به گزارش گروه استانهای اخبار از اهواز ، نیمه شب ۲۴ آبان بود که خبر آغاز دوباره سهمیه بندی بنزین و افزایش ۳ برابری آن بدون اطلاع قبلی اعلام شد. به دنبال آن و در شامگاه همان روز، ناآرامیها در ماهشهر و ۱۱ شهر ایران آغاز شد و به سرعت به بیش از ۱۷ شهرستان کشیده شد.
در ابتدا اعتراضها مسالمت آمیز و تنها با سر دادن شعارهایی در نفی افزایش قیمت بنزین سر داده شد. اما پس از مدتی تجمعکنندگان جسورتر شده و با دادن شعارهایی اقدام به تخریب و آتش زدن بانک و مجتمعهای تجاری کردند.
شبکههای فارسی زبان خارجی به سرعت موج سواری را آغاز کرده و عمدا فیلم کوچکترین تخریب اموال عمومی و به آتش کشیدن خودروهای مردمی را منتشر میکردند تا تجمع های اعتراضی و به حق مردمی را به سمت خشونت بکشانند.
آشوب روی دیگر این اعتراض ها بود. بر اساس اطلاعات مجتبی ذولنور رئیس کمیسیون امنیت ملی در دوره دهم مجلس، ۹۹۱ بانک و ۱۲۳ مرکز سوخت در حوادث آبان ۹۸ یا تخریب و یا به آتش کشیده شدند، ۵۶۹ خودرو و موتور نیروهای امنیتی و انتظامی، ۲۳۰ خودرو عمومی و دولتی و همچنین ۴۲۲ خودرو متعلق به مردم یا آسیب جدی دیده و یا سوختند. بر اساس همین داده ها، ۲۳۰ تن نیز در نا آرامیها جان باختند.
معترضان، ترددکنندگان سوار بر خودروها را از رانندگی منع میکردند. در راه های ارتباطی ماهشهر، برخی اهالی به جادهها آمدند و از رفت و آمد خودروهای مردمی ممانعت میورزیدند. به نقل از یک شاهد عینی که شامگاه ۲۴ آبان برای رفتن به محل کار خود از بهبهان به ماهشهر با خودرو شخصی اقدام به طی مسیر کرد، افرادی به او «حمله ور» شدند و با دبههایی در دست قصد به آتش کشیدن وسیله نقلیه وی را داشتند، اما به سختی توانست معترضان را منصرف کند. او میگوید؛ مردم شدیدا نسبت به گرانی بنزین و فقر حاکم در این مناطق انتقاد داشتند.
بندر ماهشهر دومین شهر بزرگ استان خوزستان و قطب پتروشیمی ایران است که بندر امام خمینی (ره) از بزرگترین بنادر کشور نیز در همین منطقه واقع شده است، اما مردم محلی این شهر از نبود شغل، فقر و تبعیض گلایه مندند. همین مسئله موجب نفوذ گروههای تجزیه طلب هم در این منطقه شد. پس از اقدام برخی اهالی ماهشهر در بستن مسیرها و شلیک به سوی سرنشینان خودروها، بعضی مسئولان استانی وعده دادند که مردم بومی در شرکتهای پتروشیمی مشغول به کار شوند.
پس از آن نیز طرح هایی از سوی فرمانداری ارائه شد تا به گفته آنان توسعه متوازن را در بندر ماهشهر به اجرا در آوردند. بر اساس این طرح ها قرار است تا با به اجرا درآمدن طرح های مختلف به صورت مشارکتی و با حضور شرکت های پتروشیمی در زمینه درمان، آموزش، کشاورزی و غیره، سطح کیفی رفاه در ماهشهر افزایش یابد.
محسن بیرانوند فرماندار ماهشهر در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص وعدههای داده شده به مردم ماهشهر مبنی بر توسعه مناطق محروم و رفع تبعیض گفت: این مسئله در حال نهایی شدن است و تا یک هفته الی ۱۰ روز آینده طی نشستی طرح و برنامهها به سمع و نظر مردم خواهد رسید و اقدام هایی نیز در حوزههای مختلف عمرانی، بهداشت و درمان، آموزش و کشاورزی انجام میشوند تا سطح کیفیتی آنان افزایش یابد.
او افزود: قرار است بخشی از اقدام ها به صورت مشارکتی و با اعتبارات صنعت پتروشیمی انجام شود و وظیفه هماهنگی بین دستگاههای مختلف بر عهده فرمانداری است که طرحهایی از جمله طرح توسعه متوازن را فرمانداری بندر ماهشهر تدوین و ارائه کرد. پس از تصویب نیز ابلاغ دستورالعملها و طرح ها و همچنین پیگیری روند پیشرفت آنها بر عهده این نهاد دولتی است.
بیرانوند در پاسخ به این سوال که قرار است با اجرای طرحهای توسعه متوازن عملا چه اتفاقی در بندر ماهشهر رخ دهد؟ بیان داشت: شاخص توسعه در بخشهای گوناگون پس از عملیاتی شدن اقدام ها افزایش مییابد. توجه به مناطق محروم در اولویت قرار دارد و عمده کار از جمله ارتقاء سطح کیفیت آموزشی و بهداشت و درمان در این مناطق صورت میگیرد تا سطح برخورداری مردم بهبود یابد.
فرماندار ماهشهر با بیان اینکه تلاش ما بر آن است تا توسعه عادلانه محور باشد، اظهار کرد: از جمله قرار است که زمینهای کشاورزی در بخش جراحی (شهرک شهید چمران) زهکشی شود که از طراحی های حیاطی به شمار می رود. عمده ساکنان این مناطق روستاییان هستند و شغل آنان زراعت است که نتیجه این اقدام موجب بهره وری بیشتر و افزایش قدرت مالی کشاورزان میشود. همچنین بهسازی منازل روستایی نیز از برنامههای ما در طرح توسعه متوازن بندر ماهشهر است.
لازم به ذکر است که تاکنون هیچ کدام از وعده های ذکر شده عملیاتی نشده اند. با وجود فعالیت صدها شرکت پتروشیمی و بندر مهم امام خمینی (ره) در شهرستان بندر ماهشهر، اما این منطقه از توزیع نامتوازن منابع رنج میبرد، به همین منظور نیز کارگروه توسعه متوازن شهرستان بندر ماهشهر ایجاد شد که هدف آن تمرکز بر مناطق کمتر توسعه یافته و هدفمند کردن تخصیص اعتبارات به شهرستان است.
محسن ادیبی دبیر کارگروه توسعه متوازن شهرستان بندر ماهشهر با اشاره به «جریان های تلخ» آبان ماه گذشته، گفت: پس از اتفاق های رخ داده رویکرد صنعت به سمت توزیع منابع و امکانات متمایل شد و ما به این نتیجه رسیدیم که نتواستیم به توسعه هماهنگ در شهرستان ماهشهر دست یابیم. به همین منظور نیز تمرکز روی نقاط ضعف و برطرف کردن مشکلات مردم در اولویت کار قرار گرفت.
او افزود: با این نگاه کلان، استاندار خوزستان، احکامی را به مدیران ارشد صنایع مستقر در منطقه ویژه اقتصادی بندر ماهشهر صادر کرد که در قالب کارگروه توسعه متوازن با تمرکز بر نگاه توسعهای و رویکرد تخصیص منابع و امکانات از محل اعتبارات شورای راهبردی بودند. این کارگروه نیز از بهمن ماه پارسال کار خود را با توجه ویژه به مناطق محروم و کمتر توسعه یافته آغاز کرد.
