تنفسی دریافت نکردند. حتی به نظر می‌رسد ممکن است در این گروه آسیب رسان هم باشد.

تاثیر دگزامتازون بعد از روز هفتم شروع علائم، به نظر بیشتر است، در زمانی که احتمال آسیب ریه بیشتر است.

باید به این نکته اشاره کرد که مهم‌ترین مطلب در استفاده از گلوکوکورتیکوئید‌ها این است که دوز مناسب در زمان مناسب در بیمار مناسب استفاده شود.

انتخاب نامناسب می تواند نه تنها سودمند نباشد بلکه آسیب رسان نیز باشد.

استفاده از این دسته دارویی در بیماران مبتلا به سارس، مرس و آنفولانزا نشان داده است که زمان کلیرنس ویروس را در بیماران دریافت کننده کندتر می‌کند هرچند ارزش بالینی این یافته مشخص نیست.

برخلاف سارس که پیک دفع ویروس در هفته دوم بیماری است به نظر می‌رسد در بیماری کووید ۱۹ در اوایل بیماری است و به مرور کاهش می‌یابد.

در نهایت نتایج این ترایال نشان داد، دگزامتازون در موارد شدید کووید ۱۹ که نیاز به تهویه مکانیکی دارند سودمند است.