کلمه پیگمنت برگرفته از واژه انگلیسی پیگمنتوم به معنی ماده رنگ‌آمیزی است. البته در زبان فارسی از پیگمنت به رنگدانه تعبیر می‌شود. پیگمنت ها موادی رنگی هستند که با استفاده از جذب طول موج مورد نظر می‌توانند رنگ نوری بازتاب شده را دگرگون کنند. پیگمنت ها به دو گروه پیگمنت‌های معدنی و آلی تقسیم می‌شوند. خصوصیات این دو گروه با یکدیگر متفاوت است. استفاده از پیگمنت ها در صنعت رنگ‌سازی و پلاستیک‌سازی کاملا متداول و شناخته شده است. این رنگدانه ها مشتمل بر سه دسته سیاه و سفید و رنگی هستند و موارد استفاده زیادی دارند.
پیگمنت های سفید و سیاه جزء پیگمنت های معدنی می‌باشند در حالی که پیگمنت های رنگی به دو دسته پیگمنت آلی و معدنی تقسیم می‌شوند. پیگمنت آلی ساختاری کربنی دارد و به دلیل نوع ساختارش، معمولاً در محیط های حلّالی به کار گرفته می‌شود. این پیگمنت ها به طور کلی سازگاری خوبی با آب ندارند و به همین دلیل نمی‌توان از آن ها در محیط های آبی استفاده نمود. در چنین شرایطی در تولید بتن های رنگی و یا رنگ های پایه آب، خرید پیگمنت معدنی در اولویت فعالیت این صنایع است.
پیگمنت های معدنی معمولاً از ترکیبات فلزی معدنی، نمک‌های کرومات، اکسیدهای آهن ، سولفات‌ها و غیره تولید می‌شوند. پیگمنت های معدنی در چهار دسته: پیگمنت سفید، پیگمنت مشکی (کربن سیان یا کربن بلک)، پیگمنت رنگی (اکسید آهن) و پیگمنت های خاص (پیگمنت متالیک و صدفی) دسته‌بندی می‌شوند.
این دو گروه از رنگدانه ها به دلیل نوع ساختاری که دارند، خواص و ویژگی‌های متفاوتی دارند اما نکته قابل توجه آن است که پیگمنت های معدنی شیدهای رنگی محدودی دارند و به همین دلیل به تنهایی برای تولید رنگ های پایه آب کافی نیستند.
کارایی اصلی پیگمنت ها در صنعت رنگ‌سازی، مستربچ سازی، مرکب و چاپ می‌باشد و مشخصا برای رنگ کردن محصول نهایی استفاده می‌شود. گفتنی است که به دو دسته رنگدانه های آلی و معدنی، رنگدانه های اولیه نیز گفته می‌شود که مشتمل بر پیگمنت هایی همانند دی اکسید تیتانیوم یا تیتان (برای رنگ سفید)، اکسید سبز کروم، اکسید آهن زرد و… می‌شود.
رنگدانه های آلی از منابع طبیعی به وجود می‌آیند و نوع انسان سال هاست که از آن ها استفاده می‌کند. هم اکنون بیشتر پیگمنت های آلی مصنوعی، مرکب از مواد آلی شیمیایی هستند که به روی هسته ای از هیدروکسید آلومینیوم رسوب کرده‌اند. در ساختار شیمیایی پیگمنت آلی حلقه هایی از کربن وجود دارد؛ هرچند این امکان وجود دارد که در ساختمان آن فلزات نیز به عنوان عناصر غیر آلی وجود داشته باشند و در نهایت به پایداری ویژگی های آن ها کمک کنند. گفتنی است که امروزه کثرت رنگدانه های آلی بسیار بیشتر از رنگدانه های معدنی می‌باشد.
از مهم ترین پیگمنت های آلی می‌توان به گروه فتالوسیانین‌ها اشاره کرد که شامل طیف رنگی آبی و سبز می‌شوند. یکی از باارزش ترین این رنگدانه ها فتالوسیانین مس می‌باشد که رنگدانه آبی است؛ این رنگدانه در برابر عوامل مختلف محیطی، مقاومت خوبی دارد. تقریبا همه پیگمنت های آلی که امروزه در صنایع مختلف استفاده می‌شوند سنتزی هستند، همانند فتالوسیانین‌ها که از فتالیک و اوره سنتز می‌شوند.
رنگدانه های معدنی از زمین استخراج شده و انواع مصنوعی آن معمولاً با واکنش های شیمیایی ساده مخصوصاً اکسیداسیون به دست می‌آیند. این پیگمنت ها در ساختمان شیمیایی خود فاقد عنصر کربن هستند و ساختار آن ها شامل نمک های فلزی می‌باشد که از محلول ها جدا شده و رسوب کرده‌اند. امروزه برای اکثر پیگمنت های طبیعی معدنی، معادل مصنوعی آن تولید شده است و جالب است بدانید که مدل مصنوعی آن ویژگی و عملکرد بهتری از انواع طبیعی را داراست. پیگمنت های معدنی شامل پیگمنت سیاه و سفید، رنگی و رنگدانه خاص است.
از مهم ترین پیگمنت های سفید باید به تیتان یا تیتانیوم دی اکسید اشاره کرد. البته سرب سفید، سولفات سرب، اکسید روی و آنتیمونی نیز در این گروه هستند اما دی اکسید تیتانیوم پرمصرف ترین رنگدانه سفید مصرفی در جهان است.
از جمله پیگمنت های رنگی نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
از جمله تفاوت های پیگمنت های آلی با پیگمنت های معدنی در شفافیت آن هاست، رنگدانه های آلی درخشان و شفاف هستند اما رنگدانه های معدنی کدر و مات. پیگمنت های معدنی پایداری بالاتری دارند و مقاومت آن ها در برابر نور نیز بالاتر است، اما مقاومت شیمیایی پیگمنت آلی به مراتب بالاتر است. از دیگر تفاوت های آنها طیف رنگی آنهاست؛ پیگمنت معدنی شامل رنگ های سیاه و سفید است اما پیگمنت آلی فاقد این دو رنگ است. پیگمنت های آلی همواره غیر سمی هستند و به راحتی می‌توان در صنایع غذایی از آن ها استفاده کرد.
مواردی که در بالا گفته شد (به همراه چندین مورد دیگر) جزء شاخص هایی هستند که صنعتگران برای استفاده در محصول نهایی خود در نظر می‌گیرند. صنایعی همچون چرم سازی، کاغذ سازی، کاشی و سرامیک، پلاستیک سازی، صنعت پارچه و… نیازمند به استفاده از رنگدانه ها هستند.
همواره می‌توانید برای خرید و فروش پیگمنت از شرکت بسپارمارکت با مشاوران ما تماس بگیرید و جزئیات بیشتری از محصول مورد نیاز خود بدانید. جدول مشخصات پیگمنت ها در همین صفحه شما را برای انتخاب دقیق و خرید رنگدانه مورد نظر کمک خواهد کرد.
شکل های زیر نمودار دسته بندی و زیر مجموعه انواع را نشان می‌دهد:
در جدول های بالا با انواع پیگمنت ها آشنا شدیم و تفاوت های رنگدانه صنعتی آلی و معدنی را هم خواندیم. جهت خرید عمده پیگمنت صنعتی از شرکت بسپارمارکت کافی است تا با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها