آفت دهان، آن زخم‌های کوچک، گرد و دردناک سفیدرنگ که ناگهان داخل دهان ظاهر می‌شوند، از شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین مشکلات دهان و دندان هستند. این عارضه که گاهی با اصطلاحات عامیانه مانند شاریدگی دهان یا دهن پختگی نیز توصیف می‌شود، می‌تواند خوردن و آشامیدن را به یک تجربه دردناک تبدیل کند. اما علت آن چیست و مهم‌تر از همه، درمان آفت دهان چگونه است؟ برای آفت دهان چه بخوریم تا زودتر بهبود یابد؟ در این راهنمای کامل از «چطور»، به تمام این سوالات پاسخ می‌دهیم و بهترین راهکارهای علمی و خانگی را برای رهایی سریع از این مشکل بررسی می‌کنیم.
آفت دهانی یک زخم غیرعفونی و غیرمسری است که روی بافت‌های نرم داخل دهان مانند زیر زبان، داخل گونه‌ها و لب‌ها ایجاد می‌شود. این زخم‌ها معمولاً با یک هاله قرمز رنگ احاطه شده‌اند. به آفت دهان زخم آفتی هم می‌گویند. اندازه این زخم اغلب از یک سانتی‌متر بیشتر نیست و معمولا هم زخمی گرد یا بیضی‌شکل، سفید یا زرد‌رنگ است. ممکن است مدت کوتاهی پیش از آنکه دچار آفت دهانی شوید، محیط دهانتان دچار سوزش یا خارش شود. این نوع زخم ممکن است بسیار دردناک باشد یا بسوزد، به‌ویژه هنگام غذاخوردن یا صحبت‌کردن.
علت آفت دهان هنوز دقیقا مشخص نشده، اما مشخص است که عوامل متعددی ممکن است باعث بروز آفت دهان شوند، مانند:
آفت دهان ممکن است زمانی که دچار شرایط بدنی خاص یا بیماری هستید نیز بروز کند، شرایطی مثل:
شایع‌ترین نوع آفت است و بیش از ۸۰ درصد موارد را شامل می‌شود.
کمتر شایع است اما شدت بسیار بیشتری دارد.
این نوع آفت، نادرترین نوع است و برخلاف نامش، هیچ ارتباطی با ویروس هرپس (عامل تبخال) ندارد و مسری نیست.
در کل سندرم آفت دهان ممکن است علائم رایجی مانند موارد زیر را نیز داشته باشد:
| ✅ خوراکی‌های مفید و توصیه‌شده | ❌ خوراکی‌های مضر و غذاهایی که باید پرهیز کرد |
|---|---|
۱. غذاهای نرم و خنک (برای تسکین فوری درد)
| ۱. غذاهای اسیدی و ترشاین مواد به شدت زخم آفت را تحریک کرده و باعث سوزش و درد شدید می‌شوند.
|
۲. مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنیکمبود برخی مواد مغذی می‌تواند عامل ایجاد آفت باشد. مصرف این مواد به پیشگیری و بهبودی کمک می‌کند:
| ۲. غذاهای سفت، ترد و خشکلبههای تیز این خوراکی‌ها می‌توانند به زخم آفت ساییده شده و باعث درد و خونریزی شوند.
|
۳. مکمل‌های غذاییاگر آفت‌های شما مکرر هستند، ممکن است پزشک پس از آزمایش، مصرف مکمل‌های زیر را توصیه کند:
| ۳. غذاهای تند، شور و پرادویهاین مواد نیز مانند اسیدها، باعث تحریک شدید زخم و افزایش درد و سوزش می‌شوند.
|
اکثر آفت‌های دهانی بسیار کوچک هستند و معمولا خودبه‌خود در عرض یک یا دو هفته برطرف می‌شوند، اما حتی آفت‌های دهانی بسیار کوچک هم معمولا هفت تا ده روز طول می‌کشد تا از بین بروند و دردشان در تمام این مدت فرد مبتلا را آزار می‌دهد.
در ادامه، مؤثرترین خوراکی‌ها و روش‌های درمان طبیعی و خانگی این عارضه را به شما معرفی می‌کنیم. پس اگر سؤالاتی مثل «دهنم آفت زده چیکار کنم»، «برای جوش داخل دهان چی خوبه» یا «برای آفت دهان چه بخوریم» ذهنتان را مشغول کرده‌اند، ادامه مقاله را بخوانید.
این اولین و ساده‌ترین قدمی است که باید بردارید. نمک یک ضدعفونی‌کننده طبیعی است و به تمیز نگه‌داشتن زخم و کاهش التهاب کمک می‌کند.
روش استفاده: نصف قاشق چای‌خوری نمک را در نصف لیوان آب ولرم حل کنید. محلول را به مدت ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید و سپس بیرون بریزید. این کار را ۲ تا ۳ بار در روز تکرار کنید.
جوش شیرین یک ماده قلیایی است و به خنثی کردن اسیدهای دهان که باعث سوزش آفت می‌شوند، کمک می‌کند. همچنین خاصیت ضدباکتریایی دارد.
روش استفاده: یک قاشق چای‌خوری جوش شیرین را در نصف لیوان آب حل کرده و مانند آب نمک، روزی چند بار دهان خود را با آن شستشو دهید.
مریم گلی به دلیل خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی قوی خود، از قدیم به عنوان یک گیاه دارویی برای مشکلات دهان و گلو استفاده می‌شده است.
روش استفاده: یک تا دو قاشق چای‌خوری برگ خشک مریم گلی را در یک فنجان آب جوش بریزید و بگذارید ۱۰ دقیقه دم بکشد. پس از خنک‌شدن، محلول را صاف کرده و روزی ۲ تا ۳ بار به عنوان دهانشویه استفاده کنید.
سرکه سیب می‌تواند به از بین بردن برخی باکتری‌ها کمک کند، اما به دلیل خاصیت اسیدی قوی ممکن است برای برخی افراد باعث سوزش و تحریک شدید آفت شود.
روش استفاده: یک قاشق چای‌خوری سرکه سیب را با نصف لیوان آب گرم مخلوط کنید. قبل از استفاده گسترده، مقدار کمی از آن را امتحان کنید. اگر سوزش آن قابل تحمل بود، روزی یک یا دو بار از آن استفاده کنید.
علاوه بر دهانشویه، می‌توانید از جوش شیرین به عنوان یک پماد موضعی نیز استفاده کنید.
روش استفاده: مقدار کمی جوش شیرین را با چند قطره آب مخلوط کنید تا یک خمیر غلیظ به دست آید. خمیر را به آرامی و به طور مستقیم روی آفت قرار دهید. این کار را چند بار در روز تکرار کنید.
این شربت آنتی‌اسید، یک راهکار عالی برای تسکین فوری درد است. شیر منیزیم با ایجاد یک لایه محافظ روی آفت، آن را از تحریکات مواد غذایی و اسیدهای دهان محافظت می‌کند.
روش استفاده: با استفاده از یک گوش‌پاک‌کن، مقدار کمی از شیر منیزیم را مستقیماً روی آفت بمالید. اجازه دهید چند ثانیه بماند و سپس دهان خود را بشویید. این کار را ۳ تا ۴ بار در روز انجام دهید.
تحقیقات نشان داده‌اند که شیرین بیان می‌تواند در کاهش درد و تسریع بهبودی آفت بسیار مؤثر باشد. حتماً از فرم DGL (شیرین بیان دِگلیسیریزینه شده) استفاده کنید که فاقد عوارض جانبی نوع معمولی آن است.
روش استفاده: می‌توانید کپسول DGL را باز کرده و پودر آن را با مقدار کمی آب مخلوط کنید تا خمیری به دست آید و آن را روی آفت بمالید. همچنین دهانشویههای حاوی عصاره DGL نیز در دسترس هستند.
آلوئه‌ورا به دلیل خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهندگی‌اش مشهور است. این گیاه به کاهش درد و محافظت از زخم کمک می‌کند.
روش استفاده: مقدار کمی از ژل خالص آلوئه‌ورا (ترجیحاً ارگانیک و بدون افزودنی) را با یک گوش‌پاک‌کن تمیز مستقیماً روی آفت قرار دهید.
