در نگاه اول شاید تصور شود که مستربچ در همه محصولات باید به یک میزان ثابت استفاده شود؛ اما واقعیت این است که مقدار مصرف، کاملاً وابسته به نوع محصول، ضخامت، روش تولید، فرمولاسیون، شدت رنگ موردنیاز و حتی شرایط کاری دستگاه است. هر کاربرد ویژگیهای خاص خودش را دارد و همین تفاوتها باعث میشود درصد مصرف مستربچ از یک محصول تا محصول دیگر کاملاً تغییر کند. به همین دلیل است که نمیتوان برای همه محصولات یک نسخه یکسان پیچید و کارخانهها ناچارند با توجه به نیاز محصول، مقدار دقیق مصرف را تعیین کنند. در ادامه عوامل اصلی این تفاوت را بررسی میکنیم.
اولین عامل، ضخامت قطعه یا فیلم تولیدی است. هرچه محصول نازکتر باشد، پیگمنتها با سطح بیشتری مواجه میشوند و برای ایجاد پوشش کامل، مستربچ باید قدرت رنگدهی بیشتری داشته باشد. در فیلمهای نازک مثل نایلکس فروشگاهی، ۱ تا ۲ درصد معمولاً کافی است؛ اما در قطعات ضخیم تزریقی، ممکن است مقدار بیشتری لازم باشد تا رنگ کاملاً یکنواخت دیده شود. برعکس، در قطعات بسیار ضخیم، به دلیل حجم بالای پلیمر، گاهی رنگ کمتر مصرف میشود. این ارتباط مستقیم نشان میدهد که ضخامت، یکی از کلیدیترین عوامل تعیین درصد مصرف است.
هر پلیمر رفتار خودش را در برابر رنگپذیری دارد. مثلاً پلیاتیلن (PE) بهخوبی مستربچ را میپذیرد و با درصد کم هم رنگ میگیرد؛ اما پلیپروپیلن (PP) یا پلیاستایرن (PS) گاهی نیاز به رنگدهی قویتر دارد. علاوه بر این، نوع Carrier مستربچ (پلیمر پایه) باید با جنس مواد اصلی کاملاً سازگار باشد. هرچه سازگاری بیشتر باشد، درصد مصرف پایینتر و خروجی یکنواختتر خواهد بود. اگر سازگاری پایین باشد، اپراتور ناچار میشود مستربچ را بیشتر مصرف کند تا محصول از نظر ظاهری قابلقبول شود.
رنگها قدرتهای مختلفی دارند. برخی بسیار قویاند (مثل مشکی کربنبلک)، برخی ضعیفترند (مثل زرد و نارنجی). همچنین پیگمنتهای آلی، معدنی و صدفی هرکدام رفتار متفاوتی دارند. زمانی که تولیدکننده رنگ تیره و قوی نیاز دارد، مصرف مستربچ کمتر میشود. اما برای رنگهای روشن و حساس مثل صورتی یا فیروزهای، معمولاً باید درصد بالاتری استفاده شود تا محصول یکنواخت و شفاف دربیاید. اگر شدت رنگ نهایی خاص یا سفارشی باشد، باز هم درصد مصرف تغییر خواهد کرد.
نوع ماشینآلات و روش فرآیند جزو مهمترین دلایل تفاوت مصرف است.
مثلاً:
اکسترودر فیلم نیاز به پخش بسیار یکنواخت دارد، پس درصد مصرف پایین اما دقیق است.
تزریق پلاستیک در قطعات ظاهری معمولاً به پوشش کامل نیاز دارد و ممکن است مستربچ بیشتری مصرف شود.
بادی (Blow Molding) برای بطریها و مخازن، حساسیت شفافیت و استحکام را مطرح میکند، بنابراین درصد مصرف باید با دقت تنظیم شود تا خواص مکانیکی کاهش پیدا نکند.
هر روش تولید شرایط دما، زمان ماند و میزان کشش متفاوت دارد و همین تفاوتها باعث تغییر مقدار مستربچ میشود.
در افزودنیها، درصد مصرف کاملاً وابسته به نوع عملکرد است.
برای مثال:
آنتییووی معمولاً بین ۱ تا ۳ درصد مصرف میشود، چون نیاز به ایجاد لایه محافظ دارد.
لیزکننده اغلب با درصدهای بسیار کم، حتی زیر ۱ درصد، اثر کافی دارد.
آنتیاستاتیک گاهی نیاز دارد در کل سطح فعال باشد، پس درصد بیشتری لازم است.
شفافکننده معمولاً بهصورت بسیار غلیظ تولید میشود و مصرفش کم است.
این تفاوتها نشان میدهد که افزودنیها هرکدام دوز مصرف اختصاصی دارند و نمیتوان برای همه یک مقدار واحد در نظر گرفت.
یکی از مهمترین دلایل تفاوت مصرف، کیفیت و غلظت خود مستربچ است.
اگر تولیدکننده از مواد اولیه استاندارد، پیگمنت مرغوب و Carrier مناسب استفاده کرده باشد، مصرف پایینتری لازم است، چون قدرت رنگدهی یا عملکرد افزودنی بالا است.
اما اگر مستربچ ضعیف یا رقیق باشد، اپراتور ناچار است درصد مصرف را بیشتر کند تا خروجی قابل قبول شود.
در واقع، کیفیت پایین مستربچ یعنی مصرف بیشتر = هزینه بالاتر = کیفیت پایینتر.
گاهی تفاوت مصرف نه به محصول مربوط است، نه به پلیمر؛ بلکه به خود دستگاه وابسته است.
افت دما، سرعت زیاد، ماردون فرسوده، مشکل در اختلاط یا نوسان فشار همگی میتوانند باعث شوند مستربچ خوب پخش نشود. در این حالت اپراتور با بالا بردن درصد مستربچ تلاش میکند محصول را نجات دهد.
اما راهحل اصلی همیشه در تنظیمات دستگاه است، نه افزایش مستربچ.
وقتی محصول خاصی تولید میشود—مثلاً قطعات نمایشگاهی، لوازم آرایشی شفاف، یا فیلم گلخانهای با فرمول خاص—مصرف مستربچ باید دقیقاً مطابق نیاز مشتری تنظیم شود.
در چنین پروژههایی، درصد مصرف کاملاً اختصاصی محاسبه میشود و ممکن است با استانداردهای معمول متفاوت باشد.
تفاوت درصد مصرف مستربچ نتیجه مستقیم تفاوت در محصول، ضخامت، رنگ، فرمولاسیون، نوع پلاستیک، روش تولید و حتی شرایط دستگاه است. هر خط تولید برای رسیدن به رنگ یکنواخت و عملکرد پایدار، باید مقدار مصرف را دقیق و بر اساس آزمایش تنظیم کند. برای انتخاب مقدار درست و جلوگیری از مصرف اضافی، بهرهگیری از تجربه متخصصان اهمیت زیادی دارد. در این مسیر، بسپار نگار با ارائه مستربچهای استاندارد و مشاوره فنی دقیق، میتواند همراه قابلاعتماد تولیدکنندگان باشد تا بهترین نتیجه با کمترین مصرف بهدست آید.
در آیدت،
فایلهای
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالاتتان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها