کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان کیسه‌ای پر از مایع در تخمدان است. این کیست‌ها بسیار رایج هستند و اکثر آنها خوش‌خیم می‌باشند. تشکیل کیست هر ماه به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی منظم در طول بلوغ تخمک (اووسیت) رخ می‌دهد، با این حال پس از آزاد شدن تخمک، فرآیندی به نام تخمک‌گذاری، از بین می‌روند. این نوع کیست به طور خاص فولیکول نامیده می‌شود و به عنوان کیست فیزیولوژیکی یا عملکردی شناخته می‌شود. سایر کیست‌های تخمدان پاتولوژیک هستند و ممکن است دارای دیواره و بافت جامد در داخل کیست باشند. این کیست‌های پاتولوژیک از بین نمی‌روند و ممکن است نیاز به برداشتن جراحی داشته باشند. همچنین، هرچند کمتر رایج، ممکن است کیست تخمدان بدخیم باشد.

انواع مختلف کیست تخمدان چیست؟

انواع مختلفی از کیست‌های خوش‌خیم وجود دارد، از جمله موارد زیر:

• کیست‌های تخمدان فیزیولوژیکی/عملکردی: این فولیکول‌ها خود به خود برطرف می‌شوند، بنابراین نیازی به جراحی ندارند. ممکن است در طول تخمک‌گذاری و هنگام آزاد شدن تخمک خونریزی کنند که در این صورت کیست هموراژیک نامیده می‌شود. اگرچه این کیست ممکن است باعث درد شود، اما به مرور زمان برطرف می‌شود.
• کیست‌های تخمدان پاتولوژیک: این کیست‌ها از بین نمی‌روند و شایع‌ترین انواع آنها عبارتند از:
  • آندومتریوما: این نوع کیست تخمدان می‌تواند در بیماران مبتلا به آندومتریوز وجود داشته باشد. به دلیل ظاهر محتویات داخل این کیست‌ها، اغلب به آنها "کیست شکلاتی" گفته می‌شود.
  • تراتوم (کیست درموئید): این نوع کیست کاملاً عجیب است زیرا می‌تواند حاوی انواع مختلفی از بافت‌ها از قسمت‌های مختلف بدن باشد که معمولاً پوست، مو، مواد چربی و چربی، استخوان و دندان هستند. آنها تقریباً همیشه خوش‌خیم هستند و احتمال بدخیمی آنها بسیار کم است.
  • سیستادنوما: این نوع کیست را می‌توان بر اساس نوع مایع درون این کیست‌ها به دو نوع سروز یا موسینی طبقه‌بندی کرد. نوع سروز مایع رقیقی دارد در حالی که نوع موسینی مایع غلیظی شبیه مخاط در آن وجود دارد. این نوع کیست می‌تواند تا اندازه بسیار بزرگی رشد کند، اما اکثراً خوش‌خیم هستند.

علائم کیست تخمدان چیست؟

بیشتر کیست‌های تخمدان علامتی ایجاد نمی‌کنند، بنابراین غیرمعمول نیست که به‌طور اتفاقی در سونوگرافی لگن که در حال بررسی یک علامت نامرتبط مانند خونریزی شدید است، پیدا شوند. با این حال، برخی از کیست‌ها می‌توانند پیچ بخورند، پاره شوند یا خونریزی کنند و باعث درد شوند. یک کیست بسیار بزرگ می‌تواند باعث نفخ شکم شود و در معاینه فیزیکی تشخیص داده شود.

کیست‌های تخمدان چگونه تشخیص داده می‌شوند؟

سونوگرافی لگن از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از اندام‌های لگن استفاده می‌کند و بهترین روش تصویربرداری برای بررسی کیست‌های تخمدان است. برای به دست آوردن این تصاویر، ابزاری به نام مبدل روی شکم و/یا در واژن قرار داده می‌شود. سونوگرافی می‌تواند ویژگی‌های کیست از جمله محل، اندازه و محتوای آن را تعیین کند که به تعیین نوع کیست تخمدان کمک می‌کند. آزمایش خون اغلب برای بررسی سطح موادی که عموماً به عنوان نشانگر تومور شناخته می‌شوند، انجام می‌شود تا احتمال سرطانی بودن کیست ارزیابی شود. نشانگرهای تومور برای کیست‌های تخمدان شامل CA 125 و CA 19.9 هستند.

کیست‌های تخمدان چگونه درمان می‌شوند؟

درمان کیست تخمدان به نوع کیست بستگی دارد. کیست‌های فیزیولوژیکی یا عملکردی به خودی خود برطرف می‌شوند و نیازی به درمان ندارند، مگر اینکه باعث درد شدید یا خونریزی بیش از حد شوند. اگر فردی به طور مکرر دچار کیست‌های عملکردی علامت‌دار شود، قرص ضدبارداری خوراکی ممکن است مفید باشد زیرا تشکیل کیست‌های عملکردی و تخمک‌گذاری را سرکوب می‌کند. کیست‌های پاتولوژیک معمولاً نیاز به جراحی دارند، اما می‌توان آنها را برای مدتی با سونوگرافی منظم لگن، به ویژه هنگامی که تشخیص قطعی نیست یا اگر کوچک هستند و علائمی ایجاد نمی‌کنند، از نزدیک تحت نظر قرار داد.

جراحی کیست تخمدان چگونه انجام می‌شود؟

از آنجایی که اکثر کیست‌های تخمدان خوش‌خیم هستند، جراحی تخمدان اکنون با حداقل تهاجم و از طریق لاپاراسکوپی انجام می‌شود که به جراحی سوراخ کلید نیز معروف است. در مواردی که کیست مشکوک به بدخیمی است یا بدخیم بودن آن ثابت شده است، جراحی باید توسط یک متخصص انکولوژی زنان، متخصص زنان و زایمان که در سرطان‌های زنان تخصص دارد، انجام شود. جراحی سرطان تخمدان با جراحی باز سنتی از طریق یک برش بزرگ شکمی انجام می‌شود.

جراحی کیست تخمدان می‌تواند به یکی از دو صورت زیر باشد:

• سیستکتومی : برداشتن کیست از تخمدان با حفظ تخمدان. این روش برای زنان جوان که کیست‌ها نسبتاً کوچک هستند، ترجیح داده می‌شود زیرا تخمدان حفظ شده برای باروری و عملکرد هورمونی ضروری است.
• اوفورکتومی : برداشتن کل تخمدانی که کیست در آن قرار دارد. این عمل زمانی ضروری است که کیست بسیار بزرگ باشد و بافت طبیعی تخمدان به طور نازکی در اطراف کیست کشیده شده باشد و حفظ تخمدان غیرممکن باشد. اوفورکتومی برای کیست‌های تخمدانی که به طور بالقوه می‌توانند سرطانی باشند یا آنهایی که در حوالی و بعد از یائسگی تشخیص داده می‌شوند، توصیه می‌شود. لوله فالوپ مجاور نیز همزمان برداشته می‌شود زیرا در حال حاضر هیچ عملکردی ندارد و برداشتن آن احتمال سرطان تخمدان را کاهش می‌دهد. در زنان یائسه، در نظر گرفتن برداشتن تخمدان و لوله طرف مقابل ممکن است برای به حداقل رساندن احتمال ایجاد کیست تخمدان در آینده و نیاز به جراحی بیشتر ارزشمند باشد.