قراره در این مقاله چی بدونیم:
سقط جنین یکی از مسائل پرچالش در حوزه سلامت روان و حقوق باروری زنان به شمار میاد. در بسیاری از کشورها، حتی اگر سقط جنین از نظر قانونی مجاز باشه، اما در سطح خانواده و جامعه همچنان با اَنگ اجتماعی، قضاوتهای فرهنگی و فشارهای اخلاقی روبرو میشه. همین موضوع باعث شده بسیاری از افراد، تصمیم خودشون رو در مورد سقط، حتی از نزدیکترین اعضای خانواده پنهان کنن. این پنهانکاری گاهی فشار روانی مضاعفی ایجاد میکنه که از خود سقط هم آسیبزاتر میشه.
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سالانه حدود ۷۳ میلیون مورد سقط جنین در جهان انجام میشه. بر اساس دادههای مرکز تحقیقاتی Guttmacher Institute حدود ۴۵٪ از تمام سقطها ناایمن هستن و درصد بالایی از زنان، مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه، بدون حمایت روانی و اجتماعی اقدام به سقط میکنن.
از نظر منطقهای، آسیا (بهویژه جنوب و شرق آسیا) بیشترین تعداد سقطها رو به خودش اختصاص داده، حدود ۶۰ درصد از سقطهای جهان در این مناطق رخ میده. آفریقا و آمریکای لاتین هم آمار بالایی دارن، بهویژه به دلیل محدودیت در دسترسی به خدمات پیشگیری از بارداری.
طبق گزارش انجمن روانشناسی آمریکا (APA)، انجام سقط جنین قانونی و ایمن به تنهایی منجر به اختلالات روانی نمیشه. در مقابل، عواملی مثل عدم حمایت اجتماعی، محرومیت از تصمیمگیری و فشار خانواده میتونن تأثیر منفی جدیتری بر سلامت روان داشته باشن. عواملی مثل سن، وضعیت رابطه، باورهای مذهبی، تجربههای قبلی و میزان حمایت اجتماعی نقش تعیینکنندهای در شدت واکنشهای روانی دارن.
زمانی که فردی تصمیم به سقط میگیره اما از ترس قضاوت یا طرد شدن، این مسئله رو از خانواده پنهان میکنه، با ترکیبی از اضطراب، احساس گناه، استرس مزمن و انزوای اجتماعی روبرو میشه.
عوامل زیادی باعث میشن که مادر احساس کنه فضای امنی برای بیان تصمیم خودش نداره و بهناچار سکوت کنه. پنهان کردن سقط از خانواده، معمولاً به دلایل زیر اتفاق میافته:
وقتی فرد مجبور میشه سقط جنین رو مخفی نگه داره، دائماً با ترس از فاش شدن مواجه میشه. همین موضوع باعث میشه مغز در وضعیت "هشدار دائمی" قرار بگیره. این حالت با افزایش هورمون کورتیزول همراهه که به مرور زمان، منجر به خستگی، بیخوابی، تحریکپذیری و حتی مشکلات گوارشی و قلبی میشه. زنانی که سقط رو از خانواده یا همسرشون پنهان میکنن، ۲ تا ۳ برابر بیشتر در معرض افسردگی و اضطراب قرار میگیرن نسبت به زنانی که از حمایت اجتماعی برخوردار بودن.
افرادی که تصمیم به سقط میگیرن، معمولاً از نظر هیجانی نیاز به حمایت دارن. وقتی این حمایت وجود نداشته باشه یا فرد نتونه دربارهی تجربهاش صحبت کنه، احساس گناه درونیشده و تنهایی مزمن شدت پیدا میکنه. در برخی موارد، این احساسات میتونن به افسردگی خفیف تا شدید تبدیل بشن.
پنهان کردن یک مسئله مهم از خانواده یا شریک زندگی میتونه به مرور زمان، به بیاعتمادی، فاصلهی عاطفی و حتی قطع رابطه منجر بشه. فردی که سقط رو مخفی کرده، ممکنه در آینده مدام دچار استرس بشه که «اگر بفهمن چی میشه؟». این ترس میتونه روابط صمیمانه رو فرسوده کنه.
فرآیند بهبودی پس از سقط، زمانی مؤثره که فرد بتونه آزادانه دربارهی احساساتش صحبت کنه. پنهانکاری مانع از این فرآیند میشه و احساسات منفی مثل غم، ترس، شک و تردید در ذهن انباشته میشن. این موضوع حتی میتونه منجر به اختلالات اضطرابی یا وسواس فکری در بلندمدت بشه.
یکی از دلایل اصلی پنهانکاری، وجود انگ اجتماعی دربارهی سقط جنین هست. فردی که باور داره در صورت اطلاع خانواده، با برچسبهایی مثل «بیاخلاق»، «بیمسئولیت» و.. مواجه میشه، ترجیح میده واقعیت رو پنهان کنه. این ترس نهتنها باعث خودسانسوری میشه، بلکه به مرور زمان، عزت نفس فرد رو کاهش میده.
مطالعات نشون داده زنانی که احساس میکنن جامعه یا خانواده این افراد رو بابت سقط قضاوت میکنه، بیشتر به افسردگی و اضطراب پس از سقط دچار میشن، حتی اگر خودِ سقط تجربهی مثبتی بوده باشه.
برای کاهش فشار روانی پنهان کردن سقط از خانواده، اقدامات زیر میتونن مفید باشن:
در حالیکه خود سقط جنین اگر ایمن و قانونی باشه معمولا موجب بروز مشکلات روانی نمیشه، اما پنهانکاری دربارهی آن، بهویژه از خانواده، فشار روانی قابلتوجهی ایجاد میکنه. این فشار شامل اضطراب، افسردگی، تنهایی و حتی آسیبهای بلندمدت در روابط اجتماعی و عاطفی فرد میشه. برای مقابله با این چالش، دسترسی به حمایتهای روانی، کاهش انگ اجتماعی و افزایش آگاهی عمومی ضروری هست.
پاسخ ها