یک راهکار بسیار ساده برای بی‌حس‌کردن موضعی و تسکین فوری درد و سوزش. اجازه دهید یک تکه یخ کوچک به آرامی روی آفت یا در نزدیکی آن آب شود. این کار به کاهش تورم نیز کمک می‌کند.
ویتامین E به ترمیم بافت کمک می‌کند و می‌تواند یک لایه محافظ روغنی روی زخم ایجاد کند.
روش استفاده: یک کپسول ویتامین E را با یک سوزن تمیز سوراخ کرده و مایع روغنی داخل آن را مستقیماً روی آفت بچکانید.
اگر درمان‌های خانگی کافی نبودند یا آفت دهان شما شدید و بسیار دردناک است، محصولات دارویی متنوعی وجود دارند که می‌توانید از داروخانه تهیه کنید. این درمان‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: محصولات بدون نیاز به نسخه و داروهای تجویزی توسط پزشک.
این محصولات به راحتی از داروخانه‌ها قابل تهیه هستند و برای مدیریت آفت‌های معمولی بسیار مؤثرند:
این محصولات حاوی موادی مانند بنزوکائین یا لیدوکائین هستند که با بی‌حس کردن موقت سطح زخم، درد را به سرعت تسکین می‌دهند. این ژل‌ها باید دقیقاً روی خود آفت مالیده شوند.
این محصولات پس از قرار گرفتن روی آفت، یک لایه محافظ و چسبنده ایجاد می‌کنند. این لایه، زخم را از تحریکات ناشی از غذا، نوشیدنی و تماس با دندان‌ها محافظت کرده و به فرآیند بهبودی فرصت می‌دهد.
دهان‌شویه‌هایی که حاوی موادی مانند کلرهگزیدین هستند، می‌توانند به کاهش باکتری‌های دهان، جلوگیری از عفونت ثانویه زخم و کاهش التهاب کمک کنند. از دهانشویههای حاوی الکل پرهیز کنید، زیرا می‌توانند باعث سوزش شدید شوند.
برای آفت‌های ماژور (بزرگ)، هرپتی‌فرم یا آفت‌های بسیار مکرر و شدید که به درمان‌های معمولی پاسخ نمی‌دهند، حتماً باید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است یکی از درمان‌های زیر را تجویز کند:
این داروها که به شکل پماد، ژل یا دهانشویه در دسترس هستند، قوی‌ترین درمان برای کاهش التهاب و درد آفت محسوب می‌شوند. داروهایی مانند تریامسینولون استوناید به صورت یک لایه محافظ روی زخم قرار گرفته و به سرعت التهاب را سرکوب می‌کنند.
در موارد بسیار شدید و مقاوم به درمان، پزشک ممکن است داروهای خوراکی تجویز کند. کلشی‌سین (Colchicine) که معمولاً برای درمان نقرس استفاده می‌شود، گاهی برای آفت‌های پیچیده نیز مؤثر است. در موارد بسیار نادر، ممکن است از قرص‌های استروئیدی مانند پردنیزولون برای یک دوره کوتاه استفاده شود.
در این روش، پزشک با استفاده از موادی مانند نیترات نقره، سطح زخم آفت را می‌سوزاند. این کار با تخریب پایانه‌های عصبی، درد را تقریباً بلافاصله از بین می‌برد، اما ممکن است روند بهبودی را کمی طولانی‌تر کند یا باعث ایجاد اسکار شود.
گاهی ممکن است برآمدگی‌های دردناک داخل دهان را با آفت اشتباه بگیریم. شناخت تفاوت‌های این زخم‌ها در درمان آبسه لب و جوش داخل لب پایین اهمیت زیادی دارد:
اگرچه آفت‌ها معمولاً بی‌خطر هستند، اما در صورت مشاهده موارد زیر حتماً به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید:
آفت دهان یا شاریدگی دهان یک مشکل آزاردهنده اما عموماً بی‌خطر است. با رعایت بهداشت، مدیریت استرس و استفاده از راهکارهای خانگی مانند آب نمک، می‌توان درد آن را تسکین داد و به فرآیند بهبودی سرعت بخشید. مهم‌ترین نکته، شناخت تفاوت آفت با شرایط جدی‌تری مانند آبسه و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم نگران‌کننده است.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها