بسیاری از پلتفرمهای آنلاین طلا که میتوانستند محیطی امن و آسان برای خرید و فروش طلا فراهم کنند، در حال حاضر با برخی اقدامات، نگرانی و نارضایتی کاربران را به دنبال داشتهاند. همزمان با شروع جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، برخی از پلتفرمهای آنلاین طلا به دستور بانک مرکزی با مسدود شدن درگاههای پرداخت مواجه شدند. اما با گذشت بیش از ۱۰ روز از پایان درگیریها، هنوز تعدادی از این درگاهها فعال نشدهاند.
بانک مرکزی دلیل این موضوع را شفافیت ناکافی اعلام کرده و بازگشایی درگاههای پلتفرم های مسدود شده را منوط به رعایت پنج شرط قانونی و نظارتی کرده است. برخی از پلتفرمها نیز اعلام کردهاند که حاضر به اجرای این الزامات نیستند و این موضوع نگرانیهایی را در زمینه احتمال کلاهبرداری، پولشویی و تهدید دارایی ها برای کاربران پلتفرم های آنلاین طلا ایجاد کرده است. اما نباید شفافیت گریزی پلتفرم های غیر معتبر را به تمامی پلتفرم ها تعیمم داد! هر چند واکنش های غیر منطقی و نادرست برخی از پلتفرم های آنلاین طلا نسبت به قوانین بانک مرکزی باعث شده افراد نسبت به معاملات آنلاین طلا بدبین شوند، اما همچنان پلتفرم های قانونی و معتبر زیادی برای خرید و فروش آنلاین طلا وجود دارند که میتوان به آن ها مراجعه کرد.
در این گزارش، پنج قانون بانک مرکزی برای مقابله با شفافیت گریزی پلتفرمها بررسی شده و واکنش پلتفرمهای غیر معتبر نسبت به این الزامات ارائه میشود.
بانک مرکزی به منظور جلوگیری از تخلفات در معاملات آنلاین طلا و افزایش شفافیت در خرید و فروش طلای آبشده، مجموعهای از قوانین و الزامات مشخص را به عنوان شروط بازگشایی پلتفرمهای مسدود شده به طور رسمی اعلام کرد. این پنج شرط از همان ابتدا توسط پلتفرمهای معتبر، از جمله توکنیکو، در حال اجرا بودهاند، اما برخی از پلتفرمهای آنلاین طلا که از اعتبار لازم برخوردار نبودند، واکنش مناسبی به این قوانین نشان ندادند. شروط پنجگانه بانک مرکزی به شرح زیر است:
ذخیرهسازی واقعی طلا نزد بانک کارگشایی: تمامی پلتفرمهای آنلاین طلا موظفاند به اندازه حجم معاملات خود، طلای کافی در بانک کارگشایی ذخیره کنند. به این معنا که طلای فروخته شده به مشتریان باید به صورت لحظهای در بانک کارگشایی به عنوان وثیقه قرار گیرد و طی سه ماه به شمش طلا با عیار ۹۹۵ تبدیل شود. شمشهای ذخیره شده نیز باید استانداردهای لازم را داشته باشند.
اتصال کیفپول کاربران به حساب بانکی: در پلتفرمهای آنلاین طلا باید ارتباطی شفاف بین کیفپول کاربران و حساب بانکی پلتفرم وجود داشته باشد تا از هرگونه جابهجایی غیرقانونی و انتقال وجه پنهان جلوگیری شود.
ثبت معاملات در سامانه جامع تجارت وزارت صمت: تمام خرید و فروشهای انجام شده در سامانههای آنلاین طلا باید در این سامانه ثبت شوند. در صورت ثبت نشدن، معاملات فاقد اعتبار قانونی خواهند بود.
تسویه تعهدات ریالی در حداکثر ۴۸ ساعت: حقوق کاربران در معاملات آنلاین طلا باید ظرف حداکثر ۴۸ ساعت (دو روز کاری) به حساب آنها واریز شود و هر گونه تأخیر یا عدم تحویل تعهدات ممنوع است.
دریافت تأییدیه امنیتی از پلیس فتا: پلتفرمهای آنلاین طلا موظفاند تمامی الزامات امنیتی را رعایت کرده و تأییدیه رسمی پلیس فتا را دریافت کنند.
