مزایا و کاربردهای چرم فرش ماشینی و دستباف چیست؟

چرم دوزی فرش چیست

علت چرم دوزی فرش های ماشینی و یا دستبافت چیست؟

احتمالا تا به حال شما با هم با انواع فرش هایی روبرو شده اید که در قسمت حاشیه چرم دوزی شده اند. مهم ترین علت چرم دوزی انواع این فرش ها بالا بردن استحکام و جلوگیری از ساییدگی آنها است. همچنین چرم دوزی با ایجاد استحکاک مانع از سر خوردن فرش در مکان هایی می شود که احتمال جابجا شدن فرش و لیز خوردن افراد وجود دارد. در این مطلب از قصد داریم به طور ساده و البته جامع در خصوص مزایا، علل و راهنمای نحوه ی چرم دوزی فرش ها صحبت کنیم.

چرم دوزی فرش چیست؟

چرم دوزی فرش به دوخت نوار چرمی در حاشیه ی فرش ها گفته می شود. نوار چرم ها اغلب دارای عرض 3 تا 6 سانتی متری هستند و جنس آن ها عمدتا از انواع چرم های مصنوعی مثل انواع پلاستیک و فوم است.

یکی از نکات مهمی که لازم است در خصوص چرم دوزی به آن اشاره کنیم این است که که برخلاف تصور بسیاری از افراد، چرم دوزی فرش یک اقدام تجملاتی نیست. البته شاید بسیاری به خاطر جنبه ی زیبایی آن این کار را انجام می دهند اما دلیل اصلی چرم دوزی فرش افزایش استحکام، جلوگیری از پوسیدگی و ایجاد استحکاک (مانند ترمز فرش)، جلوگیری از کش آمدن فرش هنگام شستشو، برجسته کردن قسمت های ریشه و جلوگیری از لوله شدن آن است. 

البته است که بدانید بسیاری از فرش ها در هنگام خرید دارای حاشیه ی چرم دوزی هستند. علت چرم دوزی این فرش ها پنهان کردن آثار جای میخ اتصال فرش به دستگاه و جای سوزن کاری آن است. در نظر داشته باشید بسیاری از این چرم های مصنوعی به مرور زمان کهنه و پوسیده می شوند؛ بنابراین لازم است هر چند سال یکبار این چرم ها را با چرم های جدید جایگزین کنید.

انواع چرم فرش

انواع نوار چرمی

نوارهای مناسب برای چرم دوزی فرش های ماشینی، دستبافت و قالیچه ها متفاوت هستند. این نوارها غالبا شامل موارد زیر است:

• نوار چرم های طبیعی که اغلب از پوست حیواناتی مانند گاو تهیه می شوند.

• نوار چرم های مصنوعی که از جنس پلاستیک و فوم است.

از آنجایی که هر چند سال یکبار به دلیلی پوسیدگی و انواع دیگر از آسیب لازم است نوار چرم های مصنوعی را از فرش جدا کرده و مجددا نوار چرم های جدید دوخته شوند، توصیه می شود برای چرم دوزی فرش های عتیقه و دستبافت که قیمت بالایی دارند از نوار چرم های طبیعی استفاده کنید.

شاید توجه کرده باشید که در قسمت پشت و حاشیه ی اکثر فرش های نفیس نمایشگاهی پارچه های ضد بید و نوار چرم های طبیعی دوخته شده است. برای چرم دوزی فرش های ماشینی بهتر است که اول به بودجه ی خود توجه کنید. سپس مطابق با بودجه ای که دارید از انواع چرم های مصنوعی استفاده کنید.

استفاده از چرم طبیعی در فرش های دستباف

مزایای چرم دوزی فرش

همانطور که به طور خلاصه اشاره شد، چرم دوزی فرش مزایای قابل توجه زیادی دارد. برای اینکه بهتر با مزایای آن آشنا شوید به موارد زیر توجه کنید:

جلوگیری از آسیب دیدن حاشیه های فرش

متاسفانه در اکثر اوقات آسیب دیدگی فرش از قسمت حاشیه ی آن که ریشه ها قرار دارند شروع می شوند. بنابراین یک اقدام موثر برای جلوگیری از نخ نما شدن و پارگی آن چرم دوزی لبه های فرش است. چرم دوزی علاوه بر اینکه سبب جلوگیری از کنده شدن ریشه های فرش می شود، به علت ضخیم شدن حاشیه فرش، ریسک پارگی لبه های آن کاهش می یابد.

جلوگیری از لیز خوردن فرش

امروزه بسیاری از خانه ها برای کف خود از انواع سرامیک و کفپوش استفاده می کنند. انواع سرامیک، سنگ و کف پوش علی رغم جنبه زیبایی که دارد سبب حرکت کردن و لیز خوردن فرش از روی سطح می شود. چرم دوزی حاشیه ی فرش با ایجاد اصطحکاک از حرکت کردن فرش ها هنگام راه رفتن روی آنها جلوگیری می کند. 

جلوگیری از لیز خوردن فرش با دوختن چرم

جنبه ی زیبایی فرش

شاید دقت کرده اید که تعداد زیادی از فرش های دستبافت بعد از بافته شدن حاشیه های نامتقارنی دارند. نامتقارن بودن حاشیه ها سبب افت کیفیت و قیمت آنها می شود. برای حفظ ظاهر این گونه فرش ها اغلب بافنده ها حاشیه ها را چرم دوزی می کنند تا لبه های نامتقارن فرش ها صاف تر به نظر برسد. همچنین اگر به فرش هایی که رنگ گردویی دارند علاقه مند هستید، چرم دوزی حاشیه ی این فرش ها به زیبایی بیشتر آن کمک می کند.

یکی از مزایای چرم دوزی فرش زیبایی فرش است

بالا بردن ارزش مالی فرش

دوخته شدن چرم های طبیعی به فرش های دستبافت، به دلیل افزایش استحکام و زیبایی بیشتر آن سبب بالا رفتن ارزش مالی آنها می شود.

جلوگیری از جمع شدن فرش

احتمالا شما هم توجه کرده اید فرش هایی که در مکان های دارای کف سرامیک پهن می شوند به علت لیز خوردن دائما جمع می شوند. یکی از راه هایی که می توان از جمع شدن لبه ی فرش جلوگیری کرد ضخیم کردن لبه ها از طریق چرم دوزی است. 

طریقه ی چرم دوزی

برای چرم دوزی فرش به وسایلی مانند: سوزن چرم دوزی، نخ چرم دوزی و نوار چرم نیاز است. نخ های مناسب چرم دوزی از جنس مواد پلاستیکی و یا چرم های مشابه جنس نوارها هستند. هر چه جنس این نخ ها بهتر باشد پایداری و استحکام آن نیز بالاتر می رود. از آنجایی که فرش های مناسب چرم دوزی اغلب به علت سر خوردگی دارای لبه های لول شده هستند، باید ابتدا قسمت پشت و کناره فرش را به سمت روی فرش تا کرد.

سپس با یک چکش چوبی بر روی آن را کوبید و در مرحله ی بعد پارچه ی سفید و نم دار را روی آن قرار داده و اتو کشید تا قسمت حاشیه ی فرش صاف شود. این مرحله زمان مناسب برای دوخت چرم به فرش است. ابتدا سوزن مخصوص چرم دوزی را با نخ مخصوص آماده کنید. سپس نوار چرمی را روی حاشیه قرار داده و سوزن را به صورت زیکزاکی از پایین به سمت بالا ببرید. در نهایت برای محکم شدن آن قسمت بالایی و یا انتهایی چرم را مجددا با سوزن و نخ مخصوص چرم دوزی بدوزید.

وسایل چرم دوزی

دقت کنید! اگر برای چرم دوزی فرش های خود را به قالیشویی داده اید در زمان تحویل نباید آثار دوخت های چرم دوزی حاشیه های فرش از قسمت روی فرش قابل مشاهده باشد. اگر نخ های آن پس از پهن کردن فرش قابل مشاهده بود برای ترمیم، مجددا فرش را به قالیشویی و یا سایر مراکز ترمیم فرش (که دارای تجربه ی کافی هستند) تحویل دهید.

گردآوری:بخش فرهنگ و هنر