تعریف کنکور و تاریخچه برگزاری آن در ایران
کنکور سراسری، آزمونی فراگیر و رقابتی است که به منظور سنجش دانش و مهارت دانشآموزان دبیرستانی برای ورود به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی کشور برگزار میشود. نخستین آزمون کنکور سراسری در ایران در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی برگزار شد و در آن ۴۷٬۷۰۳ نفر شرکت کردند. نوع سوالات در اولین کنکور به صورت سوالات جواب کوتاه بود و برگزاری این آزمون در طول سالیان با تغییرات متعددی در ساختار، مواد آزمونی و گزینش دانشجو همراه بوده است.
تا پیش از سال ۱۳۹۲، دانشگاه آزاد اسلامی نیز آزمون جداگانهای را برگزار میکرد اما از آن سال با آزمون سراسری ادغام شد. در سالهای اخیر تغییرات زیادی در قوانین و ساختار کنکور ایجاد شده است؛ از جمله اهمیت یافتن سوابق تحصیلی (معدل کتبی نهایی) در تاثیرگذاری بر نتیجه قبولی و اعمال سهم بیشتری برای آن در پذیرش دانشگاهها که براساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، این تأثیر تا ۶۰ درصد نیز افزایش یافته است. به مرور برخی رشتههای دانشگاهی بدون نیاز به کنکور و صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی دانشجو میپذیرند.
ساختار و نحوه برگزاری کنکور سراسری
کنکور سراسری هر سال دو بار برگزار میشود: یک نوبت در نیمه اول اردیبهشت و نوبت دوم در نیمه اول تیر ماه. این آزمون برای پنج گروه آزمایشی برگزار میگردد: علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، زبانهای خارجی و هنر. داوطلبان براساس رشته مورد نظر خود در یکی از این گروهها شرکت میکنند.
تا پیش از سال ۱۴۰۲، کنکور شامل دو دفترچه (دفترچه سوالات عمومی و دفترچه سوالات تخصصی هر رشته) بود ولی پس از تغییرات نظام پذیرش، دفترچه عمومی حذف شده و بخش عمومی از طریق سوابق تحصیلی (معدل امتحانات نهایی پایههای دهم، یازدهم و دوازدهم) ارزیابی میشود. آزمون اختصاصی هر گروه شامل دروس تخصصی همان رشته است.
در جلسه آزمون، ابتدا دفترچه عمومی (تا قبل از ۱۴۰۲) و سپس دفترچه اختصاصی در اختیار داوطلبان قرار میگیرد؛ مدت زمان پاسخگویی به هر بخش و هر درس به تفکیک مشخص است. به عنوان نمونه، داوطلبان گروه ریاضی برای ریاضی ۸۵ دقیقه، فیزیک ۵۵ دقیقه و شیمی ۳۵ دقیقه زمان دارند و برای سایر گروهها هم تقسیمبندیهای زمانی مشابه وجود دارد.
همچنین، برای داوطلبان با نیازهای ویژه تسهیلات ویژهای مانند منشی و صندلی چرخدار در نظر گرفته شده است. نتایج آزمون معمولاً پس از تصحیح و نهاییسازی طی چند هفته اعلام شده و داوطلبان بر مبنای رتبه، انتخاب رشته میکنند. سهم کنکور در قبولی دانشگاهی از سال ۱۴۰۲ صرفاً ۴۰ درصد و از سال ۱۴۰۴ به بعد ۳۵ یا ۴۰ درصد خواهد بود که نشاندهنده نقش پررنگتر سوابق تحصیلی در پذیرش دانشجویان است.
در کنکور سراسری ایران داوطلبان میتوانند در یکی از پنج گروه آزمایشی اصلی شرکت کنند. این گروهها عبارتند از:
- گروه علوم ریاضی و فنی:
داوطلبان این گروه باید به پرسشهایی از دروس ریاضی، فیزیک و شیمی (بهعنوان دروس تخصصی)، علاوه بر دروس عمومی، پاسخ دهند. رشتههای دانشگاهی محبوب این گروه شامل مهندسیها (مثل عمران، برق، مکانیک و …)، علوم پایه، کامپیوتر و … هستند.
