مقررات ملی ساختمان مجموعهای از استانداردهای فنی، ضوابط اجرایی، و نظامات اداری است که رعایت آنها در طراحی، اجرا و بهرهبرداری از تمامی ساختمانها در ایران الزامی است. این مقررات، که در قالب ۲۲ مبحث تدوین شدهاند، هدفشان تضمین ایمنی، بهداشت، آسایش، صرفه اقتصادی و صرفهجویی در انرژی در فضای ساختوساز کشور است.
در زیر، خلاصهای از مباحث ۲۲ گانه مقررات ملی ساختمان آمده است:
| مبحث | موضوع اصلی | توضیح مختصر |
| مبحث ۱ | تعاریف | شامل تعاریف، اصطلاحات و کلمات تخصصی به کار رفته در کل مجموعه مقررات. |
| مبحث ۲ | نظامات اداری | تعیین حدود وظایف و مسئولیتهای ارکان ساختوساز (شامل ناظر، طراح، مجری، مالک و سازمان نظام مهندسی). |
| مبحث ۳ | حفاظت ساختمانها در مقابل حریق | ضوابط مربوط به طراحی مسیرهای خروج اضطراری، مقاومت مصالح در برابر آتش، و سیستمهای کشف و اطفاء حریق. |
| مبحث ۴ | الزامات عمومی ساختمان | ضوابط ابعادی و فضایی ساختمانها (مانند نورگیری، تهویه، ارتفاع مفید، ابعاد پارکینگ و دسترسی). |
| مبحث ۵ | مصالح و فرآوردههای ساختمانی | الزامات فنی و استانداردهای مورد نیاز برای انواع مصالح ساختمانی. |
| مبحث ۲۰ | علائم و تابلوها | ضوابط نصب تابلوها و علائم هشداردهنده و راهنما در ساختمانها. |
| مبحث | موضوع اصلی | توضیح مختصر |
| مبحث ۶ | بارهای وارد بر ساختمان | تعیین حداقل بارهای طراحی شامل بار مرده، زنده، برف، باد و سایر اثرات محیطی. |
| مبحث ۷ | پی و پیسازی | الزامات شناسایی زمین (ژئوتکنیک)، طراحی و اجرای پیهای سطحی و عمیق (شمعها). |
| مبحث ۸ | طرح و اجرای ساختمانهای با مصالح بنایی | ضوابط مربوط به طراحی و اجرای ساختمانهای آجری یا سنگی. |
| مبحث ۹ | طرح و اجرای ساختمانهای بتن آرمه | ضوابط کامل تحلیل، طراحی و اجرای سازههای بتنی. |
| مبحث ۱۰ | طرح و اجرای ساختمانهای فولادی | ضوابط کامل تحلیل، طراحی و اجرای سازههای اسکلت فلزی (فولادی). |
| مبحث ۲۱ | پدافند غیرعامل | تمهیدات لازم در طراحی ساختمانها برای کاهش آسیبپذیری در برابر تهدیدات غیرطبیعی. |
| مبحث | موضوع اصلی | توضیح مختصر |
| مبحث ۱۳ | طرح و اجرای تأسیسات برقی ساختمانها | ضوابط سیمکشی، تابلوها، ارتینگ (اتصال زمین)، و سیستمهای توزیع برق در ساختمان. |
| مبحث ۱۴ | تأسیسات مکانیکی | ضوابط طراحی و اجرای سیستمهای گرمایش، تهویه مطبوع، تهویه و آبرسانی. |
| مبحث ۱۶ | تأسیسات بهداشتی | ضوابط مربوط به لولهکشی فاضلاب، آب باران و آب مصرفی (شامل الزامات نصب شیرآلات و تجهیزات). |
| مبحث ۱۷ | لولهکشی گاز طبیعی | ضوابط طراحی، اجرا و ایمنی لولهکشی گاز طبیعی در ساختمانها. |
| مبحث ۱۹ | صرفهجویی در مصرف انرژی | ضوابط مربوط به عایقبندی حرارتی پوسته ساختمان (دیوار، سقف، کف) و کاهش مصرف انرژی. |
| مبحث | موضوع اصلی | توضیح مختصر |
| مبحث ۱۱ | اجرای ساختمانها | مهمترین مبحث برای مهندسان مجری؛ شامل ضوابط تجهیز کارگاه، تخریب، گودبرداری و نحوه اجرای صحیح عملیات ساختمانی. |
| مبحث ۱۲ | ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا | ضوابط ایمنی برای کارگران و کارگاه (مانند داربست، ایمنی برق، استفاده از وسایل حفاظت فردی). |
| مبحث ۱۵ | آسانسورها و پلههای برقی | ضوابط طراحی چاه آسانسور، نصب و ایمنی آسانسورها و پلههای برقی. |
| مبحث ۲۲ | مراقبت و نگهداری از ساختمانها | دستورالعملها و چکلیستهای مربوط به نحوه بهرهبرداری، تعمیر و نگهداری ساختمان در طول عمر مفید آن. |
این مباحث، شالوده اصلی آزمونهای نظام مهندسی و مرجع اصلی کار مهندسی در پروژههای ساختمانی ایران هستند.
پاسخ ها