زیردریایی های نیروی دریایی ارتش؛ از غول ۵۲۷ تُنی تا شناور مخصوص آب های شور

‌به گزارش خبرنگار  حوزه  دفاعی امنیتی گروه سیاسی اخبار ،  نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بازوهای اقتدار کشورمان نقش مهمی در تامین امنیت و حراست از آب‌های سرزمینی و اسکورت کشتی‌های تجاری برعهده دارد.

نداجا این نقش ها را با بهره گیری از تجهیزات بومی و برخی از تجهیزات بومی اما اورهال شده به دست متخصصان دفاعی کشورمان انجام می‌دهد. 

اگر بخواهیم به طور کلی به تجهیزات نیروی دریایی ارتش اشاره کنیم؛ می توانیم به فهرست زیر مراجعه کنیم.

زیردریایی کیلوکلاس (طارق، نوح و یونس)

زیردریایی‌های کیلوکلاس با ابعادی در حدود ۷۳ متر طول و ۱۰ متر عرض در رده زیردریایی های کلاس سنگین ایران قرار می گیرند که در سال ۱۳۷۱ به نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ملحق شدند که وظیفه اصلی آن شناسایی و پایش دریاها و آب‌های آزاد است.

این زیردریایی دارای سیستم جدید آزادسازی گاز است و بدنه خارجی آن با نوعی کاشی لاستیکی ضدامواج سونار پوشانده شده تا خطر ردیابی آن کاهش پیدا کند. طارق ۹۰۱ که با گروه «کیلوکلاس» شناخته می‌شود، دارای قدرت جابه‌جایی دو هزار و ۳۰۰ تُن آب به هنگام حرکت در سطح و قدرت جابه‌جایی سه هزار و ۹۵۰ تُن آب به هنگام غوطه‌وری است.

برآورد‌ها نشان می‌دهد در زمان عملکرد صحیح، سرعت این زیر دریایی به هنگام حرکت در سطح آب حدود ۱۹ کیلومتر و در هنگام غوطه‌وری به حدود ۳۲ کیلومتر در ساعت می‌رسد. بر این اساس، این زیردریایی‌ها با توجه به طراحی بدنه و کلاس سنگین آن‌ها قادر خواهند بود تا در حداکثر عمق غوطه‌وری ۳۰۰ متری حرکت کنند، ضمن اینکه برآورد برد حرکتی این زیردریایی‌ها در حالت حرکت در سطح یا داخل آب متغیر است که در هر دو صورت به چندین هزار کیلومتر می‌رسد و با سرعت هفت گره دریایی قادر خواهد بود تا ۱۲ هزار کیلومتر را با پایداری ۴۵ روز طی کند.

آنها دارای قدرت پرتاب اژدر منحصر به فردی هستند، به طوری که با ۶ لوله پرتاب اژدر ۵۳۳ میلیمتری و ۱۸ اژدر سنگین همواره آماده پرتاب اژدر در انواع سبک و سنگین هستند و در اکثر اوقات ۱۸ اژدر در جایگاه ویژه نگهداری می‌شوند. خدمه این زیردریایی‌ها می‌توانند اژدرهای هدف‌یابی را که دارای سیستم سونار اکتیو و راهنمای تلویزیونی هستند را علیه دو هدف به صورت همزمان شلیک کنند.

نکته جالب زیردریایی طارق این است که به لحاظ کلاس رزمی جزو ضدزیردریایی‌ها و ضد‌سطحی‌ها قرار می‌گیرد و جزء بی‌صداترین زیردریایی‌های دیزلی در دنیا محسوب می‌شود، به‌طوری‌که امکان شناسایی آن برای زیر‌دریایی‌های دشمن، تنها یک‌چهارم زیردریایی‌های مشابه هم‌کلاس خود است.

به طور مثال اگر زیردریایی دشمن و طارق در فاصله هزار متری باشند، طارق قادر به شناسایی زیردریایی دشمن است، درحالی که زیردریایی حریف باید به ۲۵۰ متری طارق برسد. از دیگر ویژگی‌های طارق آن است که تعادل بسیار خوبی در زمان غوطه‌وری در آب دارد؛ یعنی رابطه بین نیرو‌های بویانسی و شناوری و وزن با توجه به تانک‌های آب این زیر دریایی در حد بسیار مطلوبی است.

زیردریایی غدیرکلاس

این زیردریایی از انواع زیردریایی‌های کلاس سبک ایران است که در  شهریورماه سال  ۸۵ با حضور مسئولان دفاعی کشورمان رونمایی و افتتاح شد. زیردریایی غدیرکلاس با طول حدود ۲۹ متر و حدود ۲متر و ۷۵ سانتیمتر در دسته زیرسطحی‌های میدجت یا همان زیردریایی‌های کوچک با وزن زیر ۱۵۰ تن قرار می‌گیرد که می‌تواند در کم تر از ۳۰ ثانیه از اسکله جدا و با سرعت فراوان به عمق برود.

این زیردریایی براساس شرایط خاص آب خلیج فارس و دریای عمان طراحی شده است؛ شرایط خاص آب خلیج فارس و پدیده‌های فیزیکی به خصوصِ آن از جمله چگالی بالای آب که در ابتدای ورود زیردریایی‌های روسی (کلاس کیلو) به ایران مشکلاتی را در فصول گرم سال برای آن‌ها ایجاد می‌کرد، در غدیر رفع شده است.

هزینه تولید هر فروند زیردریایی غدیر در حدود ۱۸ میلیون دلار است، این زیردریایی توانایی حرکت در عمق ۲۵۰ متری را دارد و به راحتی می‌تواند با غوطه‌ور شدن در کف خلیج فارس بدون شناسایی شدن آماده حمله به دشمن شود. قدرت جابجایی سریع نیرو، رهگیری شناور‌های سطحی و زیر سطحی دشمن، قابلیت شناسایی اهداف نظامی و حمل نیرو‌های تکاور و مدت زمان ماندگاری مناسب در زیر آب که با ابتکارات خاص ایرانی در غدیر ایجاد شده فراتر از حد و اندازه‌های این رده از زیرسطحی‌ها در دنیا است.

غدیر علاوه بر این خصوصیات، به سامانه نوین پرتاب اژدر مجهز شده که گواه این موضوع شلیک جدیدترین اژدر ایرانی با نام والفجر است و می‌تواند با دقت بالا اهداف حتی شناور‌های چندین تن را شناسایی و به سمت آن‌ها شلیک کند، غدیر قادر است از میدان شناسایی دستگاه‌های سونار و رادار‌ها بگریزد.

غدیر از حسگر‌های مختلف استفاده می‌کند که اطلاعات مهمی از موقعیت صحنه نبرد را برای خدمه ارسال می‌کند و سامانه کنترل آتش این زیردریایی که داده‌های ورودی خود را از این حسگر‌های پیشرفته و متنوع دریافت می‌کند، اطلاعات پردازش شده را روی نمایشگر‌های چندمنظوره رنگی برای خدمه نمایش داده و کار تصمیم گیری در شرایط نبرد توأم با برتری عددی دشمن را آسان‌تر نموده و غدیر را در درگیری با واحد‌های سطحی و زیرسطحی دشمن توانمند می‌سازد.

سامانه‌های مخابراتی بسیار پیشرفته غدیر که همگی ساخت صنایع داخلی هستند، برقراری ارتباط با سایر واحد‌های شناور، واحد‌های هوادریا و مراکز فرماندهی و تبادل اطلاعات را به صورت امن و در یک شبکه هماهنگ و یکپارچه فراهم کرده‌اند.

زیردریایی نهنگ‌کلاس

زیردریایی نهنگ یکی دیگر از زیردریایی‌های بومی ایران است که توسط سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح به طور اختصاصی متناسب با شرایط خلیج فارس طراحی و ساخته شده است.

طول نهنگ در حدود ۲۰ متر، قطر بدنه در حدود ۳ مترر، ارتفاع آن نیز در حدود ۲/۵ متر و وزن آن نیز در حدود ۴۰۰ تن تخمین زده می‌شود. این زیردریایی می‌تواند با یک موتور دیزل الکتریک در سطح آب به سرعت ۲۵ کیلومتر بر ساعت و در زیر سطح آب نیز به سرعت ۴۴ کیلومتر بر ساعت برسد.

زیردریایی نهنگ با داشتن ۴ لوله پرتاب اژدر و همچنین محفظه‌های شلیک موشک نور و قابلیت مین ریزی قابلیت رزمی پیدا می‌کند. از نظر تجهیزات مسیریابی نیز دارای سونار و یک رادار جستجوی سطحی تجهیز شده است.

قابلیت ویژه این زیردریایی کف نشینی و عدم شناسایی توسط دشمنان است که از نهنگ یک زیردریایی کاملا استراتژیک و راهبردی ساخته است.

