احادیث ائمه درباره خمس: گنجینه‌ای از آموزه‌ها و رهنمودها
در این مقاله از ، چندین احادیث از ائمه درباره خمس آورده ایم. خمس، یکی از فروع دین است و یکی از واجبات مالی در دین اسلام است که از اهمیت ویژه‌ای در ترویج عدالت اجتماعی، حمایت از مستضعفان و تقویت بنیان‌های مذهب شیعه برخوردار است. درک عمیق‌تر این فریضه و ابعاد مختلف آن، مستلزم مراجعه به احادیث ائمه معصومین (ع) به عنوان چراغ‌های هدایت و منابع اصیل معارف اسلامی است.
خمس یکی از فروع دین و واجبات مالی در اسلام است که اهمیت و جایگاه ویژه‌ای در آموزه‌های دینی دارد. ائمه معصومین (ع) به عنوان چراغ‌های هدایت و مفسران راستین قرآن کریم، احادیث و روایات فراوانی را در مورد خمس بیان کرده‌اند که در آنها به ابعاد مختلف این فریضه الهی، از جمله وجوب، مصادیق، نحوه پرداخت و برکات آن پرداخته شده است.
در این مقاله، به منظور ارائه تصویری جامع و کامل از احادیث ائمه درباره خمس، به بررسی دسته‌بندی‌ها و موضوعات مختلف این احادیث می‌پردازیم:
آیه 41 سوره ی انفال به موضوع خمس پرداخته و آن را از نشانه‌های ایمان شمرده است:
« وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَیءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِی الْقُرْبَی وَالْیتَامَی وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیل إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلی عَبْدِنا یوْمَ الْفُرْقانِ »
(و بدانید که هر غنیمتی به دست شما رسید یک پنجم آن برای خدا و پیامبر و برای خویشاوندان [او] و یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان است، اگر به خدا و آنچه در روز فرقان بر رسولش نازل کرد ایمان دارید)
در این آیه تأکیدهای ادبی متعددی وجود دارد: واعلموا، انّما، مِن شیءٍ، فَأَنّ، لِلّه، إن کنتُم آمَنتُم که اهمیت بالای خمس را می‌رساند.
شأن نزول آیه جایگاه برجسته ی خمس را بهتر مشخص می‌کند، زیرا این آیه خطاب به مجاهدان جنگ بدر است و ایمان واقعی آنها را مشروط به پرداخت خمس معرفی می‌کند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
« إيّاكُم والغُلولَ؛ الرّجُلُ يَنْكَحُ المَرأةَ، أو يَركَبُ الدّابّةَ قَبلَ أنْ تُخَمَّسَ. »
از خيانت كردن در غنايم بپرهيزيد؛ اگر پيش از خارج كردن خمسِ غنيمت ، مردى با زنى [از اسيران جنگى] درآميزد يا مَركبى [از غنايم] را سوار شود، آن خيانت در غنايم است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
« إنَّهُ لَيسَ لي مِن هذا الفَيْءِ شَيْءٌ ولا هذا ـ وأشارَ إلى وَبْرَةٍ مِن سَنامِ بَعيرٍ ـ إلاّ الخُمْسَ، والخُمْسُ مَرْدودٌ عليكُم، فأدُّوا الخَيْطَ والمِخْيَطَ. »
نه از اين غنيمت [جنگى] و نه از اين كُرك كوهان شتر، چيزى جز خُمس، از آنِ من نيست و همان خمس هم به شما برگردانده مى شود؛ پس حتى نخ و سوزن [غنيمتى] را هم بدهيد.
