انواع سونوگرافی در مراحل مختلف بارداری

در موارد متعددی از سونوگرافی استفاده می‌شود. از میان این تعداد، می‌توان به سونوگرافی کبد، سونوگرافی شکم و دستگاه گوارش، سونوگرافی دوران بارداری، سونوگرافی اندوسکوپیک و سونوگرافی دستگاه ادراری اشاره داشت. سونوگرافی در دوره بارداری، شاید متداول ترین روش برای ارزیابی سلامت جنین باشد. در مراحل مختلفی از بارداری، سونوگرافی انجام می شود که در ادامه قصد بررسی آنها را داریم.

1. مرحله اول غربالگری در سه ماهه ابتدایی بارداری

برای کشف سندروم داون می‌توان از ابتدای هفته یازدهم اقدام کرد. اگر سندروم داون فرزند اثبات شود، مادر فرصت کافی برای خاتمه بارداری را خواهد داشت. در مرحله اول آزمایش خون، مقدار بتای آزاد یا HCG که از جفت تولید می‌شود و پروتئین A پلاسمای خون که از مشتقات دوران بارداری هستند، اندازه گرفته می‌شوند.

2. سونوگرافی nt

مرحله اول این سونوگرافی در بین هفته‌های 11 تا 13 انجام شده و با اندازه‌گیری میزان مایع پشت گردن (nt) و استخوان بینی جنین (nb) به بررسی برخی نقص‌های ژنتیکی پرداخته می‌شود. در ادامه مقاله به چیستی سونوگرافی nt اشاره خواهد شد.

در سونوگرافی nt چه چیزهایی مشخص می شود؟

برخی افراد تصور می‌کنند این غربالگری فقط برای تشخیص اختلال‌های ژنتیکی به کار می‌رود؛ اما شاید دانستن این برایتان جالب باشد که در سونوگرافی nt چه چیزهایی مشخص می‌شود. در این بخش کاربردهای این سونوگرافی را شرح می‌دهیم.

• تعیین جنسیت جنین

• تشخیص سن دقیق جنین

• تعیین زمان دقیق زایمان

• تشخیص نارسایی‌های قلبی جنین

• بررسی سلامت جنین با اندازه‌گیری بخش‌های مختلف بدن مانند دور سر

• بررسی وجود استخوان بینی (در سندروم داون، استخوان بینی شکل نمی‌گیرد)

برای مثال، بسیاری از والدین رابطه سونوگرافی nt و تعیین جنسیت یا تشخیص نارسایی قلبی را نمی‌دانند و تصور می‌کنند که این روش فقط برای تشخیص اختلالات ژنتیکی کاربردی است؛ اما سونوگرافی nt از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین سونوگرافی‌ها در سه ماه اول بارداری به شمار می‌رود. به یاد داشته باشید که پیش از انجام این سونوگرافی حتما با پزشک خود مشورت کنید.

عدد نرمال سونوگرافی nt چند است؟

در هفته‌های 11 تا 14 بارداری، اندازه جنین اغلب بین 45 تا 85 میلی‌متر است. در این زمان ضخامت مایع شفاف پشت گردن جنین باید کمتر از 3.5 میلی‌متر باشد. اگر این اندازه از 3.5 میلی‌متر تجاوز کند، جنین در معرض خطر ناهنجاری‌های کروموزومی همچون سندروم داون قرار دارد؛ البته هرچه جنین بزرگ‌تر شود، ضخامت nt نیز افزایش پیدا می‌کند؛ در نتیجه در بسیاری از مواقع، ضخامت حداکثر 5.3 میلی‌متر نیز برای مایع شفاف پشت گردن جنین، عدد نرمالی محسوب می‌شود.

3. سونوگرافی آنومالی

از سونوگرافی آنومالی در بین هفته‌های 16 الی 20 بارداری استفاده خواهد شد. در این سونوگرافی به بررسی نقص‌های جسمی پرداخته شده و می‌توان در مورد سلامت جسمی نوزاد نظر داد. در طی سه ماهه دوم که به آن زمان کواد مارکر نیز گفته می‌شود، به بررسی سندروم داون، سندروم ادوارد و نقص‌های لوله عصبی نیز پرداخته خواهد شد.

4. سونوگرافی ترانس واژینال

در طول سونوگرافی ترانس واژینال، ارائه دهنده مراقبت های بارداری دستگاهی را در داخل کانال واژن قرار می دهد. در اوایل بارداری، این سونوگرافی به تشخیص ضربان قلب جنین یا تعیین (سن حاملگی کمک می کند. تصاویر سونوگرافی ترانس واژینال در اوایل بارداری، در مقایسه با سونوگرافی شکمی واضح تر است.

5. سونوگرافی شکم

پزشک یا تکنسین، سونوگرافی شکم را با قرار دادن یک پروب روی پوست شما انجام می دهد. سپس، آن را در اطراف شکم حرکت می دهد تا تصاویری از کودک شما ثبت کنند. پزشکان از سونوگرافی شکم بعد از حدود 12 هفته بارداری استفاده می کنند.

انواع غربالگری در بارداری

• غربالگری یکپارچه

در زمان انجام غربالگری سه ماهه دوم و ترکیب نتایج آن با غربالگری سه ماهه اول، می‌توان غربالگری یکپارچه انجام داد. قدرت تشخیص در این مورد بیش از 90 درصد بوده و می‌تواند خیال شما مادر گرامی را بسیار راحت کند.

• غربالگری متوالی

زمانی‌که شما غربالگری سه ماهه اول را پشت‌سر می‌گذارید؛ در بین یکی از سه دسته مادران باردار قرار خواهید گرفت. این گروه بندی براساس میزان ریسک به سه دسته ریسک بالا، متوسط و پایین تقسیم شده‌ است. اگر در گروه دارای ریسک بالا باشید، احتمالا برای انجام غربالگری CVS5 فرستاده خواهید شد. اگر دارای ریسک متوسط باشید احتمالا برای غربالگری کوآد فرستاده می شوید اما اگر در گروه کم خطر باشید، نیازی به غربالگری اضافه نخواهید داشت.

کلام آخر

در این مقاله به معرفی انواع سونوگرافی در دوره بارداری و روش های غربالگری پرداختیم. این آزمایش ها از ضروری‌ترین مراقبت‌های دوره بارداری به شمار می‌روند و انجام آن ها در دوره های مختلف بارداری به بانوان توصیه می‌شود.

اگر در این فکر هستید که آیا سونوگرافی برای بدن ضرر دارد، باید در جواب گفت خیر و اگر می خواهید از این موضوع مطمئن شوید، می توانید به این مقاله از نسیم آنلاین مراجعه کنید.

امروزه تعداد نوزادانی که با اختلال‌های مادرزادی متولد می‌شوند، در مقایسه با گذشته تا حد قابل‌توجهی کاهش یافته است. این موضوع اهمیت آزمایش‌های دوره بارداری را نشان می‌دهد. قطعا سلامت جنین از مهم‌ترین ذغدغه‌های هر پدر و مادر است؛ پس انجام آزمایش‌های پیش از تولد را جدی بگیرید.

منبع: https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/9704-ultrasound-in-pregnancy