زیره گیاهی کم آب، اما پر سود؛ ثروتی که در سمنان رو به رشد است فیلم

به گزارش خبرنگار گروه استان های اخبار از سمنان ، گیاهان دارویی محصولات بومی مناطق مختلف کشور ایران هستند که با توجه به ارزش اقتصادی بسیار بالا درآمدزایی و ارزآوری قابل توجهی نیز دارند که حمایت و توسعه کشت آنها نیز اهمیت دارد.

نکته‌ای که در رابطه با گیاهان دارویی حائز اهمیت است اینکه این گیاهان به دلیل نگهداری آسان و مصرف اندک آب و ارزش اقتصادی بسیار مورد اقبال کشاورزان است؛ گیاهان دارویی دارای چهار کاربرد درمانی، بهداشتی، غذایی و صنعتی هستند که کاربرد‌های فراوان آن باعث شده است تا بسیاری از کشاورزان با روی آوردن به این حرفه اقتصاد خود را سر و سامان دهند.

زیره سبز با کمترین نیاز آبی در بین محصولات یکی از مهمترین انواع گیاهی دارویی کشور است که به سبب اهمیت و خواص دارویی و درمانی و نقش آن در ارزآوری به عنوان طلای سبز شناخته شده است و از این رو در بسیاری از استان‌های کویری توانسته مورد استقبال کشاورزان قرار بگیرد و ارزآوری بالایی داشته باشد.

سه هزار گونه گیاهی در استان سمنان شناسایی شده که بیش از یکصد گونه این گیاهان از خواص دارویی برخوردار است که کاشت و افزایش سطح زیر کشت این گیاهان علاوه بر توسعه اقتصاد داخلی تاثیر بسزایی در افزایش صادرات غیرنفتی و رهایی از اقتصاد نفتی کشور دارد.

استان سمنان از مهم‌ترین نواحی مستعد پرورش زیره در کشور است که نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی و از همه مهمتر نبود ماشین آلات برداشت مکانیزه این محصول و هزینه برداشت سنتی زیره یکی از دغدغه‌های اساسی در تولید این محصول بوده که در سال جهش تولید باید برای این مشکل فکری شود.

چند هکتار از اراضی استان سمنان زیر کشت زیره سبز است؟

شیما عبدالشاه مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی سمنان گفت: یک هزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان سمنان زیر کشت زیره سبز است و باید برای توسعه کشت گیاه اقتصادی و کم آب بر زیره در استان اقدامی مؤثر انجام شود.

او با اشاره به اینکه استان سمنان در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی زیره سبز دچار ضعف است، افزود: کشت گیاهان کم آب بر در شرایطی که به‌شدت با بحران کم‌آبی مواجه هستیم بسیار ضروری است و باید این مهم در دستور کار قرار گیرد.

مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی سمنان با تأکید بر اینکه تقویت صنایع تبدیلی و تکمیلی این محصول منجر به ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر خواهد شد، تصریح کرد: میانگین عملکرد برداشت زیره سبز در هر هکتار از استان سمنان یک‌تن است.

عبدالشاه تصریح کرد: نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی برای زیره سبز موجب شده تا این گیاه دارویی ارزشمند به‌صورت عمده و بدون داشتن ارزش‌افزوده از استان خارج شود.

زیره گیاهی مقاوم در برابر آفات

زیره گیاهی مقاوم در برابر آفات بوده و شرایط اقلیمی استان سمنان، دوره رشد کوتاه خواص دارویی و درمانی از مهمترین عوامل رغبت کشاورزان استان به کشت این محصول است.

سازگاری بالای زیره سبز در برابر خشکسالی و شرایط نامساعد محیطی و همچنین توجیه اقتصادی بالای آن و سهم بالایی که در اشتغال‌زایی فصلی دارد سبب شده  این گیاه در استان سمنان به‌عنوان یک گیاه راهبردی و اقتصادی موردتوجه قرار گیرد.

احمدی یکی از کشاورزان سمنانی است که تا سه سال پیش گندم، جو و غیره کشت می‌کرد، اما حالا سه سالی می‌شود به کشت زیره رو آورده است.

او می‌گوید: به دلیل کم آبی زیره به این کشت روی آوردم،  اما برداشت سنتی از مهم‌ترین مشکلات این محصول در استان سمنان است که باید چاره ای اندیشیده شود.

این کشاورز سمنانی تصریح کرد: نبود صنایع فراوری و بسته بندی گیاه دارویی زیره نیز از دیگر مشکلات کشت زیره در سمنان است که امیدواریم با کمک مسئولان این معظل حل شود چراکه با این مهم سود بیشتری نیز نصیب کشاورزان می‌شود.

ارزش اقتصادی بالا و ارزآوری مهمترین دلیل کشاورزان به کشت زیره

کشت گیاهان دارویی با کاهش واردات این نوع دارو و جلوگیری از خروج ارز از کشور توسعه اقتصادی و اشتغالزایی را برای مردم به همراه دارد که از سیاست‌های مهم اقتصاد مقاومتی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.

توسعه کشت زیره به عنوان کشت جایگزین در اراضی کم بازده دیم، کشت‌های پر آب بر می‌تواند بهترین راهکاری باشد و بالاترین درآمد را نیز نصیب کشاورزان کند و هزینه‌های اضافی را نیز کاهش دهد.

زیره یکی از مهمترین انواع گیاهان دارویی است که دارای خواص ضد سرطان، باکتری و میکروب بوده، برای گرفتگی قلب مفید و اشتها آور است.