بانک مرکزی تأکید کرده است که رعایت این قوانین الزامی است و اجرای آنها تحت نظارت مستقیم دادستانی کل کشور، پلیس فتا، پلیس امنیت اقتصادی و بانک کارگشایی خواهد بود. همچنین پلتفرمهای آنلاین طلا که درگاه پرداختشان همچنان مسدود است، تنها پس از تأیید این نهادها مجوز بازگشایی دریافت خواهند کرد. اتحادیه کسبوکارهای مجازی نیز موظف شده است تا نقش فعالتری در نظارت و ارزیابی پلتفرمهای آنلاین طلا ایفا کند.
در ادامه، واکنش پلتفرمهای غیر معتبر که از شفافیت کافی برخوردار نبودند نسبت به این شروط پنجگانه بررسی خواهد شد.
با وجود اعلام رسمی قوانین پنجگانه از سوی بانک مرکزی، برخی پلتفرمهای آنلاین طلا نه تنها به اجرای این الزامات پایبند نشدند، بلکه در رسانهها مواضعی تند و انتقادی علیه این تصمیمات اتخاذ کردند. آنها این مقررات را غیرقانونی و غیرقابل اجرا دانسته و معتقد بودند که بدون مشورت و بررسی کارشناسانه وضع شدهاند.
مدیرعامل یکی از این پلتفرمها در گفتوگویی اظهار داشت: «شروط بانک مرکزی فاقد پشتوانه کارشناسی شفاف هستند و در برخی موارد غیر قابل دفاع اند. الزام به تبدیل طلای کاربران به شمش استاندارد می تواند به معنای انتقای غیر مستقیم کنترل دارایی های مردم به نهاد های خاص باشد.»
از سوی دیگر، برخی فعالان صنفی نیز واکنشهایی نشان دادند که بازتاب گستردهای در رسانهها داشت. رضا الفتنسب، رئیس اتحادیه کسبوکارهای مجازی، اقدام بانک مرکزی را با این تشبیه توصیف کرد: «شرکت گاز به خاطر کیفیت بد نان، گاز نانواییها را قطع کند.»
این اظهارات در شرایطی مطرح شد که در سطح جهانی، حرکت به سمت قانونمندی، شفافیت مالی و تقویت امنیت سایبری در کسبوکارهای آنلاین همواره رو به رشد است. طبیعی است که هر فردی حق دارد معاملات خود را در بستری امن و شفاف انجام دهد، بهویژه زمانی که موضوع سرمایهگذاری بر یکی از ارزشمندترین فلزات گرانبها یعنی طلا مطرح باشد. بنابراین ایجاد سامانههای معتبر و شفاف برای خرید و فروش آنلاین طلا ضرورتی اجتنابناپذیر است.
با این حال، عدم شفافیت برخی پلتفرمهای آنلاین طلا خسارات جدیای به اعتماد عمومی و داراییهای کاربران وارد کرده است. به عنوان نمونه، اگر بانک کارگشایی در ازای حجم معاملات کاربران وثیقه طلا از این پلتفرمها دریافت نکند، عملاً اتفاقی نگرانکننده رخ میدهد: مردم روی طلایی سرمایهگذاری میکنند که حتی وجود خارجی ندارد. افزون بر این، عدم وجود درگاههای شفاف و امن و همچنین واکنشهای غیرمنطقی نسبت به نظارتهای قانونی، اعتماد بسیاری از سرمایهگذاران را خدشهدار میکند.
از سوی دیگر، برخی سامانههای معتبر مانند توکنیکو از ابتدای فعالیت خود تمامی این الزامات را به طور کامل رعایت کردهاند. این پلتفرم شمشهای ضدجعل طلا را که برای نخستین بار در ایران عرضه شدهاند، متناسب با حجم معاملات کاربران بهطور مستمر در بانک کارگشایی قرار داده است. همچنین در صفحه اصلی آن، رسید وثیقه بانک کارگشایی در کنار سایر مجوزهای قانونی به سادگی در دسترس کاربران قرار دارد.
سرمایهگذاری در پلتفرمهای آنلاین طلا تنها زمانی امن خواهد بود که کاربران سامانهای معتبر و شفاف را برای معاملات خود انتخاب کنند. انتخاب یک بستر مطمئن میتواند تجربهای آسان و ایمن از خرید و فروش آنلاین طلا آبشده را برای سرمایهگذاران فراهم آورد.
پاسخ ها