تنبیه؛ روشی ناکارآمد برای تربیت کودکان

مهرداد ثابت, روانشناس, در گفت و گو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی اخبار ، در رابطه با تنبیه  کردن کودکان توسط برخی از والدین اظهار کرد: والدین مستبد برای کاهش رفتارهای نامناسب کودکان با ارائه محرک های ناخوشایندی مانند نادیده گرفتن رفتارهای نامطلوب, قهر کردن, تذکر غیر مستقیم, بی مهری, ازخود راندن و در نهایت تنبیه بدنی آن ها را تنبیه می کنند.

وی بیان کرد: تنبیه برای حذف رفتار نادرست, خطرناک یا نامطلوب کودک از طرف والدین برنامه ریزی می شود چرا که آن ها گمان می کنند کودکی که به خاطر انجام رفتاری نادرست تنبیه می شود, آن رفتار را با احتمال کمتری انجام خواهد داد امّا متاسفانه بیشتر مواقع در عمل چنین اتفاقی رخ نمی دهد.

این روانشناس در خصوص موثر یا ناموثر بودن تنبیه کودک برای جلوگیری از رفتار و اعمال نادرست تصریح کرد: تنبیه در درازمدت بی تاثیر است و صرفا موجب بازداری یا واپس زدن رفتار تنبیه شده می شود و اسکینر در این خصوص می گوید: اگرچه اغلب, تنبیه موثر به نظر می رسد امّا در نهایت اثری ناپایدار برجای می گذارد چرا که تنبیه باعث کاهش یا حذف رفتار نامناسب نمی شود  بلکه تا زمانی که فرد تنبیه کننده حضور دارد احتمال بروز آن رفتار کمتر می شود.

ثابت گفت: وقتی کودکی تنبیه می شود تنها به او نشان می دهیم که چه کاری انجام دهد و چه کاری انجام ندهد و او هم صدمه زدن به دیگران را توجیه می کند و مشکل اینجاست که کودک در بزرگسالی از این روش برای تغییر رفتار دیگران یا تربیت فرزندانش نیز استفاده کند.

وی ادامه داد: یکی از دلایل پرخاشگری و ترس و اضطراب در بزرگسالی, تنبیه کودکان است که این ترس او به محرک های مختلفی که هنگام تنبیه شدنش وجود دارند نیز تعمیم پیدا می کند.

این روانشناس افزود: به جای تنبیه کردن می توان از آموزش حس مسئولیت پذیری به کودکان, تغییر دادن محیط, استفاده از روش اشباع یا دلزدگی, توجه به مرحله رشد کودک و استفاده از روش تقویت رفتار ناهمساز استفاده کرد.