میناکاری، هنری برخواسته از ذوق ایرانی مینا صُبّی، صنعتی که فقط در اهواز به حیات خود ادامه داد

به گزارش گروه استان‌های اخبار از اهواز ، هر سرزمینی علاوه بر دیدنی‌های تاریخی و طبیعی، جاذبه‌های رنگارنگ بسیاری دارد که شاید کمتر به آن توجه می‌شود در حالی که می‌توان از دیدن آنها لذت برد و غرق در رنگ‌های شاد و زیبایی خیره کنندشان شد. از سنگ‌ها و فلزات بی روح که با چکش کاری می‌توان آنان را به هنری بی مثال تبدیل کرد تا پشم‌های تهیه شده از تن حیوانات که با قالی بافی به نقش و نگاری وصف ناپذیر، دل هر بیننده‌ای را غرق در سرزمین عشق می‌کند.

صنایع دستی ایران از نظر تنوع و نقش و رنگ غنی هستند. هنرهای دستی، برگرفته از ذوق و خلاقیت هنری، مهارت فنی، مواد اولیه طبیعی و بوم آورد و بینش صنعتگران نسبت به جهان پیرامونی آنان است. میناکاری هنری آمیخته از آتش و خاک و رنگ است، که قدمت آن به حدود ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد و برای زینت دادن به زیور آلات و ظروف مختلف از آن استفاده می‌شود. بر اساس مطالعات انجام شده این هنر ابتدا در ایران شکل گرفت و سپس به نقاط دیگر جهان صادر شد.

در دوره ساسانیان بشقاب‌های کشف شده، که میناکاری شده اند. اوج شکوه این هنر در دوره سلجوقیان است. برای مدتی و در دوره قاجاریه میناکاری از تب و تاب افتاد تا اینکه شکرالله صنیع زاده میناساز برجسته ایرانی، کارگاهی را به راه انداخت و هنرمندانی را در آن پرورش داد تا میناکاری را به روز‌های پرشکوه گذشته بازگرداند.

راه اندازی کارگاه میناکاری در خانه ماپار اهواز

مریم عطار شوشتری، میناکار اهوازی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های اخبار از اهواز ، گفت: میناکاری سفال یک هنر با قدمت ٢۴۰۰ ساله است. با اکتشافات انجام شده در شهر شوش، کاشی‌هایی کشف شده که مربوط به ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است. بعد از سال‌ها این هنر در کاشان شروع می‌شود و به همدان و لاله جین می‌رسد. این هنر دستی هم اکنون به عنوان صنایع دستی لاله جین شناخته می‌شود.

او افزود: تقریبا از ٢ سال پیش ما این کار را در خوزستان شروع کردیم، هر چند پیش‌تر از ما اساتید بزرگتری نیز آغاز به کار کرده بودند. به مدت ٢ سال است که کارگاه ما فعال است و در زمینه آموزش و تولید فعالیت دارد. تا قبل از شروع این کار، خانه دار بودم، اما در همین حال علاقه به فعالیت اقتصادی داشتم تا هم وقت آزاد خود را پر کنم و هم به علایق خود یعنی صنایع دستی مشغول باشم. در سفرهایم به سراسر ایران، ابتدا به سراغ مغازه‌های فروش صنایع دستی می‌رفتم.

شوشتری با اشاره به اینکه هنر میناکاری در اهواز وجود نداشت، بیان کرد: ابتدا این هنر را در همدان و سپس از اساتیدی در اهواز یاد گرفتم. پس از آموزش آن متوجه شدم که می‌تواند شغل خانگی خوبی برای بانوان خانه دار باشد. به همین دلیل نیز به میراث فرهنگی ملاثانی برای توانمند بخشی بانوان روستایی پیشنهاد برگزاری کلاس‌های آموزشی در زمینه میناکاری را ارائه دادیم، پس از برپا داشتن کلاس‌ها طی ۲ ماه، ۲ تن از افراد آموزش دیده به صورت مستقل شروع به کار و آموزش میناکاری کردند.