- گروه علوم تجربی:
این گروه پرجمعیتترین رشته کنکور است و متقاضیان رشتههای علوم پزشکی، پیراپزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری و … در آن شرکت میکنند. دروس تخصصی این گروه شامل زیستشناسی، شیمی، فیزیک، ریاضی و زمینشناسی است. دستیابی به رتبه بالا در این گروه نیازمند تسلط دقیق به زیستشناسی و شیمی است.
- گروه علوم انسانی:
شرکتکنندگان باید به سوالات تخصصی مانند ادبیات فارسی، عربی، ریاضی، تاریخ، جغرافیا، علوم اجتماعی، فلسفه و منطق، روانشناسی و اقتصاد پاسخ دهند. رشتههای دانشگاهی حقوق، روانشناسی، علوم تربیتی، دبیری، علوم سیاسی و … در این گروه ارائه میشود.
- گروه هنر:
این گروه ویژه علاقهمندان به رشتههای هنری مانند طراحی صحنه، عکاسی، نقاشی، گرافیک، موسیقی و دیگر رشتههای هنری است. دروس تخصصی آن شامل درک عمومی هنر، درک عمومی ریاضی و فیزیک، ترسیم فنی، خلاقیت تصویری، خلاقیت تجسمی و … است.
- گروه زبانهای خارجی:
این گروه اکثراً فقط یک درس اختصاصی دارد: زبان تخصصی (انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، روسی، ایتالیایی بر اساس انتخاب داوطلب). داوطلبان این گروه میتوانند علاوه بر گروه رشته خودشان، همزمان در زبانهای خارجی نیز شرکت کنند.
هر یک از این گروهها دارای رشتههای دانشگاهی متنوع است و رقابت برای کسب صندلیهای رشتههای برتر هر گروه همیشه بسیار بالا بوده است.
در سالهای اخیر بحث شرکت در کلاسهای کنکور و نقش آنها در موفقیت دانشآموزان اهمیت زیادی پیدا کرده است. بسیاری معتقدند که داشتن یک برنامه مطالعاتی منظم، استفاده از منابع معتبر، حل تستهای استاندارد، و بهرهمندی از معلمان مجرب از جمله فاکتورهای کلیدی موفقیت در کنکور است؛ کلاسهای کنکور دقیقاً در همین راستا عمل میکنند.
- آشنایی با اصول صحیح تستزنی:
کلاسهای کنکور تکنیکها و استراتژیهای تستزنی را به دانشآموزان آموزش میدهند تا بتوانند با سرعت و دقت بیشتری به سوالات پاسخ دهند.
- دسترسی به منابع و جزوات برتر:
این کلاسها معمولاً از جزوات تالیفی معلمهای حرفهای و مجموعه سوالات تحلیلشده استفاده میکنند.
- ایجاد رقابت سازنده:
حضور در کلاسهای گروهی فضای رقابت سالم ایجاد میکند که سبب افزایش انگیزه مطالعه داوطلبان میشود.
- شناسایی نقاط ضعف فردی:
معلمان در کلاس متناسب با سطح هر دانشآموز ایرادات و نقاط ضعف را شناسایی و با تمرین و مرور هدفمند برطرف میکنند.
- آزمونهای شبیهساز کنکور:
کلاسها معمولاً در بازههای زمانی منظم آزمونهای جامع برگزار میکنند تا دانشآموزان با فضای آزمون و شرایط استرسآور آن آشنا شوند.
با تمام مزایا، شرکت در کلاسهای کنکور حتماً به معنی موفقیت قطعی نیست. موفقیت واقعی به میزان انگیزه، تلاش فردی و استفاده صحیح از وقت و منابع برمیگردد. ضمن آنکه بسیاری از رتبههای برتر بدون حضور در کلاسهای گرانقیمت کنکوری نیز توانستهاند نتیجه بگیرند. بنابراین، داوطلبان باید با آگاهی کامل و شناخت نوع یادگیری خود، درباره لزوم شرکت در کلاسهای کنکور تصمیم بگیرند و بیش از هر چیز بر نظم و استقلال در برنامهریزی تکیه کنند.
کنکور سراسری بهعنوان مهمترین و رقابتیترین آزمون کشور، ابزاری برای گزینش دانشجویان جهت ورود به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی ایران محسوب میشود. بسیاری از دانشگاههای معتبر و رشتههای پرطرفدار پذیرش خود را صرفاً بر اساس نتایج کنکور و سوابق تحصیلی انجام میدهند. بنابراین نتیجه آزمون برای آینده تحصیلی داوطلبان و دستیابی به رشته و دانشگاه دلخواه، تعیینکننده خواهد بود.
قبولی در برخی رشتهها و دانشگاههای معتبر میتواند مسیر شغلی افراد را هموار کند. بسیاری از مشاغل دولتی و خصوصی به فارغالتحصیلان دانشگاههای مطرح (مانند دانشگاه تهران، صنعتی شریف، شهید بهشتی، علوم پزشکی تهران و …) اولویت میدهند. همچنین برخی رشتهها موقعیت شغلی و درآمد بالاتری دارند (مثل پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، حقوق و مهندسی).
کنکور به عنوان یک معیار نسبی، رقابت علمی را تقویت میکند و امکان مقایسه سطح علمی دانشآموزان سراسر کشور را فراهم میکند. با این حال، برخی همواره معتقدند سهمیهها، کیفیت آموزش و فاکتورهای منطقهای میتواند اثربخشی این رقابت را کاهش دهد، اما همچنان کنکور برای بسیاری از خانوادهها و داوطلبان، نقطه عطفی برای آینده تلقی میشود.
با استفاده از این راهکارهای کلیدی و تکنیکهای اثباتشده، میتوانید شانس قبولی خود را در کنکور سراسری به طور چشمگیری افزایش دهید و به رشته و دانشگاه دلخواه خود دست یابید.
استفاده از منابع بهروز، معتبر و متناسب با سطح علمی داوطلب اهمیت ویژهای دارد. هر سال تغییراتی در کتابهای درسی و منابع اصلی کنکور اعمال میشود و انتخاب اشتباه منبع، میتواند دانشآموز را با چالش بزرگی مواجه کند.
برنامهریزی شخصیسازیشده و رعایت نظم در طی سال تحصیلی نقش کلیدی دارد. تقسیم زمان بین دروس عمومی (که اکنون از طریق سوابق تحصیلی ارزیابی میشوند) و اختصاصی، مرور دورهای مطالب و شرکت در آزمونهای آزمایشی باید در نظر گرفته شود.
مطالب جدید باید دائماً مرور شوند تا به حافظه بلندمدت منتقل شوند. تستزنی مستمر باعث آشنایی با انواع سوالات و رفع نقاط ضعف میشود. مرور خلاصهنویسیها، جزوات و منابع اصلی در بازههای منظم، حفظ اطلاعات را تثبیت میکند.
بسیاری از افراد موفق در تجربیات خود تأکید میکنند که موفقیت در کنکور فقط به میزان ساعات مطالعه محدود نمیشود، بلکه مدیریت اضطراب، اعتمادبهنفس و باور به توانمندیهای خود نقش مهمی ایفا میکند. فراگیری تکنیکهای مقابله با استرس، استراحت کافی و خودباوری، بخش جدانشدنی موفقیت در کنکور هستند.
تقسیم صحیح زمان در جلسه کنکور و تمرین شبیهسازی شرایط آزمون به مدیریت بهتر آزمون کمک میکند. در هفته آخر باید از مطالعه سنگین پرهیز و بر آمادگی ذهنی، استراحت، تغذیه مناسب و مسیرهای تمرکز تاکید شود تا داوطلب با آرامش کامل در جلسه کنکور حاضر شود.
پاسخ ها