ادیبی با اشاره به انجام اقدامات مطالعاتی بر اساس اولویت بندی طرحهای مورد نیاز در حوزههای مختلف اظهار کرد: این دست اقدام ها شامل احداث پایگاه انتقال خون، زهکشی اراضی کشاورزی، تقویت مهارتهای شغلی و فنی حرفه ای، کمک به توسعه هنرستانهای شهرستان در رشته کار و دانش، توجه به ایجاد زیرساختهای اشتغال، ایجاد ۲ باب درمانگاه و ۳ مرکز خانه بهداشت که در برنامهها قرار دارد، است. احداث راههای ارتباطی به روستاها از جمله آسفالت جادههای ۱۲ روستای بخش جراحی نیز در برنامه کاری درج شده است.
دبیر کارگروه توسعه متوازن شهرستان بندر ماهشهر در خصوص توسعه کسب و کارهای روستایی در مناطق کم برخوردار ماهشهر بیان داشت: اعتبارات این اقدام نیز از سوی بانک و صندوق کارآفرینی امید و سپرده گذاری شرکتها تامین میشود. لازم به ذکر است که ما به دنبال تامین اعتبارات به صورت مشارکتی هستیم، بدین معنا که صنعت پتروشیمی ۵۰ درصد از سهم تامین اعتبارات را پرداخت نماید و نیم دیگر آن از سوی دستگاههای اجرایی تامین گردد.
این مقام مسئول از بررسی طرح های مصوب شورای راهبردی خبر داد و در ادامه گفت: حمایت از خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد برای ما اهمیت دارد و قرار است ۲۶۹ واحد مسکونی در مناطق کم برخوردار ساخته و نوسازی و همچنین ۱۷۶ خانه تکمیل میشوند. منازل مسکن مهر نیز به صورت مشارکتی از سوی کمیته امداد و صنعت پتروشیمی به بهره برداری میرسند که امید است با اجرا این طرح ها، دیگر شاهد اتفاقات مشابه آبان ماه ۹۸ در ماهشهر نباشیم.
ادیبی در زمینه نرسیدن به توسعه متوازن علی رغم ظرفیتهای گسترده موجود در بندر ماهشهر، اظهار کرد: دلیل این مسئله نبود نگاه راهبردی و استراتژی مناسب و انجام نشدن کارهای مطالعاتی دقیق بوده است. ماهشهر از نگاه مسئولین استانی به دلیل برخی شاخصها از جمله بنادر و پتروشیمی به عنوان منطقه برخوردار شناخته میشود، در حالی که عملا چنین نیست و دلایل مختلفی دارد از جمله دستگاههای اجرایی سهم اعتبارات عمرانی خود را به صورت متمرکز برای شهرستان جذب نمیکنند و ماهشهر را صرف وجود پتروشیمی به عنوان منطقه برخوردار تلقی میکنند، در حالی که این دیدگاه اشتباه است و حوادث آبان ماه ۹۸ نیز مهر تاییدی بر آن بودند.
در روستاهای ماهشهر به خصوص شهرک طالقانی شاهد منازلی با بلوکهای روی هم چیده شده و بدون استفاده از ملات، خانههای گلی و خشتی و سقفهایی از جنس چوب هستیم که زیر آن با گل پوشانده شده و روی آن پلاستیک پهن شده تا در مواقع بارانی آب چکه نکند. برخی منازل هنوز هم رنگ و بوی جنگ میدهند، جانبازی که در گوشه یکی از همین خانه ها در آلونک کوچکی خفته، کمترین تجهیزات و امکانات هم در اختیار ندارد و در همین حال فرزندان جوان او که در چند قدمی شان دهها شرکت پتروشیمی قرار دارد کلافه و سرخورده هستند و انسان دِل پُر به دنبال راهی است تا خود را خالی کند.