این میناکار اهوازی اظهار داشت: بعد از آن در اهواز شروع به فعالیت کردیم، یک گروه ۱۰ نفره تشکیل دادیم که در حال حاضر در این کارگاه مشغول به کار هستند و در تولید میناکاری دست دارند. لازم به ذکر است که شروع این کسب و کار بدون حمایت همسر و دخترم امکان پذیر نبود. حمایت مالی، تهیه مواد اولیه شرکت در نمایشگاه‌های مختلف و حمل و نقل تولیدات، همگی به کمک همسرم انجام پذیرفت.

مریم عطار شوشتری در خصوص مشکلات شان تصریح کرد: متاسفانه گاهی از سوی مردم به صنایع دستی بها داده نمی‌شود. طی این ٢ سال فعالیت، با توجه به تجربه مان، برای فروش مسئله داریم. ما کار را انجام می‌دهیم، اما باید منتظر یک نمایشگاه و یا سفارش باشیم تا بتوانیم محصولات خود را به فروش برسانیم.

لازم به ذکر است که عطار شوشتری با ایجاد یه کارگاه میناکاری در خانه ماپار اهواز نه تنها موجب اشتغال خود شده، بلکه اشتغال زایی برای تعدادی دیگر از افراد را در پی داشته است.

اهواز، شهر مینا صبی

شکرالله قاسمی، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های اخبار از اهواز ، با بیان این که ثبت مناطق تولید کننده صنایع دستی یکی از عوامل تاثیرگذار در شناساندن و رونق بخشیدن به گرایش‌های صنایع دستی و ارائه مطلوب این محصولات در بازار‌های داخلی و خارجی است، گفت: یکی از اساسی‌ترین موضوعات اقتصادی در دنیای امروز برندسازی است. ثبت شهر‌ها و روستا‌ها تحت عنوانین صنایع دستی، موجب می‌گردد تا گردشگران برای خرید محصول مورد نظر خود یک شهر را انتخاب کنند و از سر درگمی نجات یابند.

او افزود: ثبت ملی شهر‌ها و روستا‌های صنایع دستی توسعه پایدار را به همراه می‌آورد و مزایای اقتصادی و اجتماعی آن فروش محصولات در سطح ملی و جهانی، رونق کسب و کار هنرمندان و صنعتگران، تبدیل شدن به برند ملی و بین المللی و معرفی زوایای فرهنگی آن جامعه در سطح جهان را در پی دارد.

صابئین مندایی، تولید کنندگان مینا صبی

قاسمی در خصوص مینا صُبّی بیان کرد: این صنعت نوعی محصول از جنس طلا یا نقره است که به صورت دستی با اندازه‌ و کاربرد‌های گوناگون تولید می‌گردد و بخشی از سطوح آن دارای پوشش شیشه‌ای ویژه به نام مینا است. واژه صُبّی برگرفته از صابئین مندایی، اقلیت تولید کننده این دستاورد است. صابئین ساکن در اهواز تنها تولیدکننده این محصول هستند و محصولات آنان با نام مینای صُبّی شهرت جهانی دارد.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی خوزستان محصولات مینا صبی را در ۲ گروه زیور آلات و وسایل کاربردی دسته بندی و اظهار داشت: مواد اولیه مینا صُبّی نقره با عیار بالا، طلا ۲۲ عیار، مینای رنگی و مینا سیاه است.

این مقام مسئول تصریح کرد: بر پایه گفته‌های میناکاران صُبّی، سابقه این هنر به بیش از ۱۵۰ سال می‌رسد. اما کار بر روی طلا ۴۰ سال قدمت دارد. هر چند این هنر صنعت در برخی دیگر از شهر‌های خوزرستان نیز وجود داشته، اما تنها در اهواز به حیات خود ادامه داد.

شکرالله قاسمی در پایان اذعان داشت: صنعتگران مینای صبی شامل ۱۰۵ نفر، کارگاه‌های بزرگ مینا صُبّی، ۹ باب و کارگاه‌های کوچک ۴۵ باب هستند.

میناکاری، صنعتی که حاکی از روح لطیف ایرانیان است

 حمایت از صنایع دستی مانند میناکاری هم روحیه، ذوق و هنر لطیف و صلح طلب ایرانیان را به جهان عرضه می کند و هم موجب اشتغال زایی برای مردم می شود، که این موضوع عزم تمامی دستگاه های مربوط را برای گسترش این صنعت می طلبد.

گزارش از ساسان ناصری زاده

انتها پیام/ ن