شاهی رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سمنان با بیان اینکه سطح زیر کشت گیاه دارویی زیره طی ۵ سال اخیر در استان سمنان افزایش یافته است گفت: با توجه به کمبود منابع آبی در استان سمنان و نیاز کم آب گیاه زیره این محصول ارزش اقتصادی بالایی دارد.

او با بیان اینکه طی چندسال اخیر کشاورزان استان سمنان به کشت گیاه دارویی زیره روی آورده اند، تصریح کرد: تقریبا ۵۰ درصد ارزش اقتصادی گیاه زیره در سمنان به اشتغال بر می‌گردد.

شاهی با بیان اینکه ایران بعد از هندوستان دومین کشوری است که به کشت گیاه دارویی زیره روی آورده است بیان کرد: طی ۵ سال اخیر ارزش اقتصادی کشت زیره باعث شده است تا سطح زیر کشت گیاه زیره در استان سمنان ۵ برابر افزایش یابد.

رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سمنان با بیان اینکه امسال در استان سمنان یک هزارو ۱۰۰ هکتار سطح زیر کشت زیره وجود دارد، گفت: بیشترین مشکل این محصول در استان سمنان در بحث برداشت است که نبود ماشین آلات مکانیزه برداشت این محصول مشکلاتی را برای کشاورزان به وجود آورده است.

هزینه بالای برداشت زیره به صورت سنتی در استان سمنان

او با بیان اینکه هزینه برداشت زیره به صورت سنتی در استان سمنان بالاست، اما با توجه به این مهم، کشاورزان به کشت این محصول روی آورده اند، تصریح کرد: طی سال‌های اخیر جهاد کشاورزی سمنان حمایت‌های زیادی را از کشاورزان کرده و تسهیلات خوبی را نیز در این زمینه اعطاء کرده است.

شاهی با بیان اینکه گیاه دارویی زیره بیشتر در سه استان بویژه سمنان کشت می‌شود، افزود: باید در زمینه صادرات نیز مسئولان حمایت‌های ویژه‌ای از این بخش کنند تا سود بیشتری نصیب کشاورزان شود.

رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سمنان با بیان اینکه گیاه دارویی زیره باید در کارخانجات فرآوری شود، گفت: محصولات زیره استان سمنان با توجه به نزدیکی به خراسان رضوی برای فرآوری ارسال می‌شود و این یک معضلی برای کشاورزان محسوب می‌شود که سعی در برطرف کردن این مهم هستیم.

او با بیان اینکه محصول زیره را نمی‌توان سال‌های طولانی نگه داشت تصریح کرد: توصیه می‌شود محصول زیره در کارخانجات ابتدا فرآوری شود و به صورت بسته بندی در اختیار مردم قرار گیرد.

شاهی با بیان اینکه باید دستگاه‌هایی طراحی شود تا بتوان محصول زیره را به جای سنتی به صورت صنعتی برداشت کرد گفت: به کشاورزان استان سمنان توصیه می‌شود تا با مراجعه به جهاد کشاورزی برای توسعه محصولات زراعی خود از مشاوره‌های کارشناسان جهاد کشاورزی بهره‌مند شوند.

لازم به ذکر است، با توجه به اقلیم و شرایط آب و هوای استان سمنان افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی مانند زیره، زعفران و غیره در این استان وجود دارد، اما لازم است امکان بهره برداری مناسب را نیز فراهم آورد؛ امکاناتی مانند بازار فروش، زمینه صادرات و غیره.

زیره یکی از مهمترین اقلام صادراتی گیاهان دارویی و مورد توجه بازار‌های خارجی است که در سایه حمایت مسئولان می‌توان زمینه صادرات بیشتر و جلوگیری از خروج ارز از کشور را فراهم کرد.

تورج خوشبخت رئیس تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی سمنان با بیان اینکه استان سمنان یک استان کویری است و کشت گیاه زیره در این استان مقرون به صرفه است گفت: گیاه دارویی زیره بین ۲ هزارو ۵۰۰ تا ۳ هزار متر مکعب در هر هکتار نیاز آبی دارد.

پیش بینی برداشت ۹۱۷ تن زیره در استان سمنان

او با بیان اینکه کشاورزان استان سمنان چندسالی است که به کشت این گیاه رو آورده اند بیان کرد: در شهرستان سمنان عملکرد زیره در هر هکتار ۸۰۰ کیلو است و پیش بینی می‌شود ۹۱۷ تن زیره در استان سمنان برداشت شود.

خوشبخت با بیان اینکه تاریخ کشت زیره اواخر پاییز و اسفند ماه است تصریح کرد: زمان برداشت این محصول نیز اردیبهشت و خرداد ماه است.

رئیس تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی سمنان با بیان اینکه زیره سیاه، آلوئه ورا، گل گاو زبان از جمله گیاهان با صرفه‌ای است که در استان سمنان کشت می‌شود، بیان کرد: محصول زیره استان سمنان به کشور‌هایی از جمله عراق، پاکستان، قطر، کره و غیره صادر می‌شود.

گیاه دارویی زیره به دلیل تحمل بالا در برابر تنش‌های محیطی و نیاز کم به منابع آبی ، گیاهی مناسب برای کشت در شرایط سخت اقلیمی  هستند و می‌توان گفت افزایش کشت این محصول کمک خوبی برای توسعه صادرات غیرنفتی است و می‌تواند تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی را به دنبال داشته باشد.

با این حال به نظر می‌رسد سودآوری، ارزآوری و پیشرفت در کشاورزی در گرو تغییر رویکرد کشاورزان به سمت تغییر الگوی کشت و حرکت به سمت کشاورزی کم آببر است که همراهی و همدلی مسئولان ذیربط در تحقق این مهم نقش کلیدی دارد.

گزارش از محمدرضا هوشمند