فلاح هاشمی یکی از روستانشینان بخش جراحی بندر ماهشهر در گفتگو با خبرنگار ما با بیان اینکه یکی از افراد حاضر در ناآرامیهای آبان ماه ۹۸ بود،گفت: قصد من تنها اعتراض به وضعیت موجود و گران شدن قیمت بنزین بود. ما نه تفنگ داشتیم و نه هدفمان تخریب و آتش زدن خودروهای مردمی و بر هم زدن نظم عمومی بود، آنچه ما انتظار داشتیم رسیدن صدای مان به مسئولان بوده است.
فلاح همچنین با اشاره به اتفاقات نیزارها و فرار عدهای به آن تنها به همین جمله بسنده کرد که؛ «بعدا در تلویزیون اعلام شد تروریست هستند».
پتروشیمی رسما برای مدتی تعطیل شد
یکی دیگر از روستاییان بندر ماهشهر با اشاره به حوادث رخ داده در ناآرامی ها در گفتگو با خبرنگار ما بیان کرد: افرادی جاده ارتباطی به پتروشیمی را مسدود کردند و اتوبوسهای حامل کارکنان آن را نیز نگه داشتند، برای مدتی پتروشیمی رسما تعطیل شده بود. او دلیل این اقدام را «تبعیض» در این مراکز و به کارگیری افراد غیر بومی خواند و در ادامه با اشاره به وعده افتتاح فاز دوم پتروشیمیها آنها را تاکنون محقق نشده دانست.
یکی دیگر از کشاورزان روستایی بندر ماهشهر به نام هاشم در گفتگو با خبرنگار ما اظهار داشت: پتروشیمیها تاثیر مخربی بر زمینهای زراعی داشتند، در گذشته کشاورزی رونق بیشتری در منطقه داشت، اما از زمانی که پتروشیمیها افتتاح شدند، زراعت نیز افت شدیدی کرده است، بسیاری از مردم بیکار شده اند و انسان بیکار ممکن است برای سیر کردن شکم خود و خانواده دست به هر کار بزنند.
شهرستان ماهشهر ظرفیتهای گستردهای جهت استفاده بهینه از منابع دارد. برای مثال صنایع پتروشیمی میتوانند با به کارگیری افراد بومی در شرکتها از فقر و بیکاری موجود در منطقه بکاهند و در همین حال به منظور انجام مسئولیتهای اجتماعی خود اقدامات گستردهای را در جهت رفع مشکلات مردم ماهشهر انجام دهند. هر چند مسئولان مناطق ویژه اقتصادی معتقدند که صنعت میتواند بازوی کمکی در کنار نهادهای اجرایی دولت باشد و به خوبی به وظایف خود عمل کند.
آنچه تاکنون و پس از گذشت ۶ ماه از اعتراض مردم ماهشهر نسبت به وضع موجود رخ داده، عملا هیچ بوده و اتفاق خاص و قابل لمسی از سوی مردم ماهشهر احساس نشده است. هر چند مسئولان خبر از برگزاری نشستهای مختلف طی هفتههای آینده برای عملیاتی کردن وعدهها میدهند و امید است تا با توجه بیشتر به مناطق محروم و کمتر توسعه یافته شهرستان بندر ماهشهر و همچنین عملیاتی کردن وعدهها گام مهمی به منظور حل معظلات و مشکلات شهروندان برداشته شود.
ناآرامی های آبان ماه پارسال خسارت میلیارد دلاری به منابع کشور وارد کرد و موجب شد تا پای گروه های تروریستی نیز به مناطق جنوبی کشور باز شود. مسئولان برای تکرار نشدن اتفاقاتی از این دست باید در مناطق کمتر برخوردار از جمله روستاهای بندر ماهشهر به دنبال ایجاد زیر ساخت و توسعه برابر و عدالت محور باشند تا نه تنها اعتماد از دست رفته بازگردد، بلکه از سوء استفاده بیگانگان از مطالبات به حق مردمی جلوگیری نمایند و نامی نیک برای مردم دردمند از خود به جای بگذارند.
گزارش از ساسان ناصری زاده
پاسخ ها