زیردریایی فاتح‌کلاس

زیردریایی کاملا بومی فاتح که اولین زیردریایی نیمه سنگین ایرانی محسوب می‌شود که دارای ۵۲۷ تُن وزن و ۴۱۲ هزار قطعه و نتیجه ۴ میلیون و ۲۰۲ هزار نفر ساعت تلاش متخصصان و دانشمندان سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح با همکاری نیروی دریایی ارتش، دانشگاه‌ها و مراکز دانش بنیان است که پس از رونمایی در اختیار ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش کشور قرار گرفت.

غول ۵۲۷ تُنی ایران توان ماندن در دریا به مدت ۳۵ روز، در عمق بیش از ۲۰۰ متری را دارد و با موتور‌های توربو ژنراتور خود سرعتی بین ۱۱ تا ۱۴ نات را تولید می‌کند؛ فاتح با برخورداری از ۱۲ نوع سونار مختلف شامل انواع فعال (اکتیو) و غیرفعال (پسیو) امکان پویش محیط اطراف خود را داشته و می‌تواند عمق، سرعت و صوت را تشخیص داده و حتی علیه نیرو‌های غواص دشمن نیز به‌طور مؤثر عمل کند و با سیستم ESM بکار رفته در این زیردریایی، فاتح می‌تواند کار تشخیص، شناسایی و جهت‌یابی انواع امواج رادار و سیگنال‌های مخابراتی منتشر شده از کشتی‌ها، هواگردها، زیردریایی‌ها و سایر منابع را انجام و به کمک این سامانه آماده دفاع از خود یا تدارک یک درگیری و یا پشتیبانی اطلاعاتی از شناور‌های خودی در صحنه نبرد شود.

فاتح ایرانی توانایی حمل موشک‌های زیرسطحی، موشک‌های دوش‌پرتاب سطح به هوا و همچنین امکان حمل نیرو‌های تکاور و رساندن آن‌ها به نقاط مورد نظر را نیز دارد و دارای ۴ مقر پرتاب اژدر‌های کالیبر ۵۳۳ میلی‌متری کروز نصر و دو اژدر رزرو بوده و توانایی حمل ۸ مین دریایی را نیز دارد.

زیردریایی کاملا بومی ایران دارای قابلیت ممتاز در اجرای عملیات چریکی بوده و به دلیل ابعاد بدنه و پروانه، هوشمندی دستگاه‌ها و سامانه‌ها قادر است به بنادر و نقاط محدود سواحل وارد شده و به انتقال نیروی مخصوص بپردازد؛ در کنار این ویژگی، فاتح قابلیت مین ریزی در دریا را دارد و چنانچه تهاجم آبی خاکی به سواحل کشور صورت بگیرد، این کلاس زیردریایی در فاصله مناسب از ساحل به عنوان یگان جلودار، قادر است با دشمن مقابله کند و در زمان صلح، وظیفه عملیات تجسس و جمع آوری اطلاعات را به عهده بگیرد.

اما مهم‌ترین ویژگی فاتح را می‌توان تجهیز آن به سامانه شلیک و هدایت موشک‌های کروز زیر سطحی به سطح عنوان کرد، چرا که با این قابلیت هیچ هدفی در سطح وجود نخواهد داشت که توان گریز از دست زیردریایی ایران را داشته باشد؛ نکته قابل ذکر این است که این قابلیت که نیاز به دانش ویژه‌ای دارد نخستین بار بر روی زیردریایی‌های کلاس غدیر نیروی دریایی ارتش انجام گرفت.

زیردریایی مرطوب کماندویی السابحات

این زیردریایی از انواع زیردریایی‌های تاکتیکی و فوق سبک ساخت وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران است. ویژگی خاص این زیردریایی مرطوب بودن آن است. یعنی همانطور که در تصویر هم مشخص است در هنگام استفاده از السابحات قسمت خدمه آن بیرون می ماند و به همین دلیل هم به نام زیردریایی مرطوب مطرح است.

السابحات می تواند به راحتی عملیات هایی مانند نزدیک شدن سریع به دشمن، گشت شناسایی، پیاده کردن نیرو‌های ویژه، حمل و نصب مین‌های دریایی و همچنین هدایت آتش توپخانه را انجام دهد.

از این زیردریای دو نوع به نام های السابحات ۱ و ۲ طراحی و ساخته شده است.