تست خواب چیست؟پلی سومنوگرافی

تست خواب

خواب، یکی از ارکان حیاتی سلامت عمومی بدن است. اما وقتی این فرآیند طبیعی دچار اختلال می‌شود، کیفیت زندگی، تمرکز روزانه و حتی سلامت قلبی-عروقی فرد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. در چنین شرایطی، پلی‌سومنوگرافی (Polysomnography) یا همان تست خواب، به عنوان استاندارد طلایی تشخیص اختلالات خواب، وارد عمل می‌شود. این آزمایش غیرتهاجمی و دقیق، پرده از رازهای اتفاقات پنهان مغز و بدن در طول شب برمی‌دارد.

تست خواب چیست و چرا اهمیت دارد؟

تست خواب یک مطالعه جامع است که برای پایش و ثبت فعالیت‌های فیزیولوژیک فرد هنگام خواب انجام می‌گیرد. هدف اصلی این تست خواب، تشخیص طیف وسیعی از اختلالات خواب است که شایع‌ترین آن‌ها شامل:

آپنه انسدادی خواب (OSA): توقف‌های مکرر تنفس در خواب.

نارکولپسی (حمله خواب): خواب‌آلودگی مفرط روزانه و حملات ناگهانی خواب.

سندرم پای بی‌قرار و اختلالات حرکتی اندام دوره‌ای.

بی‌خوابی مزمن و اختلالات رفتار خواب REM.

بسیاری از افراد از عواقب اختلالات خواب درمان‌نشده آگاه نیستند؛ این اختلالات می‌توانند ریسک ابتلا به فشار خون بالا، سکته مغزی و بیماری‌های قلبی را به شدت افزایش دهند. از این رو، تشخیص به‌موقع از طریق تست خواب، نه تنها کیفیت استراحت، بلکه سلامت بلندمدت فرد را تضمین می‌کند.

فرآیند انجام تست خواب

تست خواب معمولاً یک شب کامل در یک کلینیک یا مرکز تخصصی خواب انجام می‌شود، هرچند نسخه‌های ساده‌تر آن (معمولاً برای تشخیص آپنه) در منزل نیز قابل اجرا است. این فرآیند کاملاً بدون درد است و تکنسین خواب با اتصال چندین حسگر به بدن، پارامترهای حیاتی زیر را پایش می‌کند:

فعالیت مغزی (EEG): ثبت امواج مغزی برای شناسایی مراحل مختلف خواب (سبک، عمیق و REM).

سطح اکسیژن خون (Oximetry): اندازه‌گیری میزان اکسیژن‌رسانی به خون که در آپنه خواب به شدت افت می‌کند.

تنفس (جریان هوا و حرکات تنفسی): نظارت بر ورود و خروج هوا از بینی و دهان و همچنین حرکات قفسه سینه و شکم.

فعالیت قلب (EKG): ثبت ضربان و ریتم قلب.

حرکات چشم و عضلات (EOG و EMG): ثبت حرکات چشم برای تشخیص مرحله خواب دیدن (REM) و فعالیت عضلات پا و چانه.

خروپف و وضعیت بدن: ثبت شدت صدا و تغییر وضعیت بدن در طول شب.

نتایج تست خواب

پس از ثبت داده‌ها، متخصص خواب، گزارشی مفصل شامل نمودار چرخه خواب و شاخص آپنه-هیپوپنیا (AHI) تهیه می‌کند. AHI تعداد وقفه‌های تنفسی در ساعت خواب را نشان می‌دهد و مبنای اصلی تشخیص و تعیین شدت آپنه خواب است. بر اساس این نتایج، پزشک یک برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده ارائه می‌دهد. این درمان ممکن است شامل استفاده از دستگاه CPAP برای آپنه خواب، تغییرات سبک زندگی یا در موارد نادر، مداخلات جراحی باشد.

در نهایت، تست خواب، ابزاری علمی برای تبدیل شب‌های پرآشوب به خوابی آرام و بازیابی انرژی است که سلامت و کارایی روزانه را به ارمغان می‌آورد.