«مردی به خدمت اميرالمؤمنين (ع) رسيد و عرض کرد: من مالی به دست آورده ام که درباره ی حلال و حرام آن چشم پوشيدم اکنون مي خواهم توبه کنم و مقدار حلال و حرام آن بر من مجهول است و مال حلال با حرام مخلوط گرديده است. اميرالمؤمنين (ع) فرمود: خمس مال خود را خارج کن زيرا خدای عزوجل از آدمی با ادای خمس راضی می شود و باقی مال بر تو حلال خواهد بود. »
حدیث هایی از پیامبر درباره خمس
امام باقر و يا امام صادق (ع) فرموده اند: « ان اشد ما فيه الناس يوم القيامه ان يقوم صاحب الخمس فيقول يا رب خمسي و قد طيبنا ذلک لشيعتنا لتطيب ولادتهم و ليزکوا اولادهم. »
«سخت ترين و شديدترين حالی که در روز قيامت به مردم دست می دهد آن است که مستحقان برخيزند و بگويند: پروردگارا خمس ما «حق ما را از مديونين بگير» ما خمس را برای شيعيان پاک ساختيم تا مواليد آنان پاک و فرزندان شان حلال و پاکيزه گردد.»
يکی از علل تشريع خمس تطهير اموال است در همين زمينه از امام صادق (ع) سؤال شده:
« رجل اکتسب مالا من حلال و حرام ثم اراد التوبه من ذلک و لم يتميز له الحلال بعينه من الحرام فقال: يخرج منه الخمس و قد طاب ان الله طهر الأموال بالخمس »
«مردی که از راه حلال و حرام مالی به دست آورد، و می خواهد توبه کند ولی حلال و حرام را به طور مشخص نمی شناسد چه کند [و چگونه خود را از حرمت خلاص نمايد] فرمود خمس آن مال را بدهد مالش پاک می شود. خداوند اموال را به وسيله پرداخت خمس تطهير فرموده است»
امام رضا عليه السلام می فرمایند :
«اِنَّ اِخْراجَهُ مِفْتاحُ رِزْقِكُمْ وَ تَمْحيصُ ذُنُوبِكُمْ وَما تُمَهِّدُونَ لِاَنْفُسَكُمْ لِيَوْمِ فاقَتِكُمْ»
پرداخت خمس كليد روزى شما و مايه از بين رفتن گناهان شما مىباشد و چيزى است كه براى روز نياز خودتان (يعنى قيامت) ذخيره می كنيد. (وسائل الشيعة،ج 6، 375)
امام رضا عليه السلام فرموده اند:
«… ان اخراجه تمحيص ذنوبکم.»
«اخراج خمس [پرداخت آن] باعث تطهير گناهان شما می باشد.»
امام رضا علیه السلام در حدیثی فرمودند: «اِنَّ الْخُمْسَ عَوْنُنا عَلی دینِنا وَ عَلی عِیالاتِنا وَ عَلی مَوالینا وَ ما نَبْذُلُهُ وَ نَشْتَری مِنْ اَعْراضِنا مِمَّن نَخافُ سَطْوَتَهُ فَلاتَزووهُ عَنّا وَ لاتَحْرِموا اَنْفُسَکُم دُعاءَنا ما قَدَرْتُم عَلَیهِ، فَاِنَّ اِخْراجَهُ مِفْتاحُ رِزْقِکُم وَ تَمْحیصُ ذُنوبِکُم وَ ما تَمْهِدونَ لاِنْفُسِکُم لِیَومِ فاقَتِکُم.»
در حقیقت، خمس، کمکی به ما برای اهداف دینی ما و خانواده‌ها و دوستان ما و وسیله حفظ آبروی ما در برابر آنانی است که از قدرتشان بیم داریم. پس خمس را از ما دریغ ندارید و حتی‌المقدور خویشتن را از دعای ما محروم نسازید؛ چرا که خارج کردن خمس از [سرمایه]، کلید روزی شما و مایه پاک شدن گناهانتان و اندوخته شما برای روز نیازتان در آخرت خواهد بود.
بررسی احادیث ائمه اطهار (ع) در مورد خمس، دریچه‌ای نو به سوی درک عمیق‌تر این فریضه الهی می‌گشاید. تأکیدات فراوان ائمه بر وجوب، مصادیق، مصارف و اخلاص در پرداخت خمس، نشان‌دهنده جایگاه ویژه این واجب در دین مبین اسلام است.
گردآوری: بخش مذهبی
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها